Węgorek sosnowiec - rozpoczęcie monitoringu w 2025 roku
Wraz z początkiem czerwca 2025 roku ponownie rozpoczął się monitoring występowania żerdzianek (Monochamus spp.) pod kątem obecności węgorka sosnowca (Burspahelenchus xylophilus). Akcja ta prowadzona jest przez PIORiN w ramach Single Market Programme. Żerdzianki oraz węgorek sosnowiec to agrofagi, które występują na drewnie, drzewach i krzewach roślin iglastych.
Żerdzianki to chrząszcze z rodziny kózkowatych. Rodzaj ten obejmuje ok. 130 gatunków. Jest rozprzestrzeniony na całym świecie. Na terytorium Polski występują: żerdzianka sosnówka, żerdzianka krawiec, żerdzianka szewc, żerdzianka urussowa. Na terenie Unii Europejskiej obowiązkowi zwalczania podlegają populacje pozaeuropejskie żerdzianek (Monochamus spp.).
Żerdzianki są wektorem groźnego szkodnika kwarantannowego – węgorka sosnowca (Bursaphelenchus xylophilus). Wszystkie państwa członkowskie UE mają obowiązek prowadzenia corocznych kontroli pod kątem występowania tego organizmu w roślinach podatnych, ich drewnie i korze oraz w wektorach - żerdziankach.
Osobniki nicienia są przenoszone z drzew porażonych, porażonego drewna, itp. na zdrowe drzewa za sprawą żerdzianek, których dorosłe chrząszcze mogą przelatywać na dystans do 40 km. Na większą odległość mogą one przenikać przede wszystkim wraz z drewnem iglastym oraz wytworzonymi z niego drewnianymi materiałami opakowaniowymi, na materiale szkółkarskim i roślinach nieprzeznaczonych do sadzenia gatunków żywicielskich (również choinki bożonarodzeniowe).
Węgorek sosnowiec żyje i namnaża się w przewodach żywicznych roślin iglastych i jest sprawcą groźnej choroby więdnięcia sosny, która charakteryzuje się ograniczaniem wysięku żywicy oraz olejków eterycznych, żółknięciem i więdnięciem igieł, zasychaniem gałęzi, a następnie całych drzew. Nawet jeśli nie widać charakterystycznych objawów na drzewach, nicienie można spotkać w pobliżu miejsc podejrzanych, tj. miejsc żerowania ich wektorów – żerdzianek.
Wykrywanie żerdzianek za pomocą pułapek prowadzone jest w okresie od początku czerwca do września. Pułapki wraz z wabikami umieszczane są środowisku występowania żerdzianek – w lasach lub w pobliżu miejsc przerobu i/lub składowania drewna iglastego. Kontrolę przeprowadza się minimum co 2 tygodnie od momentu jej zainstalowania.
W całej Unii Europejskiej węgorek sosnowiec (Bursaphelenchus xylophilus) podlega obowiązkowi zwalczania.
Natalia Młynarczyk
