Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Warszawie

Kluczem są nowe, odporne na mróz odmiany – takie jak Solaris, Hibernal, Rondo czy Regent – oraz pasja ludzi, którzy odważnie realizują swoje marzenia. Winnice zakładane są często w rodzinnych gospodarstwach, wśród lasów i pól, z dala od miejskiego zgiełku.

Na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia zaobserwowano zwiększenie zainteresowania uprawą winorośli w województwie mazowieckim.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa wykonuje kontrole upraw winorośli, z których winogrona są przeznaczone do wyrobu wina w oparciu o zapisy art. 18 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich (Dz. U. 2023 r. poz. 550 z późn. zm.), mając na celu:

1. ustalenie zgodności ze stanem faktycznym informacji o lokalizacji uprawy winorośli z podaniem nazw odmian winorośli tam uprawianych oraz powierzchni tej uprawy;
2. sprawdzenie, czy odmiany winorośli uprawiane na wykazanych działkach ewidencyjnych spełniają wymagania określone w art. 81 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.

Na mocy ww. rozporządzenia państwa członkowskie dokonują klasyfikacji odmian winorośli, które mogą być sadzone, sadzone ponownie lub szczepione na ich terytoriach w celu produkcji wina. Aby odmiana winorośli mogła zostać zaklasyfikowana musi należeć do gatunku Vitis vinifera lub pochodzić z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis oraz nie może być jedną z następujących odmian: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont.

Państwa członkowskie, których roczna produkcja wina, obliczana na podstawie średniej produkcji w ciągu ostatnich 5 lat winiarskich, nie przekracza 50 000 hektolitrów, są wyłączone z obowiązku stworzenia ww. klasyfikacji. Jednak również w tych państwach członkowskich można do celów produkcji wina sadzić, sadzić ponownie lub szczepić jedynie odmiany winorośli zgodne z klasyfikacją odmian.

Przy zakładaniu winnicy należy zwrócić szczególną uwagę na materiał, jaki zostanie użyty do wyprodukowania pełnowartościowego produktu. Materiał szkółkarski winorośli powinien podlegać kontroli pod kątem zdrowotności, jakości oraz czystości odmianowej, co mieści się w kompetencjach Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Do sadzonek winorośli bezwzględnie musi zostać dołączony paszport roślin, stanowiący gwarancję, że rośliny, którym on towarzyszy:

1. są wolne od organizmów kwarantannowych oraz spełniają wszystkie wymagania specjalne określone w obowiązujących przepisach prawa,
2. zostały wyprodukowane przez podmiot zarejestrowany w ewidencji dostawców prowadzonej przez PIORiN lub właściwą służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego,
3. podczas wprowadzania na terytorium Unii Europejskiej zostały poddane granicznej kontroli fitosanitarnej, na podstawie której zostały uznane za spełniające wymagania specjalne obowiązujące w UE, a podmiot je importujący jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez PIORiN lub właściwą służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego.

Brak takiego paszportu może uniemożliwić późniejszą certyfikację odmiany, a nawet samo dopuszczenie owoców do wytwarzania wina.

W 2025 roku na terenie woj. mazowieckiego zarejestrowanych jest 41 winnic o łącznej powierzchni 70,63 ha. Inspektorzy WIORiN w Warszawie skontrolowali 17 plantacji o powierzchni 30,7 ha. W 2025 roku największa zgłoszona winnica miała powierzchnię 8,02 ha.

Winiarstwo na Mazowszu rozkwita i corocznie przybywa nowych winnic, które oferują pełen wachlarz doznań: od spaceru wśród winorośli po profesjonalne degustacje, pikniki w plenerze oraz festiwale.