Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Podstawę prawną orzecznictwa lekarskiego w KRUS stanowi art. 46 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 90) i Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 31 grudnia 2004 r. w sprawie orzecznictwa lekarskiego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. z 2005 r., Nr 6, poz. 46). 

Nadzór Prezesa Kasy nad orzekaniem lekarzy rzeczoznawców Kasy i komisji lekarskich Kasy obejmuje nadzór bezpośredni i nadzór zwierzchni.
Nadzór bezpośredni z upoważnienia Prezesa Kasy sprawuje lekarz regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego.
Nadzór zwierzchni z upoważnienia Prezesa Kasy sprawuje Naczelny Lekarz Kasy. 

Postępowanie orzecznicze w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest dwuinstancyjne, tj.: w pierwszej instancji orzekają lekarze rzeczoznawcy Kasy, a w drugiej instancji - komisje lekarskie Kasy.

Orzeczenia wydawane przez lekarzy rzeczoznawców Kasy / komisje lekarskie Kasy dotyczą:

1. trwałej i okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
2. stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
3. niezdolności do samodzielnej egzystencji,
4. czasowej niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 180 dni,
5. celowości przekwalifikowania zawodowego z powodu trwałej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
6. wskazań do rehabilitacji leczniczej,
7. innych okoliczności warunkujących przyznanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników

Od orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy przysługuje prawo odwołania do komisji lekarskiej Kasy w ciągu 14 dni od dnia doręczenie wypisu z treści orzeczenia. 
Odwołanie od orzeczenia komisji lekarskiej Kasy nie przysługuje. 

Prawomocne orzeczenie lekarza rzeczoznawcy Kasy lub orzeczenie komisji lekarskiej Kasy stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia:

1. stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, lub
2. trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, lub
3. niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Od decyzji wydanej po orzeczeniu komisji lekarskiej Kasy można wnieść odwołanie do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. 

Postępowanie orzecznicze dla ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników jest nieodpłatne. 
 

Dane statystyczne dot. liczby orzeczeń lekarskich wydanych w KRUS w latach 2018-2023

Rok	Liczba orzeczeń wydanych przez lekarzy rzeczoznawców Kasy	Liczba orzeczeń wydanych przez komisje lekarskie Kasy
2018	118 239	16 077
2019	162 990	16 490
2020	223 928	26 045
2021	144 855	20 192
2022	135 027	18 191
2023	130 500	17 693