Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające zapewnia niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci.

Zatem, jeśli urodziłaś i wychowałaś lub wychowałeś co najmniej czworo dzieci, sprawdź czy możesz uzyskać rodzicielskie świadczenie uzupełniające, zwane dalej świadczeniem. 

1.    Komu przysługuje świadczenie?

Prawo do świadczenia uzyskasz, jeśli nie posiadasz dochodu, który zapewniałby Ci niezbędne środki utrzymania oraz spełniasz następujące warunki:

• jesteś matką, ukończyłaś 60 lat, urodziłaś i wychowałaś lub tylko wychowałaś co najmniej 4  dzieci, lub
• jesteś ojcem, ukończyłeś 65 lat, wychowałeś co najmniej 4 dzieci, ponieważ ich matka zmarła lub porzuciła dzieci albo długotrwale ich nie wychowywała,

a ponadto:

• mieszkasz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadasz tutaj po ukończeniu 16 roku życia przez okres co najmniej 10 lat ośrodek interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) oraz:
  • posiadasz obywatelstwo polskie lub
  • jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), stron umowy  o EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej i posiadasz prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium RP lub
  • jesteś cudzoziemcem z zalegalizowanym pobytem w Polsce.

Ważne

• Warunek urodzenia i wychowania lub wychowania dzieci odnosi się do dzieci własnych, dzieci współmałżonka, dzieci przysposobionych lub przyjętych na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

2.    Co należy rozumieć przez pojęcie wychowania dzieci?

Wychowanie to sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi polegającej na stałym, bezpośrednim i ciągłym wykonywaniu ogółu obowiązków spoczywających na rodzicach w ramach praw im przysługujących względem dzieci, w celu należytego sprawowania pieczy nad nimi i nad ich majątkiem.

3.    W jakiej wysokości KRUS przyzna świadczenie?

Świadczenie przysługuje w kwocie nie wyższej od najniższej emerytury (od 1 marca 2025 r. do  28  lutego 2026 r. - 1.878,91 zł) i jest corocznie waloryzowane.
Jeśli nie pobierasz emerytury ani renty, świadczenie przyznamy w wysokości równej najniższej emeryturze.

Jeśli pobierasz emeryturę lub rentę niższą od najniższej emerytury, świadczenie będzie jej dopełnieniem do kwoty najniższej emerytury.

W przypadku gdy pobierasz część renty rodzinnej, z  uwagi na posiadanie prawa do tego świadczenia również przez inne osoby, świadczenie będzie dopełnieniem Twojej części renty do wysokości najniższej emerytury (tj. zostanie ustalone w kwocie stanowiącej różnicę między najniższą emeryturą a kwotą przysługującej renty rodzinnej).

Przykład

Renta rodzinna wypłacana jest na dwie osoby (w tym matkę, która urodziła i wychowała co najmniej 4 dzieci). Taka matka otrzymuje ½ renty rodzinnej, której wysokość  od 1 marca 2025 r. wynosi 939,46 zł, zatem zostanie naliczone dopełnienie w kwocie 939,45 zł (tj. 1.878,91 zł – 939,46 = 939,45 zł).

Renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy wypłacane w kwotach niższych od najniższej emerytury (w części składkowej lub w części składkowej + 50% bądź 75% części uzupełniającej) nie są  dopełniane, ponieważ rencista ma prawo do pełnego świadczenia, a tylko jego wypłata została częściowo zawieszona w związku z niezaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej.

Przykład

Rolniczka w wieku 62 lat, od grudnia 2019 r. pobiera rentę rolniczą. Nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej – jest współwłaścicielką (razem z mężem) gospodarstwa rolnego o pow. 2,05  ha (1,10 ha przeliczeniowy).

Wysokość przyznanej renty rolniczej wynosi: 

• część składkowa – 524,22 zł; 
• część uzupełniająca – 1.555,74 zł; 

razem – 2.079,96 zł. 

Wypłacana jest tylko część składkowa tj. 524,22 zł. Część uzupełniająca podlega zawieszeniu z powodu niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające nie przysługuje ponieważ rolniczka jest uprawniona do  renty rolniczej  w wysokości wyższej od najniższej emerytury.

Ważne

Z rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego odprowadza się składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

Ze świadczenia mogą też być dokonywane potrącenia i egzekucje na zasadach określonych w przepisach emerytalnych.

4.    Co zrobić, aby KRUS rozpatrzył prawo do świadczenia?

W pierwszej kolejności powinieneś wystąpić do jednostki organizacyjnej KRUS (placówka terenowa lub oddział regionalny) z wnioskiem o świadczenie na formularzu KRUS GRSU-1/03/2019. 

Do wniosku dołącz:

• klauzulę informacyjną dot. przetwarzania danych osobowych,
• orzeczenie sądu o powierzeniu pieczy zastępczej nad dzieckiem (w przypadku sprawowania takiej pieczy),
• zagraniczny dokument stanu cywilnego potwierdzający urodzenie dziecka (jeśli akt urodzenia dziecka nie jest sporządzony w polskim rejestrze stanu cywilnego),
• inne dokumenty, które mają wpływ na przyznanie świadczenia (w tym potwierdzające wysokość dochodów).

Część II wniosku jest oświadczeniem o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej, w którym potwierdzasz fakty istotne dla przyznania świadczenia. 

Druk wniosku i klauzuli informacyjnej dostępne są pod linkiem: Formularze i wnioski - świadczenia - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Portal Gov.pl

Ważne

Z wnioskiem o świadczenie do KRUS mogą wystąpić osoby, które legitymują się jakimkolwiek okresem podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i nie pobierają emerytury lub renty z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Inne osoby z wnioskiem o świadczenie powinny występować do ZUS. 

5.    Jakimi dokumentami można potwierdzić wysokość osiąganych dochodów?

Wysokość osiąganych dochodów można potwierdzić np. zaświadczeniami:

• urzędu skarbowego,
• pracodawcy, 
• innych organów emerytalno-rentowych,
• urzędu gminy, który potwierdzi rodzaj oraz wielkość posiadanego gospodarstwa rolnego,

a  w przypadku osiągania dochodu z gospodarstwa rolnego - także oświadczeniem.

Ważne

Jeśli nie przedstawisz wymaganych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, zostaniesz wezwany przez Kasę do uzupełnienia braków w terminie nie krótszym niż 7 dni licząc  od  dnia otrzymania wezwania. Jeśli nie uzupełnisz tych braków, zostanie wydana decyzja odmawiająca prawa do świadczenia. 

6.    Jakie dochody uniemożliwiają przyznanie prawa do świadczenia?

Dochodami mającymi wpływ na nieprzyznanie świadczenia są m.in.:

1)     przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym m.in.:

• emerytury i renty z ubezpieczeń społecznych,
• wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę czy umowy zlecenia,
• dochody z działów specjalnych produkcji rolniczej,

2)    dochody z działalności, która podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w tym m.in.:

• dochody z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej,
• dochody z najmu, podnajmu, dzierżawy,

3)    niepodlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym renty, emerytury, dodatki i świadczenia pieniężne związane z działaniami wojennymi i represjami okresu powojennego,
4)    dochody z gospodarstwa rolnego,
5)    dochody członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
6)    emerytury i renty zagraniczne,
7)    należności pieniężne otrzymywane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych  w  budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku oraz uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób.

Ważne

Dochodami, które nie mają wpływu na przyznanie świadczenia są np.:

• zasiłki i świadczenia pieniężne z pomocy społecznej,
• dodatki pielęgnacyjne.

7.    Wymagane dokumenty o świadczenie zostały złożone. Co dalej?

KRUS rozpatrzy prawo do  świadczenia i wyda decyzję administracyjną. 

Prawo do świadczenia powstanie od pierwszego dnia miesiąca, w którym decyzja zostanie wydana, jednak nie wcześniej niż od dnia ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. 

Na podstawie decyzji przyznającej KRUS podejmie wypłatę świadczenia.

8.    Dostałam decyzję w sprawie świadczenia. Czy mogę się od niej odwołać?

Od decyzji przyznającej prawo, jak i odmawiającej przyznania prawa do świadczenia przysługuje możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy do organu, który wydał decyzję, a także prawo zaskarżenia tej decyzji do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Natomiast od decyzji w sprawie ponownego ustalenia wysokości świadczenia, ustania prawa, wypłaty lub zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, przysługuje odwołanie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. 

9.    Komu nie przysługuje świadczenie?

Świadczenie nie przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do jego otrzymania, w tym m.in. nie otrzymasz świadczenia, jeśli:

• jesteś uprawniony do emerytury lub renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury,
• jesteś tymczasowo aresztowany albo odbywasz karę pozbawienia wolności (z wyjątkiem  odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego),
• zostałeś pozbawiony przez sąd władzy rodzicielskiej albo została Ci ona ograniczona przez umieszczenie dziecka/dzieci w pieczy zastępczej,
• długotrwale zaprzestałeś wychowywania dzieci.

10.    Czy wraz ze świadczeniem może być wypłacany dodatek pielęgnacyjny?

Do świadczenia nie przysługują żadne dodatki.

11.    Przyznano mi prawo do świadczenia. O jakich okolicznościach powinnam poinformować KRUS?

Jeśli jesteś uprawniona do świadczenia, powinnaś poinformować KRUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo i wysokość tego świadczenia, m.in. o:

• podjęciu zatrudnienia,
• osiąganiu dodatkowego dochodu,
• nabyciu prawa do innego świadczenia,
• nabyciu gospodarstwa rolnego.

Kiedy ustaną okoliczności, które były podstawą przyznania świadczenia, Kasa wyda decyzję, w  której poinformuje o ustaniu prawa do świadczenia, jego przyczynach oraz o dacie, od  której nie będzie przysługiwała jego wypłata.

12.    Pobrałam nienależnie świadczenie. Czy muszę je zwrócić?

Jeśli  pobrałaś nienależnie świadczenie, jesteś obowiązana do jego zwrotu łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez organ rentowy. Odsetki są  naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty.