Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji
Jeśli jesteś niezdolny do samodzielnej egzystencji, możesz ubiegać się o przyznanie świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, zwanego dalej świadczeniem uzupełniającym.
1. Komu przysługuje świadczenie uzupełniające?
Prawo do świadczenia uzupełniającego uzyskasz, jeśli spełnisz łącznie niżej wymienione warunki:
- ukończyłeś 18 lat,
- jesteś niezdolny do samodzielnej egzystencji,
- mieszkasz w Polsce,
- masz polskie obywatelstwo lub prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, jeśli jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub masz zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jesteś obywatelem państwa spoza UE albo EFTA),
- jesteś uprawniony do rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych, których łączna kwota wraz z innymi świadczeniami pieniężnymi finansowanymi ze środków publicznych i świadczeniami wypłacanymi przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń) nie przekracza 2.552,39 zł.
Do kwoty tych świadczeń nie dolicza się m.in.:
- renty rodzinnej przyznanej dzieciom, bez względu na wiek, jeżeli stały się one całkowicie niezdolne do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 roku życia, a jeśli przekroczyły ten wiek - do ukończenia szkoły, jednak nie później niż do ukończenia 25 lat życia,
- zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń, które są wypłacane ze świadczeniami emerytalno-rentowymi na podstawie odrębnych przepisów,
- świadczenia ratowniczego z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej,
- świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa,
- świadczenia wspierającego.
Rodzaje świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, które mają wpływ na wypłatę świadczenia uzupełniającego możesz sprawdzić w Katalogu pod poniższym linkiem:
https://www.gov.pl/attachment/570c1410-d3c6-4176-b211-38894acb35c1
2. Co zrobić, aby KRUS rozpatrzył prawo do świadczenia uzupełniającego?
Aby otrzymać świadczenie uzupełniające musisz złożyć wniosek o to świadczenie do oddziału regionalnego lub placówki terenowej KRUS.
Do wniosku należy dołączyć dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia uzupełniającego, a w szczególności orzeczenie potwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji tj.:
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
- orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Jeśli nie masz żadnego z ww. orzeczeń to dołącz zaświadczenie o stanie zdrowia (druk KRUS N-14) wraz z oceną wg skali Barthel - wypełnione przez lekarza leczącego i posiadaną dokumentację medyczną. Na tej podstawie zostaniesz skierowany na postępowanie orzecznicze w celu zbadania stanu zdrowia i wydania wymaganego orzeczenia.
Ważne
Jeśli jesteś uprawniony do emerytury lub renty zagranicznej bądź innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze, powinieneś również dostarczyć dokument potwierdzający ten fakt oraz wysokość pobieranych świadczeń zagranicznych. Dokument taki powinien być wystawiony przez właściwą instytucję zagraniczną.
Druki wniosku/zaświadczenia/oceny dostępne są pod linkiem: Formularze i wnioski - świadczenia - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Portal Gov.pl
Pamiętaj, że osoby pobierające świadczenia emerytalno-rentowe z KRUS wniosek wraz z pozostałymi dokumentami powinny złożyć w KRUS. Wyjątek stanowią osoby, które poza emeryturą z KRUS pobierają drugą emeryturę z ZUS, bowiem one wniosek o świadczenie uzupełniające powinny złożyć do ZUS.
3. W jakiej wysokości przysługuje świadczenie uzupełniające?
Świadczenie uzupełniające przysługuje w kwocie nie wyższej niż 500,00 zł miesięcznie.
Ważne
Łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych oraz zagranicznych świadczeń emerytalno-rentowych, z uwzględnieniem wyłączeń ustawowych, nie może przekroczyć kwoty 2.552,39 zł.
Przykłady obliczania wysokości świadczenia uzupełniającego:
- Renta rolnicza została przyznana w kwocie 1.986,95 zł, a więc świadczenie uzupełniające przysługuje w wysokości 500,00 zł (ponieważ 1.986,95 zł + 500 zł < 2.552,39 zł).
- Emerytura rolnicza została przyznana w kwocie 2.113,78 zł. Wraz z emeryturą wypłacany jest dodatek pielęgnacyjny - 348,22 zł. Świadczenie uzupełniające przysługuje w kwocie 438,61 zł (ponieważ 2.552,39 zł - 2.113,78 zł = 438,61 zł; kwoty dodatku pielęgnacyjnego nie wlicza się do łącznej kwoty świadczeń mających wpływ na świadczenie uzupełniające).
- Emerytura rolnicza została przyznana w wysokości 1.986,95 zł. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wypłaca stały zasiłek w wysokości 700,00 zł. W tej sytuacji świadczenie uzupełniające nie przysługuje, ponieważ łączna kwota świadczeń mających wpływ na świadczenie uzupełniające (1.986,95 zł + 700 zł) przekracza 2.552,39 zł.
Pamiętaj
W przypadku przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, świadczenie uzupełniające będzie również podlegało ponownemu obliczeniu, w taki sposób aby łączna kwota tych świadczeń wraz ze świadczeniem uzupełniającym nie przekroczyła kwoty 2.552,39 zł.
4. Jakie są ogólne zasady przyznawania i ustalania wysokości oraz wypłaty świadczenia uzupełniającego?
Przyznanie lub odmowa prawa, zmiana wysokości oraz stwierdzenie ustania prawa do świadczenia uzupełniającego, następuje w drodze decyzji.
Świadczenie uzupełniające przysługuje od miesiąca, w którym spełnione zostaną warunki wymagane do jego przyznania, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek o to świadczenie.
Ważne
Jeśli ustaną okoliczności, które są podstawą przyznania świadczenia uzupełniającego, prawo do tego świadczenia ustanie od miesiąca, w którym nastąpiło zdarzenie będące podstawą utraty prawa do świadczenia uzupełniającego. Wówczas wydamy decyzję stwierdzającą ustanie prawa do tego świadczenia i wstrzymamy jego wypłatę.
Jeśli nie zgadzasz się z tą decyzją masz prawo odwołać się do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na miejsce Twojego zamieszkania. Możesz to zrobić za pośrednictwem jednostki organizacyjnej KRUS wypłacającej Twoje świadczenie emerytalno-rentowe w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna i nie będziesz jej mógł zaskarżyć do sądu.
5. Mam przyznane świadczenie uzupełniające. Co wpłynie na utratę prawa albo zmianę wysokości tego świadczenia?
Gdy pobierasz świadczenie uzupełniające niezwłocznie powinieneś poinformować KRUS o wszelkich okolicznościach, które mają wpływ na prawo i wysokość tego świadczenia, a w szczególności kiedy:
- uzyskasz, utracisz prawo do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, mających wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego oraz jego wysokość,
- zostanie Ci przyznane lub utracisz prawo do świadczeń emerytalno-rentowych z zagranicznych instytucji właściwych do spraw emerytalno-rentowych,
- wyjedziesz z Polski,
- zostaniesz tymczasowo aresztowany lub odbywasz karę pozbawienia wolności (nie dotyczy odbywania tej kary w systemie dozoru elektronicznego).
Jeśli nie powiadomisz nas o tych okolicznościach i wypłacimy Ci świadczenie uzupełniające, do którego utraciłeś prawo, będziesz musiał je zwrócić.
Jeśli wypłacimy Ci świadczenie w zawyżonej kwocie, będziesz musiał zwrócić jego zawyżoną część.
6. Komu nie przysługuje świadczenie uzupełniające?
Świadczenie uzupełniające nie będzie Ci przysługiwało jeśli:
- jesteś niepełnoletni,
- nie zostałeś uznany za niezdolnego do samodzielnej egzystencji,
- posiadasz orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy lub o niepełnosprawności,
- nie mieszkasz w Polsce,
- jesteś uprawniony do świadczeń finansowanych ze środków publicznych, które łącznie z zagranicznymi świadczeniami emerytalno-rentowymi przekraczają kwotę 2.552,39 zł (z uwzględnieniem wyłączeń ustawowych),
- jesteś tymczasowo aresztowany lub odbywasz karę pozbawienia wolności (z wyjątkiem kary odbywanej w systemie dozoru elektronicznego).
Podstawa prawna
ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2024 r. poz. 1649 ze zm.)