Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Suma obu części stanowi pełną wysokość świadczenia.

Dla każdej z ww. części ustala się wskaźnik wymiaru.

Wskaźnik wymiaru to liczba wyrażająca stały stosunek świadczenia emerytalno-rentowego (części składkowej i części uzupełniającej) do emerytury podstawowej, z zaokrągleniem do drugiego miejsca po przecinku.

Wysokość wskaźnika wymiaru uzależniona jest od długości okresów pracy i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Część składkowa

Część składkową ustala się, przyjmując po 1% emerytury podstawowej (1.691,02 zł od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. 
Do liczby tych lat dolicza się m.in. liczbę lat:

1. 1.    podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1990 r. – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok (więcej niż 1% w przypadku opłacenia rocznej składki wyższej niż 120% przeciętnej emerytury podstawowej w danym roku),
2. prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie w okresie od 1 lipca 1977 r. do 31 grudnia 1982 r., za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok,
3. prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim – bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu – po ukończeniu 16 roku życia, przypadających przed 1 lipca 1977 r., jednak nie wcześniej niż 25 lat przed spełnieniem warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej lub renty rolniczej – po 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok (praktycznie ten przepis jest martwy od 1 lipca 2002 r.),
4. podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu, działalności kombatanckiej, odbywania czynnej służby wojskowej (o ile z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów), które przelicza się w wymiarze półtorakrotnym.

Okresów, o których mowa w pkt 4, nie uwzględnia się przy ustalaniu wysokości emerytury rolniczej osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Wyjątek od tej zasady stanowi okres odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim przed 1 stycznia 1999 r., który - w przypadku osób nie mających prawa do emerytury z ZUS - może być doliczony po 1% emerytury podstawowej za każdy rok.

Część uzupełniająca

Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Za każdy pełny rok powyżej 20 lat przyjęty do części składkowej obniża się część uzupełniającą o 0,5% emerytury podstawowej.

Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej. 

Suma części składkowej i części uzupełniającej nie może być niższa od emerytury podstawowej, za wyjątkiem przypadków ściśle określonych w przepisach.

Przykład 1 

Rolnik, ur. 7.04.1950 r. w marcu 2025 r. zgłosił wniosek o emeryturę rolniczą i udowodnił następujące okresy ubezpieczenia:

• od 7.04.1966 r. do 30.06.1969 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców; w przypadku wnioskodawcy okres ten nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej (jest jedynie uwzględniany przy ustalaniu prawa do tego świadczenia),
• od 01.07.1969 r. do 30.06.1971 r. – okres służby wojskowej w Wojsku Polskim – 2 lata (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 2 %),
• od 1.07.1971 r. do 30.06.1977 r. – okres zatrudnienia poza rolnictwem – 6 lat (w przypadku wnioskodawcy – urodzony po 31 grudnia 1948 r. – okres ten nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej i nie jest uwzględniany przy ustalaniu prawa do tego świadczenia),
• od 1.07.1977 r. do 31.12.1982 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym – 5 lat i 6 miesięcy (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 5,5%),
• od 1.01.1983 r. do 31.12.1990 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym – 8 lat (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 8%),
• od 1.01.1991 r. do 31.12.2024 r. – okres pracy we własnym gospodarstwie rolnym –34 lata (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 34%).

Zainteresowany spełnił warunki do uzyskania emerytury rolniczej, gdyż osiągnął wiek emerytalny oraz posiada wymagany, co najmniej 25-letni, okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej: 49,5% (2% + 5,5% + 8% + 34%) x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 837,05 zł.

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 49, zatem część uzupełniającą (95% emerytury podstawowej) zmniejsza się o 14,5% emerytury podstawowej /(49 – 20) x 0,5%/, przy czym nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej.

Wysokość części uzupełniającej: 85% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 1.437,37 zł.

Wysokość emerytury rolniczej wynosi 837,05 zł + 1.437,37 zł = 2.274,42 zł brutto (łączna wysokość części składkowej i części uzupełniającej). 

Ze świadczenia potrącana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. 

Od świadczeń w wysokości nieprzekraczającej 2.500 zł miesięcznie zaliczka na podatek dochodowy wynosi 0 zł (2.274,00 zł x 12% - 300 zł (ulga) < 0).

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne - 2.274,42 zł x 9% = 204,70 zł (po zaokrągleniu 
do pełnych złotych 205,00 zł).

Świadczenie do wypłaty: 2.274,42 zł – 205,00 zł = 2.069,42 zł.

Przykład 2

Rolniczka, ur. 15.05.1963 r. zgłosiła wniosek o emeryturę rolniczą w marcu 2025 r. i udowodniła następujące okresy ubezpieczenia:

• od 15.05.1979 r. do 31.12.1980 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców – z uwagi na brak potwierdzenia opłacenia przez rodziców składek w ww. okresie, nie ma on wpływu na wysokość emerytury rolniczej wnioskodawczyni (zostanie uwzględniony przy ustalaniu prawa do tego świadczenia),
• od 01.07.1985 r. do 31.12.1987 r. – okres pracy we własnym gospodarstwie rolnym – 2 lata i 6 miesięcy ( okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 2,5%),
• od 01.03.1991 r. do 28.02.2025 r. – okres pracy we własnym gospodarstwie rolnym – 34 lata (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 34%).

Zainteresowana spełniła warunki do uzyskania emerytury rolniczej, gdyż osiągnęła wiek emerytalny oraz posiada wymagany, co najmniej 25-letni, okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej: 36,5% (2,5% + 34%) x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 617,22 zł.

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 36, zatem część uzupełniającą (95% emerytury podstawowej) zmniejsza się o 8% emerytury podstawowej /(36– 20) x 0,5%/, przy czym nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej.

Wysokość części uzupełniającej: 87% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 1.471,19 zł.
Wysokość emerytury rolniczej wynosi 617,22 + 1.471,19 zł = 2.088,41 zł brutto (łączna wysokość części składkowej i części uzupełniającej). 

Ze świadczenia potrącana jest zaliczka na podatek dochodowy i składka na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach podanych w przykładzie 1.

Przykład 3 

Rolniczka, ur. 27.08.1963 r., zgłosiła wniosek o emeryturę rolniczą w marcu 2025 r. i udowodniła następujące okresy ubezpieczenia:

• od 01.09.1979 r. do 31.12.1982 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców – z uwagi na brak potwierdzenia opłacenia przez rodziców składek w ww. okresie, nie ma on wpływu na wysokość emerytury rolniczej wnioskodawczyni (zostanie uwzględniony przy ustalaniu prawa do tego świadczenia),
• od 01.01.1983 r. do 31.12.2001 r. – okres zatrudnienia poza rolnictwem; w przypadku wnioskodawczyni (urodzona po 31 grudnia 1948 r.) okres ten nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej (i nie jest uwzględniany przy ustalaniu prawa do tego świadczenia), 
• od 01.03.2002 r. do 28.02.2025 r. – okres pracy we własnym gospodarstwie rolnym – 23 lata (okres liczony wg wskaźnika 1% emerytury podstawowej – 23%).

Wysokość części składkowej: 23% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 388,93 zł.

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 23, zatem część uzupełniającą (95% emerytury podstawowej) zmniejsza się o 1,5% emerytury podstawowej /(23 – 20) x 0,5%/, przy czym nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej.

Wysokość części uzupełniającej: 93,5% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 1.581,10 zł.

Wysokość emerytury rolniczej wynosi 388,93 zł + 1.581,10 zł = 1.970,03 zł brutto (łączna wysokość części składkowej i części uzupełniającej). 

Emerytka uzyskuje dochody z dwóch źródeł (KRUS i ZUS) i złożyła wniosek o stosowanie ½ kwoty zmniejszającej podatek. Zatem w jej przypadku potrącana jest zaliczka na podatek dochodowy w kwocie równej 12% świadczenia minus 150 zł  oraz składka na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. 

Zaliczka na podatek dochodowy wynosi 1.970,00 zł x 12% - 150 zł = 86,40 (po zaokrągleniu do pełnych złotych 86,00 zł).

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 1.970,03 zł x 9% = 117,30 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych 117,00 zł)

Świadczenie do wypłaty: 1.970,03 zł – 86,00 zł – 117,00 zł = 1.767,03 zł.