Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w ramach zadań wynikających z zapisów ustawy z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. 2025 poz. 197), prowadzi postępowania powypadkowe i wypłaca jednorazowe odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, a także działania prewencyjne na rzecz zmniejszenia liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych rolników.

W 2024 roku zgłoszono do KRUS 9 930 wypadków, o 779 (7,3%) mniej niż w roku poprzednim. Wypłacono 7 835 jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej, tj. o 587 (7,0%) mniej niż w 2023 roku. Wypłacono 38 odszkodowań z tytułu śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej. Stanowiły one 0,5% wszystkich wypadków zakończonych wypłatą świadczeń w 2024 roku. Najwięcej osób zostało poszkodowanych wskutek wypadków w grupie upadek osób – 4 087 (52,5% wszystkich wypłaconych odszkodowań); uderzenia, przygniecenia, pogryzienie przez zwierzęta – 940 poszkodowanych (12,0% wypadków); pochwycenia i uderzenia przez części ruchome maszyn i urządzeń – 817 poszkodowanych (10,4% wypadków). W 2024 roku wskaźnik wypadkowości, mierzony liczbą decyzji przyznających jednorazowe odszkodowanie na 1 000 ubezpieczonych, wyniósł 7,8, co oznacza spadek o 16,8 od roku 1993, kiedy przybrał on wartość 24,6 wypadków na 1 000 ubezpieczonych. Zmniejszyła się również liczba zgłaszanych wypadków w ww. okresie z 66 tys. do 9,9 tys. (tj. o 85%) oraz liczba wypłaconych odszkodowań z 42 tys. do 7,8 tys., w tym z tytułu wypadków śmiertelnych z 286 do 38.

Dane statystyczne wskazują na znaczącą poprawę bezpieczeństwa pracy rolników indywidualnych w ostatnich latach – jest to m.in. efektem wieloletniego oddziaływania Kasy oraz innych instytucji i organizacji społecznych na świadomość mieszkańców wsi, tj. upowszechniania Zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym, które zaktualizowano w 2020 roku, oraz wiedzy o zagrożeniach wypadkowych związanych z działalnością rolniczą. Prowadzona przez KRUS działalność prewencyjna opiera się na analizie przyczyn i okoliczności zgłaszanych do Kasy wypadków przy pracy i chorób zawodowych rolników. To w oparciu o nią określane są formy i kierunki oddziaływania. KRUS wskazuje mieszkańcom wsi przykłady prostych, niekosztownych rozwiązań eliminujących ryzyka wypadkowe, a także zachęca rolników do usuwania zagrożeń i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy. Udział w działaniach prewencyjnych Kasy jest nieodpłatny i dobrowolny, a aktualny stan prawny nie nakłada sankcji na rolników niestosujących zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwach rolnych.