Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

1. W jakim terminie trzeba złożyć wniosek aby otrzymać prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Prawo do zasiłku macierzyńskiego ustalimy Ci od miesiąca urodzenia, przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku macierzyńskiego złożysz w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia, przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie. Jeśli wniosek złożysz w terminie późniejszym, to prawo do zasiłku macierzyńskiego ustalimy Ci od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek, jednak nie wcześniej niż od dnia objęcia ubezpieczeniem. Pamiętaj: wniosek złóż nie później niż w okresie przysługiwania zasiłku macierzyńskiego – w przeciwnym razie odmówimy Ci prawa do tego zasiłku.

2. Matka dziecka ubezpieczona w ZUS zakończyła pobieranie zasiłku macierzyńskiego. Czy ojcu dziecka ubezpieczonemu w KRUS przysługuje zasiłek macierzyński w wymiarze 9 tygodni?

Tak, jeśli wniosek o zasiłek macierzyński dla ojca dziecka złożony zostanie w ciągu 3 miesięcy od daty zaprzestania pobierania zasiłku przez matkę dziecka.

3. Jakie dokumenty ojciec dziecka ubezpieczony w KRUS powinien złożyć, aby nabyć prawo do zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 9 tygodni, jeśli matka dziecka jest ubezpieczona w ZUS i zasiłek macierzyński wypłacał jej pracodawca?

Wniosek o zasiłek macierzyński dla ojca dziecka (druk wniosku KRUS SR – 24B) oraz zaświadczenie od pracodawcy z podanym okresem pobierania/wypłaty zasiłku macierzyńskiego matce dziecka.

4. Jakie dokumenty należy złożyć aby nabyć prawo do wydłużonego zasiłku macierzyńskiego w związku z przedwczesnym urodzeniem dziecka lub urodzonym o czasie, ale wymagającym dłuższej hospitalizacji?

Wniosek o wydłużony zasiłek macierzyński (druk wniosku KRUS SR – 24) oraz zaświadczenie wydane przez szpital w którym dziecko przebywało. Zaświadczenie powinno zawierać informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu, tygodniu urodzenia oraz masie urodzeniowej dziecka.

5. Czy zaświadczenie lekarskie świadczące o niezdolności do pracy ubezpieczony rolnik musi dostarczyć do KRUS osobiście w formie papierowej?

Nie, ponieważ zaświadczenia lekarskie są wystawiane w formie dokumentu elektronicznego (eZLA) i są przekazywane do KRUS drogą elektroniczną.

6. Kiedy ubezpieczony rolnik nabywa prawo do zasiłku chorobowego w podstawowym okresie?

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, jego małżonkowi, domownikowi), który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni, nie dłużej jednak niż przez 180 dni. Nie musisz składać wniosku o zasiłek chorobowy w podstawowym okresie, bo zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy stanowi podstawę do rozpatrzenia uprawnień do tego zasiłku i automatycznie traktujemy je jak wniosek o zasiłek.

7. Czy ubezpieczony rolnik po wyczerpaniu zasiłku chorobowego w podstawowym okresie może ubiegać się o zasiłek chorobowy w przedłużonym okresie?

Tak, jeżeli po wyczerpaniu 180-dniowego okresu zasiłkowego ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy, a w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji rokuje odzyskanie zdolności do pracy, okres zasiłkowy przedłuża się na czas niezbędny do jej przywrócenia, nie dłużej niż o dalsze 360 dni. Pamiętać jednak należy, że podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego z tytułu czasowej niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 180 dni jest orzeczenie wydane przez lekarza rzeczoznawcę Kasy (w I instancji) lub komisję lekarską Kasy (w II instancji) i w związku z tym niezbędne będzie dostarczenie dodatkowych dokumentów.

8. Jaki dokumenty należy złożyć do KRUS aby nabyć prawo do zasiłku chorobowego w przedłużonym okresie?

Wniosek o zasiłek chorobowy w przedłużonym okresie (druk wniosku KRUS SR-22A), zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wypełniony przez lekarza leczącego (druk KRUS N14).

9. Kiedy rolnika uznaje się za chorego na rolniczą chorobę zawodową?

Jeśli choroba ta powstała w związku z pracą w gospodarstwie rolnym i jest objęta wykazem chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy.

10. Kto orzeka procentowy uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonemu rolnikowi w związku z prowadzonym postępowaniem o ustalenie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej?

Orzeczenia dotyczące procentowego uszczerbku na zdrowiu w związku z prowadzonym postępowaniem o ustalenie prawa do jednorazowego odszkodowania wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy Kasy, a w drugiej instancji – komisje lekarskie Kasy.

11. Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać prawo do emerytury w KRUS?

Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi), który spełnia łącznie następujące warunki: • osiągnął wiek emerytalny; wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat; • podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat. Do emerytury rolniczej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. KRUS uwzględni okresy: • podlegania rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu (ubezpieczenie wprowadzone od 1.01.1991 r.); • podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990; • prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed 1 stycznia 1983 r.

12. Niebawem osiągnę wiek emerytalny. Czy ustalając prawo do emerytury rolniczej KRUS uwzględni mi wszystkie okresy aktywności zawodowej?

Przy ustalaniu prawa do emerytury rolniczej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. KRUS uwzględni tylko okresy podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalnorentowemu. Okresów innych niż rolnicze jak np. zatrudnienie, studia, prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, służba wojskowa - nie uwzględnimy. Posiadając okres ubezpieczenia społecznego w systemie powszechnym, możesz wystąpić do ZUS z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury pracowniczej.

13. Jakie warunki trzeba spełnić aby uzyskać „emeryturę wcześniejszą”?

Kasa nie przyznaje i nie wypłaca „emerytur wcześniejszych”. Ostatnie takie świadczenie wypłacono w 2022 r.

14. Jaki termin ma KRUS na wydanie decyzji o emeryturze?

Decyzja w sprawie emerytury rolniczej powinna być wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Ważne: jeżeli we wniosku nie zostały zawarte informacje niezbędne do jego rozpatrzenia, albo nie zostały dołączone niezbędne dokumenty, KRUS zwróci się o uzupełnienie wniosku lub dostarczenie dodatkowych dokumentów, co może wpłynąć na termin wydania decyzji.

15. Ukończyłam wiek emerytalny, przez 20 lat prowadziłam gospodarstwo rolne i opłacałam składki do KRUS, a ponadto przez 12 lat pracowałam i mam składki w ZUS. Czy otrzymam emeryturę rolniczą?

Co ze składkami rolniczymi? Osoba, która ukończy wiek emerytalny i nie legitymuje się 25-letnim okresem rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, a posiada okresy ubezpieczenia społecznego w systemie powszechnym, może wystąpić o przyznanie prawa do emerytury pracowniczej do ZUS. Wysokość tego świadczenia będzie zwiększona za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników - na podstawie zaświadczenia wydanego przez KRUS.

16. Czy mogę uzupełnić 25-letni okres rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego okresem pracy u rodziców i jakie należy złożyć dokumenty?

Tak. Osoby, które pracowały w gospodarstwie rolnym w charakterze domowników przed 1 stycznia 1983 r., a następnie przejęły to gospodarstwo, oprócz złożonego pod odpowiedzialnością karną oświadczenia o pracy w nim, zwykle nie muszą składać dodatkowych dokumentów (zazwyczaj wystarczającą dokumentację posiada KRUS). W innych przypadkach środkiem dowodowym potwierdzającym taką pracę są zaświadczenie urzędu gminy, potwierdzające miejsce zameldowania i istnienie gospodarstwa rolnego oraz pisemne zeznania dwóch świadków. Zeznania świadków podlegają kolegialnej ocenie organu rentowego.

17. Z powodu złego stanu zdrowia ubiegam się o przyznanie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Jakie dokumenty powinienem dołączyć do wniosku?

Do wniosku o ustalenie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy należy dołączyć:

• dokumenty potwierdzające okresy pracy i prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz podlegania z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacenia składek (o ile takie dokumenty nie znajdują się w posiadaniu KRUS); • dokumenty potwierdzające okresy podlegania innemu niż rolnicze ubezpieczeniu społecznemu;
• dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte w państwach UE/EFTA/Wielkiej Brytanii lub w państwach, z którymi łączy Polskę umowa o zabezpieczeniu społecznym (o ile legitymujesz się okresami ubezpieczenia za granicą), a w razie braku takich dokumentów - wskazać instytucję, w której byłeś ubezpieczony lub nazwę i adres pracodawcy;
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza leczącego na druku KRUS N-14 (ważne 1 miesiąc od daty wystawienia); • posiadaną dokumentację medyczną.

18. Mam 56 lat, pobieram rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Część uzupełniająca świadczenia jest zawieszona z powodu niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Stan zdrowia nie pozwala mi na pracę w gospodarstwie rolnym, którego nie chcę się wyzbywać. Co mogę zrobić aby świadczenie było wypłacane w pełnej wysokości?

Część uzupełniająca renty rolniczej ulega zawieszeniu w całości lub części, jeśli nie zaprzestaniesz prowadzenia działalności rolniczej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy prowadzisz działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy. W takim przypadku wypłata części uzupełniającej renty rolniczej nie zostanie zawieszenia. Uznaje się, że zaprzestałeś prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani Ty, ani Twój małżonek nie jesteście właścicielami (współwłaścicielami) lub posiadaczami gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym (za gospodarstwo rolne uważa się użytki rolne o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha fizyczny lub 1 ha przeliczeniowy) i nie prowadzicie działu specjalnego. Zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej bez konieczności trwałego wyzbywania się gospodarstwa rolnego może być dokonane przez zawarcie umowy dzierżawy na okres: • nie krótszy niż okres, na który przyznano okresową rentę rolniczą (okres wskazany w decyzji Prezesa KRUS) lub

• co najmniej 10 lat (w przypadku renty rolniczej przyznanej na stałe). Umowa dzierżawy powinna być zawarta z osobą niebędącą:
• małżonkiem rencisty,
• osobą pozostającą z rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym, ani jej małżonkiem, a ponadto jej zawarcie powinien potwierdzić wójt właściwy ze względu na miejsce położenia gospodarstwa. Dopuszczana jest dzierżawa gruntów rolnych m.in. dzieciom (zięciom, synowym) i wnukom nawet w sytuacji zamieszkiwania pod tym samym adresem, pod warunkiem, że wydzierżawiający (świadczeniobiorca) nie prowadzi z nimi wspólnego gospodarstwa domowego.

19. Miesiąc temu zmarł mój małżonek i zostałam z dwójka dzieci w wieku szkolnym. Zamierzam złożyć dla nich wniosek o rentę po ojcu. Czy muszę składać wniosek też na siebie – mam 52 lata i nadal pracuję. Czy przepadnie mi renta po mężu jeżeli teraz nie złożę wniosku razem z dziećmi?

Może Pani złożyć wniosek o rentę rodzinną tylko dla dzieci. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna i wypłacimy ją po połowie na każde z dzieci. Jeśli w przyszłości zdecyduje się Pani na dołączenie do grona osób uprawnionych do renty rodzinnej razem z dziećmi, to wówczas podzielona ona zostanie na 3 części.

20. Czy KRUS przekaże moje świadczenie na konto bankowe?

KRUS wypłaci świadczenia na rachunek bankowy, którego jesteś właścicielem lub współwłaścicielem. Wniosek o wypłatę świadczenia na rachunek bankowy pobierz ze strony: www.gov.pl/web/krus/zmiana-danych-adresowych-formy-przekazywania-swiadczenie lub w każdej jednostce organizacyjnej KRUS.

21. Chcę ubiegać się o emeryturę rolniczą ale nie mam wymaganych 25 lat ubezpieczenia rolniczego. Czy KRUS uwzględni moje okresy ubezpieczenia we Francji?

Tak, okresy ubezpieczenia za granicą (w krajach UE/EFTA/Wielkiej Brytanii lub państwach, z którymi wiążą Polskę umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym) zostaną uwzględnione przy ustalaniu prawa do świadczenia (przy czym będzie ono wypłacane w wysokości proporcjonalnej do przebytego w Polsce okresu ubezpieczenia).

22. Jeśli pobieram rentę z KRUS i pracuję za granicą to czy świadczenie zostanie zmniejszone?

Osiąganie przychodów za granicą może spowodować zawieszenie części uzupełniającej renty w całości lub jej zmniejszenie – ale tylko gdy wysokość tego przychodu przekracza ustalone kwoty graniczne.

23. Jaki wpływ na pobierane przeze mnie świadczenie rolnicze będzie miał fakt przyznania prawa do świadczenia zagranicznego?

Przyznanie prawa do świadczenia emerytalno-rentowego przez instytucję zagraniczną nie ma wpływu na emeryturę/rentę z KRUS.

24. Czy ubiegając się o rentę/emeryturę z kilku państw UE, muszę składać wniosek do instytucji każdego z nich?

Nie, wniosek o świadczenie należy złożyć w instytucji państwa zamieszkania, która przekaże go do wszystkich państw, w których wnioskodawca pracował.

25. Co w sytuacji jeśli pobieram polską emeryturę/rentę i przeprowadzę się do innego państwa?

Osoba, która mieszka za granicą – w państwach UE/EFTA/Wielkiej Brytanii lub w państwie, z którym wiąże Polskę umowa dwustronna o zabezpieczeniu społecznym, może mieć wypłacane świadczenie emerytalno-rentowe na jej rachunek w banku zagranicznym (do tych państw możliwy jest transfer świadczeń). Oczywiście możliwa jest też wypłata świadczenia w Polsce – na rachunek bankowy świadczeniobiorcy lub na rachunek bankowy osoby przez niego upoważnionej, zamieszkałej w Polsce.