W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata

Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata (wydanie 2, 2019)


W wykazie uwzględniono obiekty, dla których zalecane są polskie nazwy geograficzne, takie jak Paryż, Gwinea, Wyspy Japońskie, Andy, Zatoka Omańska. Brak w nim zaś obiektów, dla których takie nazwy nie istnieją lub nie są zalecane – w tym także obiektów mających nazwy powszechnie stosowane w języku polskim jak Berlin, Amsterdam, Lombardia, Alaska, Tasmania, Jawa, Niger, które – pomimo że dobrze ugruntowane w polszczyźnie – są identyczne z nazwami oryginalnymi tych obiektów (tzn. w języku polskim stosowane są endonimy). Nie podano także nazw obiektów w całości leżących na obszarze Polski.

Publikacja, będąca aktualizacją wydania 1. z 2013 r., uwzględnia uchwały Komisji podjęte do dnia 20 listopada 2019 roku. W wykazie podano polskie nazwy dla 13 599 obiektów geograficznych. W porównaniu do wcześniejszych opracowań, w niniejszym Komisja rozszerzyła znacznie liczbę zalecanych polskich nazw dla obiektów geograficznych (głównie miejscowości), leżących przed II wojną światową w granicach Polski. Z tego względu rozbudowane zostały wykazy polskich nazw z obszarów Litwy, Białorusi i Ukrainy. Liczne polskie nazwy podano także dla obszaru Czech zamieszkanego przez Polaków (Zaolzie) oraz dla słowackiej części Tatr. Ponadto szerzej niż we wcześniejszych wykazach uwzględniono pseudoegzonimy (zwłaszcza dla obiektów, których nazwy oryginalnie zapisywane są niełacińskimi systemami pisma) oraz znacząco rozbudowano polskie nazewnictwo obszarów chronionych i jednostek administracyjnych.

Dla wymienionych w wykazie obiektów geograficznych podane zostały nazwy dwóch rodzajów: polskie nazwy geograficzne (egzonimy i pseudoegzonimy) oraz odpowiadające im nazwy oryginalne (endonimy – nazwy obiektów geograficznych w językach używanych na obszarze, gdzie dany obiekt się znajduje). Należy podkreślić, że Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej standaryzuje wyłącznie polskie nazwy, nie zajmuje się zaś standaryzacją endonimów, a zawarte w wykazach egzonimy i pseudoegzonimy są jedynymi zalecanymi przez Komisję polskimi nazwami geograficznymi. Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach. Powodem braku nazwy w wykazie może być także to, że obiekt jest mało znaczący lub przestał istnieć.

Dla nazw w językach posługujących się pismami niełacińskimi podano zapis zlatynizowany zgodnie z zasadami, które Komisja zaleca do stosowania w Polsce dla nazw geograficznych z danego języka (zob. listę przyjętych zasad). W przypadku większości takich języków podano zapis zarówno w polskiej transkrypcji, jak i w transliteracji. Wyjątkiem jest tu kilka języków azjatyckich oraz lokalnych języków urzędowych, dla których zalecono stosowanie tylko międzynarodowej latynizacji. Warto podkreślić, że zapis w polskiej transkrypcji nie oznacza, że mamy do czynienia z polską nazwą – pomimo zapisu polskimi literami nazwa pozostaje endonimem.

Wykaz podzielony został na osiem części (rozdziałów): siedem z nich odpowiada tradycyjnie wydzielanym częściom świata (Europie, Azji, Afryce, Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Australii i Oceanii, Antarktyce), ósma poświęcona została obiektom podmorskim. Przyporządkowanie poszczególnych państw i terytoriów do części świata ma w wykazie jedynie charakter porządkowy, a dokonano go biorąc pod uwagę geografię fizyczną; w przypadku terytoriów wyspiarskich przyporządkowanie ich do poszczególnych części świata jest często dyskusyjne. Poszczególne rozdziały rozpoczyna lista zalecanych polskich nazw wielkich jednostek regionalnych, które ze względu na swoją wielkość przekraczają z reguły powierzchnie kilku krajów – oraz nazw oceanów. Następnie zamieszczono nazwy według uporządkowanych alfabetycznie państw i terytoriów niesamodzielnych.

W odróżnieniu od wcześniejszych wykazów opracowanych przez Komisję, w niniejszym podano współrzędne geograficzne obiektów. Współrzędne te podane są wyłącznie do celów identyfikacyjnych. Precyzyjne określenie zasięgu wielu obiektów powierzchniowych jest niekiedy niemożliwe, gdyż w różnych publikacjach różnie te zasięgi są ujmowane; dotyczy to zwłaszcza krain i regionów, a także wielu form ukształtowania terenu – w wykazie starano się z reguły uwzględniać najszersze z tych zasięgów podawane przez polskich autorów.

Nazwy obiektów geograficznych z obszarów poszczególnych państw lub terytoriów ułożono z podziałem na kategorie. Hasła odnoszące się do poszczególnych obiektów zawierają na początku nazwę spolszczoną. Następnie podana jest nazwa oryginalna (endonim) w języku urzędowym – albo nazwy oryginalne, jeśli obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy lub dany obiekt ma urzędowe nazwy w kilku językach. Dla niełacińskich systemów pisma podano zlatynizowany zapis nazwy, czyli przekonwertowany na alfabet łaciński. Po nazwach zamieszczone zostały współrzędne geograficzne obiektu. Podano je dla wszystkich obiektów, z wyjątkiem państw i terytoriów niesamodzielnych oraz wielkich jednostek regionalnych i oceanów. Dla większości obiektów powierzchniowych podane zostały współrzędne środka optycznego, dla miejscowości starano się podać współrzędne centrum. Dokładność podanego zapisu zależy od wielkości obiektu – dla obiektów najmniejszych, np. szczytów lub przylądków, podano współrzędne z dokładnością do jednej sekundy, dla obiektów największych, np. rozległych regionów, z dokładnością do kilku stopni. Dla obiektów liniowych podano współrzędne obu krańców. Dla rzek są to współrzędne początku oraz ujścia do innego cieku lub zbiornika wodnego, przy czym brany jest tu pod uwagę nazewniczy punkt widzenia, tzn. jako początek przyjęty jest punkt, od którego dla cieku zalecana jest dana polska nazwa.

 Jeżeli podawane są polskie nazwy wariantowe (np. Wyspy Liparyjskie i Wyspy Eolskie), to nazwa pierwsza w kolejności jest tą, którą Komisja uważa za najwłaściwszą, uznając jednak pozostałe za dopuszczalne. Polskie nazwy poprzedzone skrótem ofic. są oficjalnymi (długimi) formami nazwy, stosowanymi zwłaszcza dla państw, terytoriów i jednostek administracyjnych. Czasem podawany jest tylko egzonim; oznacza to, że dany obiekt geograficzny nie jest nazywany w kraju, w którym jest położony lub nie znaleziono poprawnej oryginalnej nazwy tego obiektu. W nawiasach prostokątnych zostały umieszczone dodatkowe informacje i uwagi, takie jak: informacja o położeniu obiektu transgranicznego w innych państwach, dodatkowa charakterystyka obiektu lub jego położenia, informacja o położeniu części miejscowości w granicach miejscowości samodzielnej, wybrane nazwy historyczne obiektu.

Na końcu publikacji zamieszczono skorowidz wszystkich uwzględnionych w wykazie polskich nazw.

Zobacz także
{"register":{"columns":[]}}