Repatriacja - informacje ogólne
Repatriacja oznacza powrót do ojczyzny osób pochodzenia polskiego i jest jednym ze sposobów nabycia polskiego obywatelstwa. Prawo to przysługuje wyłącznie osobom, które nie posiadają polskiego obywatelstwa i pragną przesiedlić się na stałe do Rzeczypospolitej Polskiej.
Rząd RP traktuje prowadzenie akcji repatriacyjnej jako spełnienie moralnego obowiązku i wynagrodzenia historycznych krzywd rodakom pochodzącym głównie z terenów azjatyckiej części byłego ZSRR. Ustawa o repatriacji umożliwia powrót do kraju tym osobom, bądź ich potomkom, którzy na skutek deportacji, zesłań i innych prześladowań narodowościowych i politycznych nie mogły się w Polsce nigdy osiedlić.
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie repatriacji jest Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1472). Zgodnie z jej definicją repatriantem jest osoba, która przybyła do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe.
Zakres terytorialny repatriacji
Repatriacja dotyczy osób, które przed 1 stycznia 2001 r., zamieszkiwały na stałe na terytorium obecnych:
- Armenii,
- Azerbejdżanu,
- Gruzji,
- Kazachstanu,
- Kirgistanu,
- Tadżykistanu,
- Turkmenistanu,
- Uzbekistanu,
a także azjatyckiej części Rosji.
Wiza krajowa w celu repatriacji
Wiza krajowa w celu repatriacji może być wydana osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
- jest polskiego pochodzenia;
- przed dniem wejścia w życie ustawy (to jest przed 1 stycznia 2001 r.) zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnych Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżanu, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.
- ze względu na polskie pochodzenie ją samą lub jej wstępnych (to jest: rodziców, dziadków lub przodków w linii prostej z dalszych pokoleń) objęły deportacja lub zesłanie przez władze byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, na terytoria, o których mowa w pkt 2.
Za osobę polskiego pochodzenia uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie dwa warunki:
- co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej;
- wykaże ona swój związek z polskością.
Warunek dotyczący narodowości polskiej uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego w szczególności przez pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.
Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być dokumenty wydane przez polskie władze państwowe lub kościelne, a także przez władze byłego ZSRR, dotyczące wnioskodawcy lub jego rodziców, dziadków lub pradziadków, a w szczególności:
- polskie dokumenty tożsamości;
- akty stanu cywilnego lub ich odpisy albo metryki chrztu poświadczające związek z polskością;
- dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w Wojsku Polskim, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
- dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
- dokumenty tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające wpis informujący o narodowości polskiej.
Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być również inne dokumenty, w szczególności:
- o rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis informujący o jej narodowości polskiej;
- potwierdzające prześladowanie osoby ze względu na jej polskie pochodzenie.
Decyzję w sprawie uznania wnioskodawcy za osobę polskiego pochodzenia wydaje konsul.
Wiza dla małżonka oraz zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków)
Wiza krajowa w celu repatriacji może być również wydana małżonkowi osoby uprawnionej do repatriacji oraz zstępnym do czwartego stopnia wraz z ich małżonkami (w tym również nieposiadającymi polskiego pochodzenia), jeżeli zamierzają przybyć z nią do Polski z zamiarem osiedlenia się na stałe.
Małoletni pozostający pod władzą rodzicielską repatrianta również nabywa obywatelstwo polskie w drodze repatriacji. W przypadku, gdy repatriantem jest tylko jedno z rodziców, małoletni nabywa obywatelstwo polskie jedynie za zgodą drugiego z rodziców, wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.
Małoletni, który ukończył 16 lat może nabyć polskie obywatelstwo w drodze repatriacji jedynie po wyrażeniu na to jego zgody.
Procedura repatriacyjna
Gdzie załatwisz sprawę?
Sprawę załatwisz we właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania polskim urzędzie konsularnym. W sytuacjach uzasadnionych interesem wnioskodawcy i na jego wniosek Minister Spraw Zagranicznych może wyznaczyć innego konsula do przyjęcia wniosku i przeprowadzenia postępowania.
Czy musisz składać dokumenty osobiście?
Wniosek o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji musisz złożyć osobiście. W imieniu osób małoletnich lub ubezwłasnowolnionych całkowicie wniosek składają ich rodzice lub opiekunowie prawni, albo jedno z rodziców lub jeden z opiekunów prawnych.
Jak umówisz się na spotkanie?
Zapisy na wizytę w celu złożenia wniosku odbywają się za pośrednictwem: e-konsulat.gov.pl
Jakie dokumenty musisz złożyć?
1. Wypełniony wniosek o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji;
2. Aktualną fotografię osoby, której wniosek dotyczy, nieuszkodzoną, kolorową, o wymiarach 35 mm × 45 mm, wykonaną w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, mającą dobrą ostrość, przedstawiającą wizerunek twarzy od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak aby twarz zajmowała 70–80% fotografii, oraz pokazującą wyraźnie oczy i twarz, na jednolitym jasnym tle; fotografia ma przedstawiać osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, w pozycji frontalnej, patrzącą na wprost z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami;
3. Życiorys wnioskodawcy;
4. Odpis aktu urodzenia wnioskodawcy;
5. Dokumenty poświadczające aktualny stan cywilny wnioskodawcy (np. akt urodzenia, akt małżeństwa, orzeczenie sądowe lub innego organu o rozwiązaniu małżeństwa, akt zgonu małżonka, zaświadczenie o stanie cywilnym);
6. Dokumenty poświadczające miejsce stałego zamieszkania przed dniem 1 stycznia 2001 r. na terytorium obecnych Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, a także azjatyckiej części Rosji, o której mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 października 2023 r. w sprawie wykazu jednostek administracyjnych wchodzących w skład azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej;
7. Dowody potwierdzające fakt deportacji lub zesłania wnioskodawcy lub jego wstępnych na terytoria, o których mowa w pkt 6;
8. Dowody potwierdzające polskie pochodzenie, określone w art. 6 ustawy o repatriacji; należy przedstawić komplet aktów stanu cywilnego wskazujących na więzy rodzinne pomiędzy wnioskodawcą, a osobą na której narodowość polską powołuje się wnioskodawca;
9. Inne dokumenty potwierdzające okoliczności podane we wniosku o wydanie wizy repatriacyjnej (np. dokumenty potwierdzające wykształcenie oraz kwalifikacje zawodowe, zaświadczenie z krajowego rejestru karnego, dokumenty dotyczące podlegania obowiązkowi wojskowemu oraz służby wojskowej, dokument tożsamości);
10. Oświadczenie, że dane zawarte we wniosku są prawdziwe, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Należy okazać również ważny paszport.
W przypadku wniosku składanego w imieniu małoletniego należy złożyć:
1. Wypełniony wniosek o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji;
2. Aktualną fotografię małoletniego, nieuszkodzoną, kolorową, o wymiarach 35 mm × 45 mm, wykonaną w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, mającą dobrą ostrość, przedstawiającą wizerunek twarzy od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak aby twarz zajmowała 70–80% fotografii, oraz pokazującą wyraźnie oczy i twarz, na jednolitym jasnym tle; fotografia ma przedstawiać osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, w pozycji frontalnej, patrzącą na wprost z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami;
3. Życiorys małoletniego;
4. Odpis aktu urodzenia małoletniego;
5. Dokumenty odnoszące się do rodziców małoletniego:
• Dokumenty poświadczające miejsce stałego zamieszkania przed dniem 1 stycznia 2001 r. na terytorium obecnych Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, a także azjatyckiej części Rosji, o której mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 października 2023 r. w sprawie wykazu jednostek administracyjnych wchodzących w skład azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej;
• Dowody potwierdzające fakt deportacji lub zesłania rodziców małoletniego lub ich wstępnych na terytoria, o których mowa w pkt 6;
• Dowody potwierdzające polskie pochodzenie, określone w art. 6 ustawy o repatriacji; należy przedstawić komplet aktów stanu cywilnego wskazujących na więzy rodzinne pomiędzy wnioskodawcą, a osobą na której narodowość polską powołuje się wnioskodawca;
• Inne dokumenty potwierdzające okoliczności podane we wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji.
Dokumenty sporządzone w języku obcym należy przedłożyć wraz z tłumaczeniem na język polski.
Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być dokumenty wydane przez polskie władze państwowe lub kościelne, a także przez władze byłego ZSRR, dotyczące wnioskodawcy lub jego rodziców, dziadków lub pradziadków, a w szczególności:
• polskie dokumenty tożsamości;
• akty stanu cywilnego lub ich odpisy albo metryki chrztu poświadczające związek z polskością;
• dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w Wojsku Polskim, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
• dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
• dokumenty tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające wpis informujący o narodowości polskiej.
Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być również inne dokumenty, w szczególności:
• o rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis informujący o jej narodowości polskiej;
• potwierdzające prześladowanie osoby ze względu na jej polskie pochodzenie.
Ile zapłacisz?
Czynności związane ze złożeniem wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji są wolne od opłat konsularnych.
Jaki jest termin realizacji?
Postępowanie w sprawie wydania wizy krajowej w celu repatriacji jest wieloetapowe i może trwać kilka miesięcy lub dłużej.
Wydanie wizy krajowej w celu repatriacji jest zależne m.in. od otrzymania zgody Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na jej wydanie. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zwraca się z zapytaniem do Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji oraz Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do Szefa Agencji Wywiadu, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu lub wojewody o przekazanie danych i informacji mających znaczenie dla przeprowadzenia postępowania i wydania decyzji w sprawie udzielenia zgody na wydanie wizy.
Wydanie wizy krajowej w celu repatriacji jest również uzależnione od przedstawienia przez wnioskodawcę dowodów potwierdzających posiadanie lub zapewnienie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Rzeczypospolitej Polskiej albo zapewnienie miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów.
Jak odbierzesz dokumenty?
Dokumenty możesz odebrać osobiście w urzędzie konsularnym bądź są one wysyłane pocztą na adres zamieszkania, o ile znajduje się on w granicach okręgu konsularnego lub na adres pełnomocnika do doręczeń, o ile znajduje się on w granicach okręgu konsularnego.
Jak możesz się odwołać?
W zależności od rodzaju wydanej decyzji lub postanowienia zgodnie z pouczeniem, które jest zawarte w każdym z dokumentów.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji
Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. - Prawo konsularne (w zakresie postępowań należących do właściwości konsulów)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego
Status członków rodziny repatrianta niemających polskiego pochodzenia
Jeżeli małżonek nie chce skorzystać z możliwości uzyskania wizy krajowej w celu repatriacji, a zamierza osiedlić się wspólnie z repatriantem na terytorium Polski, może ubiegać się o zezwolenie na pobyt stały. Udziela go lub odmawia jego udzielenia Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Powyższa procedura odnosi się również do małoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską repatrianta, gdy drugi rodzic nie zgodzi się na nabycie obywatelstwa polskiego przez dziecko. W obydwu powyższych przypadkach wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały dołącza się do wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji.
Ośrodki adaptacyjne dla repatriantów
Przyznanie miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów uznawane jest za jeden z dowodów potwierdzających zapewnienie warunków do osiedlenia się.
Decyzję w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym wydaje Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji. Decyzja wydawana jest po przedstawieniu przez konsula pisemnej zgody osób zainteresowanych na umieszczenie w ośrodku adaptacyjnym. Przy wydawaniu decyzji Pełnomocnik bierze pod uwagę czas oczekiwania na wydanie wizy krajowej w celu repatriacji.
W decyzji Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji jest wskazywana początkowa i końcowa data pobytu w ośrodku oraz zawierający się w tych datach okres pobytu, nie dłuższy niż 90 dni. W przypadku, gdy repatriant nie podejmie pracy zarobkowej z przyczyn od siebie niezależnych lub nie posiada nowego miejsca zamieszkania, albo z innych ważnych przyczyn, pobyt w ośrodku może zostać przedłużony decyzją Pełnomocnika o kolejny okres nie dłuższy niż 90 dni.
W ośrodkach adaptacyjnych repatriantom zapewnia się:
- zakwaterowanie w pomieszczeniu odpowiednim dla wieku, płci i stanu zdrowia repatrianta;
- całodzienne wyżywienie składające się z trzech posiłków, w tym jednego posiłku gorącego oraz napojów;
- całodobowy dostęp do pomieszczeń i urządzeń umożliwiających samodzielne przygotowanie posiłku;
- całodobowy dostęp do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych;
- środki czystości niezbędne do utrzymania higieny osobistej, w tym przeznaczone dla osób małoletnich;
- możliwość wykonywania połączeń telefonicznych na własny koszt. W szczególnie uzasadnionych przypadkach koszty może ponieść ośrodek;
- bezpłatny dostęp do Internetu;
- możliwość uczestniczenia w zajęciach adaptacyjno-integracyjnych oraz w zajęciach umożliwiających poznanie historii, tradycji i zwyczajów polskich, a także w kursach języka polskiego i kursach zawodowych.
W ośrodkach adaptacyjnych dla repatriantów prowadzi się zajęcia (w języku zrozumiałym dla repatriantów) dotyczące:
- systemu opieki zdrowotnej;
- systemu oświaty;
- bezpieczeństwa publicznego;
- polityki prorodzinnej oraz pomocy socjalnej;
- rynku pracy i praw pracownika;
- uprawnień osób niepełnosprawnych oraz procedury uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
Nadzór nad ośrodkami adaptacyjnymi sprawuje Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji.
Pierwsze kroki po przybyciu repatrianta do Polski
W miejscu osiedlenia repatrianci mają obowiązek:
1. zarejestrować w miejscowym urzędzie stanu cywilnego swoje akty stanu cywilnego (urodzenia, ślubu itp.) wraz z ich tłumaczeniem przysięgłym na język polski, chyba że osoba ubiegająca się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, przedstawiając dowody potwierdzające posiadanie lub zapewnienie warunków osiedlenia się, zwróci się do konsula, jeszcze przed przyjazdem do Polski, z wnioskiem o sporządzenie polskiego aktu stanu cywilnego (wówczas konsul przekazuje wniosek razem z dokumentami kierownikowi urzędu stanu cywilnego wybranemu przez osobę ubiegającą się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji);
2. zgłosić się do Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców urzędu wojewódzkiego właściwego ze względu na miejsce położenia:
lokalu mieszkalnego wskazanego na potrzeby potwierdzenia posiadania lub zapewnienia warunków do osiedlenia się w Rzeczypospolitej Polskiej,
ośrodka adaptacyjnego dla repatriantów – w przypadku repatriantowi wydano wizę krajową w celu repatriacji w związku z decyzją Pełnomocnika w sprawie przyznania miejsca w ośrodku,
aby otrzymać od wojewody potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. Potwierdzenie jest wydawane na podstawie paszportu z wklejoną wizą w celu repatriacji oraz po przedstawieniu odpisów aktów stanu cywilnego sporządzonych w polskim urzędzie stanu cywilnego;
3. złożyć w urzędzie miasta lub gminy wniosek o wydanie dowodu osobistego, zameldować się na pobyt stały oraz wystąpić o nadanie numeru PESEL.
Pomoc dla repatriantów po przybyciu do Polski
1. Jednorazowa pomoc finansowa
Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji udziela repatriantowi oraz członkom jego najbliższej rodziny jednorazowej pomocy finansowej na:
1. pokrycie kosztów przejazdu lub przelotu oraz przewozu mienia do Polski w wysokości dwukrotnej ceny biletu kolejowego ze stacji najbliższej zamieszkaniu repatrianta do miejsca osiedlenia się w Polsce;
2. zagospodarowanie i bieżące utrzymanie, w wysokości dwukrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski'', w kwartale poprzedzającym dzień przyznania pomocy, na repatrianta i każdego członka najbliższej rodziny repatrianta;
3. pokrycie kosztów związanych z podjęciem w Polsce nauki przez dziecko podlegające obowiązkowi szkolnemu w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na każde dziecko.
Pomoc na pokrycie kosztów podróży może przyznać też konsul. Dotyczy to osób, którym konsul wydał wizę krajową w celu repatriacji, a które nie posiadają wystarczających środków na pokrycie kosztów podróży do Polski.
2. Pomoc finansowa na remont, adaptację lub wyposażenie lokalu mieszkalnego
Starosta właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się repatrianta udziela na jego wniosek pomocy finansowej na częściowe pokrycie poniesionych i udokumentowanych kosztów związanych z remontem, adaptacją lub wyposażeniem lokalu mieszkalnego w miejscu osiedlenia się w Polsce. Wysokość maksymalnej kwoty pomocy podlega co roku waloryzacji (w 2025 r. wynosi 9 079,81 zł na repatrianta i każdego członka jego najbliższej rodziny, prowadzącego wspólnie z nim gospodarstwo domowe.
Repatriant może złożyć powyższy wniosek w terminie dwóch lat od dnia nabycia obywatelstwa polskiego.
3. Pomoc finansowa na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych
Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji udziela pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych na podstawie:
- oświadczenia obywatela polskiego, będącego jego wstępnym, zstępnym lub rodzeństwem, zawierającego zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 2 lata lub
- decyzji Pełnomocnika w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym.
Pomocy udziela się w formie dopłaty do:
- czynszu najmu lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego (nie więcej niż cena lokalu określona w umowie),
- opłaty do zakwaterowania w domu studenckim (do 300 zł miesięcznie),
- kosztów nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego (do 300 zł miesięcznie).
Łączna wysokość powyższej pomocy finansowej nie może przekroczyć 25 000 złotych na repatrianta oraz każdego członka jego najbliższej rodziny.
Pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych można udzielać w okresie nie dłuższym niż 10 lat od dnia przybycia repatrianta do Polski lub opuszczenia przez niego ośrodka adaptacyjnego.
Zwrot kwoty udzielonej pomocy mieszkaniowej
Repatriant zwraca kwotę udzielonej pomocy, pomniejszoną o 10% jej wysokości za każdy rok, który upłynął od jej wypłacenia, jeżeli lokal kupiony z wykorzystaniem pomocy finansowej zostanie sprzedany przed upływem 10 lat.
Repatriant nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty udzielonej pomocy, jeżeli:
- w terminie 180 dni od dnia sprzedaży nieruchomości przedstawi Pełnomocnikowi wypis aktu notarialnego potwierdzającego nabycie kolejnego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego;
- koszty nabycia kolejnego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego nie są niższe niż podlegająca zwrotowi kwota.
4. Pomoc gminy w przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub wyposażenia lokalu mieszkalnego
Gmina może udzielić repatriantowi pomocy polegającej na przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub na wyposażeniu lokalu mieszkalnego. Na realizację tego zadania gmina otrzymuje z budżetu państwa dotację. Wysokość maksymalnej kwoty dotacji podlega co roku waloryzacji i aktualnie (2025 r.) wynosi 9 079,81 zł na repatrianta i na każdego członka jego najbliższej rodziny.
Pomocy polegającej na przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub na wyposażeniu lokalu mieszkalnego nie udziela się repatriantowi, któremu gmina zapewniła lokal mieszkalny.
5. Pomoc w nauce języka polskiego i adaptacji do nowych warunków życia
Repatriantowi może być udzielona pomoc przez zapewnienie uczestnictwa w bezpłatnych kursach języka polskiego i adaptacji w społeczeństwie polskim.
Kursy realizuje Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. Kartę zgłoszeniową można pobrać ze strony internetowej www.orpeg.pl
Ponadto w ośrodkach adaptacyjnych dla repatriantów zapewnia się uczestnictwo w zajęciach adaptacyjno-integracyjnych, w zajęciach umożliwiających poznanie historii, tradycji i zwyczajów polskich, a także w kursach języka polskiego i kursach zawodowych.
6. Dostęp do opieki zdrowotnej w pierwszym okresie pobytu na terytorium Polski
Repatrianci mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) i w zakresie określonym w tej ustawie na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji przez okres do 90 dni od dnia przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Koszty świadczeń są pokrywane z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych. Należy pamiętać, że nieodpłatne korzystanie z powyższych świadczeń nie jest powiązane czasowo z przebywaniem w ośrodku adaptacyjnym. W szczególnych sytuacjach repatriant może przebywać w ośrodku adaptacyjnym nawet do 180 dni, nie wydłuża to jednak okresu bezpłatnego korzystania z opieki zdrowotnej.
Po upływie 90 dni prawo do korzystania z opieki zdrowotnej odbywa się na zasadach obowiązujących obywateli polskich, które reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
7. Aktywizacja zawodowa repatriantów
Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania repatrianta może zapewnić mu aktywizację zawodową. Może się to odbyć poprzez:
- zwrot części kosztów na podnoszenie kwalifikacji zawodowych;
- zwrot części kosztów poniesionych przez pracodawcę na zatrudnienie repatrianta (np. utworzenie stanowiska pracy, przeszkolenie, wynagrodzenie).
Zwrot kosztów poniesionych na aktywizację zawodową może być dokonany nie później niż 5 lat od nabycia przez repatrianta obywatelstwa polskiego i pod warunkiem, że został on zatrudniony na co najmniej 24 miesiące.
Można stosować jedną lub kilka wymienionych form aktywizacji zawodowej, jednak łączna kwota związanych z tym wydatków nie może przekroczyć dwunastokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym dzień zawarcia pierwszej umowy.
8. Osoba wspierająca repatrianta
Repatriantowi może zostać przydzielona osoba, która będzie wspierać jego integrację. Osoba taka może zostać przydzielona przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, na wniosek repatrianta uzasadniony jego szczególną sytuacją. Może ona wynikać z:
- podeszłego wieku;
- stanu zdrowia;
- braku umiejętności adaptacyjnych;
- niewładania językiem polskim w wystarczającym stopniu.
Pomoc osoby wspierającej polega m.in. na:
- udzielaniu informacji o sposobie załatwienia spraw z zakresu opieki medycznej, szkolnictwa, pomocy socjalnej oraz zatrudnienia;
- wspieraniu repatrianta w załatwianiu powyższych spraw, w szczególności w zakresie sporządzania w jego imieniu pism urzędowych;
- asystowaniu repatriantowi w podeszłym wieku podczas wizyt lekarskich.
Za zgodą repatrianta, osoba wspierająca może występować do organów państwowych i organizacji o udzielenie informacji niezbędnych do udzielenia pomocy repatriantowi.
Osobę wspierająca jest przydzielana na nie dłużej niż 2 lata.