Polska w Mongolii

Mongolia leży na kontynencie azjatyckim, od północy graniczy z Rosją, od południa z Chinami, nie posiada dostępu do morza. Powierzchnia Mongolii wynosi 1 564 116 km².

W Mongolii panuje klimat kontynentalny, którego charakterystyczną cechą są wysokie roczne amplitudy temperatur (powyżej +30°C latem i nawet - 40°C zimą) oraz niski poziom opadów.

Populacja Mongolii wynosi 3,40 mln osób. Około połowa ludności kraju zamieszkuje w stolicy kraju - Ułan Bator.

Mongolia jest republiką parlamentarną. Głową państwa jest prezydent wybierany na 6-letnią kadencję bez możliwości reelekcji. Od czerwca 2021 r. prezydentem jest U. Khurelsukh. Parlament (Wielki Churał Państwowy) jest wybierany na 4-letnia kadencję i liczy 76 deputowanych. Na czele władzy wykonawczej stoi premier. Obecnie funkcję tę pełni L. Oyun-Erdene. Jest on jednocześnie przewodniczącym Mongolskiej Partii Ludowej – największego ugrupowania parlamentarnego. Obowiązuje konstytucja z 1992 r.

Mongolia jest podzielona na 21 prowincji (ajmaków). Ajmaki dzielą się na somony – odpowiednik powiatów. Oddzielną jednostką administracyjną jest miasto Ułan Bator.

Walutą Mongolii jest tugrik mongolski (MNT).

Oficjalny kursy wymiany w dniu 1 stycznia 2023: 1 EUR = 3,669.02 MNT, 1 USD = 3,444.60 MNT.

Językiem urzędowym w Mongolii jest mongolski.

Największą grupą etniczną w Mongolii są Chałchasi – najliczniejsza grupa etniczna wśród ludów mongolskich. Podczas spisu powszechnego z 2020 r. przynależność do tej narodowości zadeklarowało 83,8% społeczeństwa. Spośród niemongolskich grup etnicznych najliczniejsi są Kazachowie – 3,8%.

Dominującą religią jest buddyzm, który zdołał odrodzić się po dekadach komunistycznych represji. Zgodnie z danymi spisu powszechnego z 2020 r. za osoby religijne uważa się 59,4% społeczeństwa, z czego 87,1% określa się jako wyznawcy buddyzmu.

Dni wolne od pracy w Mongolii w 2023 r.

Mongolia jest republiką parlamentarną. Głową państwa jest prezydent wybierany na 6-letnią kadencję bez możliwości reelekcji. Od czerwca 2021 r. prezydentem jest U. Khurelsukh. Parlament (Wielki Churał Państwowy) jest wybierany na 4-letnia kadencję i liczy 76 deputowanych. Na czele władzy wykonawczej stoi premier. Obecnie funkcję tę pełni L. Oyun-Erdene. Jest on jednocześnie przewodniczącym Mongolskiej Partii Ludowej – największego ugrupowania parlamentarnego. Obowiązuje konstytucja z 1992 r.

Mongolia jest podzielona na 21 prowincji (ajmaków). Ajmaki dzielą się na somony – odpowiednik powiatów. Oddzielną jednostką administracyjną jest miasto Ułan Bator.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Mongolia należy do kategorii krajów o średnio-niskich dochodach (lower middle-income country) z nominalnym PKB na poziomie 15,5 mld USD i PKB per capita wg cen bieżących 4,5 tys. USD. Wzrost gospodarczy w pierwszych 3 kwartałach 2022 r. wyniósł 2,7%. W latach 2023-24 dzięki uruchomieniu podziemnej części kopalni miedzi Oyu Tolgoi ma on przyspieszyć do 6%. Na wysokim poziomie przez cały 2022 r. utrzymywała się inflacja. Na koniec listopada 2022 r. według danych Mongolskiego Banku Narodowego wynosiła 14,5%.

Główne sektory gospodarki

Mongolska gospodarka, niegdyś oparta na hodowli bydła, dziś jest silnie uzależniona od eksportu surowców mineralnych. Mongolia posiada duże złoża miedzi, węgla, złota, molibdenu, fluorytu, uranu, cyny, wolframu, a także metali ziem rzadkich.

Dostrzegalna jest przy tym dysproporcja między poziomem zatrudnienia w rolnictwie (około 24% aktywnej zawodowo populacji), które generuje zaledwie 12% PKB, a sektorem wydobywczym, który jest głównym źródłem dochodów z eksportu i motorem wzrostu gospodarczego, choć jego udział w ogólnym zatrudnieniu wynosi zaledwie 5%. Dysproporcje te przekładają się na znaczące różnice w poziomie życia i rozwoju infrastruktury pomiędzy stolicą, a obszarami wiejskimi.

Mimo dużych złóż węgla i w zasadzie nieograniczonych zasobów odnawialnych Mongolia pozostaje uzależniona od dostaw energii elektrycznej i paliw z zagranicy. Od stabilności dostaw zależy funkcjonowanie energochłonnego sektora wydobywczego na południu kraju. Kilkukrotnie ponawiany przetarg na budowę elektrowni węglowej na bazie kopalni Tavan Tolgoi nie wyłonił inwestora. Sprzeciw Rosji motywowany „względami ekologicznymi” uniemożliwia na razie budowę elektrowni wodnej na rzece Eg. Rząd liczy, że do 2030 r., dzięki wsparciu zagranicznych inwestorów, wzrośnie udział źródeł odnawialnych z obecnych 18 do 30 %. Wymagać to będzie znaczących nakładów w rozwój sieci przesyłowej. Flagowym projektem w tym zakresie jest budowa linii przesyłowej Sainshand - Choir w południowo-wschodniej Mongolii ze środków z pożyczki EBRD i grantu UE.

Długoterminowe strategie rozwoju kraju zakładają podnoszenie dochodowości eksportu nie tylko poprzez zwiększanie wydobycia, ale także poprzez budowę hut miedzi na bazie dwóch największych kopalń (Oyu Tolgoi i Erdenet). Dotychczas Mongolia eksportowała głównie nieprzetworzoną rudę.

Najbardziej dochodową branżą w sektorze rolniczym jest produkcja tekstyliów, w szczególności kaszmiru. Mongolia jest światowym potentatem na rynku tego surowca.

Wraz z narastaniem problemów logistycznych w okresie pandemii oraz w związku z rosyjską agresją na Ukrainę władze Mongolii są coraz bardziej świadome problemu „bezpieczeństwa żywnościowego” i konieczności uniezależnienia się od importu żywności. Również tutejsze firmy, w tym działające dotychczas w sektorach niezwiązanych z rolnictwem, dostrzegają szanse w wejściu w sektor produkcji żywności z myślą zarówno o rodzimym rynku, jak i eksporcie. Polska, ze swoim dobrze rozwiniętym sektorem rolno-spożywczym, mogłaby zaoferować mongolskim partnerom zarówno technologie, jak i usługi doradcze.

W rankingu percepcji korupcji (CPI) Transparency International Mongolia w 2022 r. uzyskała 33 punkty zajmując 116 pozycję na 180 sklasyfikowanych krajów. 69% respondentów uważa korupcję na szczeblu rządowym za poważny problem.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Obroty handlowe w 2022 r. osiągnęły poziom 21,1 mld USD (wzrost o 32% w ujęciu rocznym). Przyczyniło się do tego głównie udrożnienie ruchu towarowego na granicy z Chinami, dzięki czemu możliwe było zwiększenie eksportu surowców mineralnych. Nadwyżka w handlu zagranicznym wyniosła 3,8 mld USD.

Najważniejszym partnerem handlowym Mongolii są Chiny. Ich udział w mongolskim eksporcie wynosi 84,2% (z czego 55% stanowi węgiel, a 27% miedź), a w imporcie 35,5%. Drugim najważniejszym partnerem handlowym jest Rosja (29,8% w imporcie, poniżej 1% w eksporcie). Mongolia jest obecnie niemal w 100% uzależniona od importu rosyjskich paliw.

Wzrost eksportu, zwłaszcza w drugiej połowie 2022 r., pomógł odbudować nadwyrężony poziom rezerw walutowych. Na koniec roku wynosiły one 3,4 mld USD. Są one wciąż niższe od rekordowego poziomu z kwietnia 2021 (4,9 mld USD), ale wg rządowych prognoz pozwolą uniknąć scenariusza, w którym konieczne było przystąpienie do programu IMF i ogłoszenie niewypłacalności.

Ograniczeniem w dalszym rozwoju eksportu jest słabo rozwinięta infrastruktura transportowa. Eksport węgla i miedzi do Chin obywa się głównie ciężarówkami. Rząd inwestuje jednak w budowę nowych połączeń kolejowych do granicy z Chinami (w 2022 r. roku oddano do użytku linie Zuunbayan-Khangi i Tavantolgoi-Gashuunsukhait). Ich połączenie z chińską siecią transportowa, chociażby z uwagi na różnicę w rozstawie szyn, pozostanie jednak problematyczne.

Inwestycje zagraniczne

Wartość zagranicznych inwestycji w Mongolii na koniec 2022 r. wyniosła 26,93 mld USD.

Największym zagranicznym projektem inwestycyjnym w Mongolii jest kopalnia miedzi Oyu Tolgoi. Jej głównym udziałowcem jest koncern Rio Tinto.

Pewnym ograniczeniem dla zagranicznych inwestorów jest ustalona na poziomie 100 tys. USD minimalna wartość inwestycji oraz zakaz nabywania ziemi przez obcokrajowców – dopuszczalna jest jedynie dzierżawa na okres 5 lat z możliwością przedłużenia.

Wsparcie dla zagranicznych inwestorów świadczy Mongolska Państwowa Agencja Rozwoju (NDA - National Developement Aganecy of Mongolia) oferując usługi w zakresie uzyskiwania wiz, systemu podatkowego i rejestracji działalności gospodarczej.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Od 1997 r. Mongolia należy do Światowej Organizacji Handlu.

Pozostałe organizacje oraz instytucje finansowe do których należy Mongolia:

• Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF)
• Bank Światowy (WB)
• Azjatycki Bank Rozwoju (ADB)
• Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBRD)

Mongolia zawarła kilka porozumień handlowych. Do najważniejszych należą:

• Umowa Handlowa Azji i Pacyfiku (Asia-Pacific Trade Agreement – APTA). Mongolia przystąpiła do porozumienia w 2020 r.
• Japońsko-Mongolskie Porozumienie o Współpracy Gospodarczej (Japan-Mongolia Economic Partnership Agreement - EPA). Porozumienie weszło w życie w 2016 r. Mongolia zniosła lub obniżyła cła importowe na 5700 kategorii towarów japońskich, Japonia zniosła lub obniżyła taryfy dla 9300 produktów mongolskich.

Od 2005 r. Mongolia jest objęta unijnym ogólnym system preferencji taryfowych plus (GSP+). UE zniosła cła przywozowe na ponad dwie trzecie pozycji taryfowych, w tym na dla takich kategorii produktów, w których specjalizuje się Mongolia, jak wszelkiego rodzaju tekstylia, skóry, wełna, kaszmir, wyroby z miedzi, wyroby z żelaza, ale także napoje czy wyroby z drewna.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Od 2017 r. obowiązuje Umowa o partnerstwie i współpracy (PCA) pomiędzy UE a Mongolią. W zakresie handlu PCA zobowiązuje Strony do nawiązania dialogu na temat bezpieczeństwa żywności oraz zdrowia roślin i zwierząt, współpracy w zakresie inwestycji, ułatwień w handlu, wdrażania norm międzynarodowych, a także współpracy w zakresie GSP+ oraz wspierania dywersyfikacji gospodarczej Mongolii.

W 2021 r. obroty handlowe pomiędzy Unią Europejską a Mongolią osiągnęły poziom 610 mln EUR.  UE była trzecim największym partnerem handlowym Mongolii po Chinach i Rosji. Wartość eksportu UE wyniosła 539 mln EUR i składała się głównie z towarów przemysłowych (76,5%) i produktów rolnych (23,3%). W tym samym roku całkowity import z Mongolii do UE wyniósł 71 mln EUR, z czego 59,6% stanowiły produkty rolne, a 40,4% towary przemysłowe.

W styczniu 2022 r. Unia Europejska zarejestrowała w rejestrze chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych nazwę „Увс чацаргана/Uvs chatsargana” – rokitnik z prowincji Uvs. Sok z rokitnika jest w Mongolii bardzo popularnym napojem. Mongolia liczy na możliwość eksportu tego produktu do UE.

Podczas szczytu COP27 w Sharm El Sheikh doszło do podpisania mongolsko-unijnego „Forest Partnership”.

Polska jest drugim największym partnerem handlowym Mongolii spośród wszystkich państw UE.  Łączna wartość polskiego eksportu do Mongolii w latach 2011-2020 przekroczyła 0,5 mld USD, a roczny wzrost w tym okresie utrzymywał się na poziomie 9%. Polskie artykuły spożywcze, odzież, meble, kosmetyki czy obuwie są dostępne w wiodących mongolskich sieciach handlowych.

Największy udział w eksporcie z Polski mają artykuły spożywcze (około 30% eksportu), produkty przemysłu chemicznego lub przemysłów pokrewnych, maszyny i urządzenia mechaniczne, produkty pochodzenia zwierzęcego, produkty pochodzenia roślinnego oraz tworzywa sztuczne.

Mongolia sprzedaje do Polski głównie produkty mineralne, materiały i artykuły włókiennicze oraz produkty pochodzenia zwierzęcego.

Elementem polskiego zaangażowanie gospodarczego w Mongolii jest udzielenie przez Polskę w 2017 r. kredytu w wysokości 50 mln Euro w ramach pomocy wiązanej.

W Ułan Bator działa Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH.

Gospodarcze umowy dwustronne

Dwustronna wymiana handlowa

W 2022 r. polsko-mongolskie obroty handlowe wzrosły o około 20% osiągając, wg danych GUS na koniec października, poziom 74,6 mln EUR.

Wzajemne inwestycje

Mongolia wspiera inwestycje zagraniczne, a jej polityka w tym zakresie wpisuje się w „strategię trzeciego sąsiada”, to jest próbę maksymalnie szerokiego otwarcia się na współprace nie tylko z Rosją i Chinami, lecz także z inwestorami z USA, UE, Japonii, Korei i innych wysokorozwiniętych gospodarek. Mongolia jest sygnatariuszem 43 umów dwustronnych o ochronie i promocji inwestycji zagranicznych oraz 26 umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Mongolia jest również stroną Konwencji z Seulu o ustanowieniu Wielostronnej Agencji Gwarancji Inwestycyjnych oraz członkiem Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID).

W rankingu Banku Światowego „Doing business” Mongolia zajęła 81 miejsce na 190 państw z wynikiem 81 punktów. W indeksie wolności gospodarczej The Heritage Foundation Mongolia została sklasyfikowana na 86 miejscu (państwa „umiarkowanie wolne”).

W 2013 r. rząd Mongolii uchwalił nową ustawę o inwestycjach, która zastąpiła zarówno starą ustawę o inwestycjach z 1993 r., jak i ustawę o sektorach strategicznych z 2012. Zmiany te miały służyć poprawie klimatu inwestycyjnego i przewidują następujące ułatwienia:

• Brak konieczności uzyskania zgody na wejście na rynek i zakup lokalnej firmy;
• Brak dyskryminacji między inwestorami zagranicznymi i lokalnymi;
• Szybki proces rejestracji;
• Gwarancja Stabilności – możliwość otrzymania Certyfikat Stabilności Podatkowej gwarantującego niezmienność określonych stawek podatkowych na okres 5-18 lat.
• Elastyczność i przyjazne warunki dla inwestorów.

Ustawa o inwestycjach przewiduje różne rodzaje zachęt dla inwestorów, w tym zwolnienia podatkowe, ulgi podatkowe, dłuższe terminy użytkowania ziemi, zwiększony kontyngent pracowników zagranicznych, uproszczone zasady wizowe itp.

W pewnych przypadkach inwestowanie Mongolii pozostaje jednak obwarowane koniecznością uzyskania zgody rządu. Dotyczy to inwestycji dokonywanych przez zagraniczne firmy państwowe (tj. takie, w których udział państwa wynosi powyżej 34%) w sektorze wydobywczym, medialnym, komunikacyjnym i finansowym. Ustawa o inwestycjach nie dotyczy także sektora energetyki jądrowej.

Rejestracja firmy

Rejestracji nowego podmiotu gospodarczego z udziałem inwestora zagranicznego (BEFI) w Mongolii

dokonuje Generalny Urząd ds. Rejestracji Państwowej (GARS).

Zgodnie z mongolską Ustawą o inwestycjach firmy zagraniczne, które chcą prowadzić działalność gospodarczą w Mongolii, muszą się zarejestrować jako „podmiot gospodarczy z inwestycjami zagranicznymi” (BEFI - Business Entity with Foreign Investment) lub jako „przedstawicielstwo”:

• BEFI to podmiot zarejestrowany w Mongolii, w którym co najmniej 25% kapitału znajduje się w posiadaniu inwestorów zagranicznych, których minimalny wkład do podmiotu wynosi 100 000 USD.
• przedstawicielstwo definiuje się jako podmiot, który reprezentuje zagranicznego inwestora, ma siedzibę w Mongolii, ale nie ma uprawnień do osiągania przychodów z działalności gospodarczej w Mongolii.

Wolne strefy ekonomiczne

Na terenie Mongolii działają obecnie 3 wolne strefy ekonomiczne:

1. Altanbulag (sąsiaduje z przejściem mongolsko-rosyjskim przejściem granicznym)
2. Zamiin Uud (sąsiaduje z przejściem mongolsko-chińskim przejściem granicznym Zamyn-Uud)
3. Tsagaan nuur (w północno-zachodniej części kraju, 28 km od przejścia granicznego z Rosją, przy transkontynentalnej trasie AN-32 punktu wejścia do granic Rosji).

W wolnych strefach ekonomicznych obowiązują ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców, zniżki bądź zwolnienia z opłat za użytkowanie ziemi oraz ulgi podatkowe. Rząd rozważa powołanie nowych stref, w tym w pobliżu nowego lotniska w Ułan Bator.

Według danych Mongolskiego Urzędu Statystycznego wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Mongolii w III kwartale 2021 r. osiągnęła poziom 10,14 mln USD. Statystyki GUS nie zawierają informacji o polskich inwestycjach w Mongolii. Brak inwestycji mongolskich w Polsce.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Nie ma poważniejszych formalnych problemów w dostępie polskich towarów do mongolskiego rynku.

Na większość produktów, w tym żywność, obowiązuje jednolita stawka celna w wysokości 5%.

Polskie produkty są szeroko reprezentowane w takich branżach jak spożywcza (1/3 polskiego eksportu do Mongolii to artykuły żywnościowe), meblarska, odzieżowa czy kosmetyczna. Dużym ułatwieniem w prowadzeniu biznesu jest obecność w Mongolii licznej grupa znających polski absolwentów polskich uczelni, szeroko reprezentowanych zarówno w biznesie jak i administracji.

W niektórych kategoriach produktów polscy producenci zajmują wiodące pozycje:

• w 2020 r. Polska była drugim największym eksporterem wieprzowiny i smalcu;
• w 2020 r. Polska była drugim największym eksporterem jabłek i gruszek do Mongolii;
• w 2020 r. Polska była czwartym największym eksporterem czekolady do Mongolii.

Pewnym utrudnieniem w ekspansji polskich produktów na rynek mongolski może być logistyka: w 2022 r. nastąpił wzrost kosztów, czasu realizacji dostaw i proceduralnych problemów w tranzycie przez Rosję. Alternatywą - po przywróceniu na początku 2023 r. drożności mongolsko-chińskich przejść granicznych wraz z ustaniem ograniczeniń covidowych - może być tranzyt drogą morską do Chin i nastęnie koleją do Mongolii.

Dostęp do rynku pracy

Mongolia dość ściśle reguluje zasady dostępu cudzoziemców do rynku pracy. Generalną zasadą jest, że liczba cudzoziemców przebywających w Mongolii w celach prywatnych – w tym pracowniczych i inwestycyjnych –  nie może przekroczyć 3 procent ogółu ludności Mongolii, a wśród nich obywateli jednego kraju nie może być więcej niż 1 procent.

Rząd co roku publikuje rozporządzenie określające limity zatrudnienia cudzoziemców w poszczególnych branżach. Limit zatrudnienia cudzoziemców ustala Rada Ministrów na wniosek  ministra właściwego do spraw pracy.

Warunkiem podjęcia przez cudzoziemca pracy w Mongolii lub prowadzenia działalności w charakterze inwestora przez okres powyżej 90 dni jest posiadanie wizy typu:

• „B”, wiza inwestycyjna, wydawana dla inwestorów bądź menadżerów wyższego szczebla w spółkach typu joint-venture, oddziałach lub przedstawicielstwach firm zagranicznych oraz członków ich rodzin.
• „C”, wiza pracownicza, dla obcokrajowców, którzy zamierzają pracować w Mongolii na podstawie umowy o pracę. Wizy „C” są ważne przez okres do 1 roku.

Warunkiem złożenia aplikacji o wizę typu „B” lub „C” jest posiadanie tzw. „zgody wizowej” wydawanej przez Mongolski Urząd Migracyjny na wniosek instytucji zapraszającej. Oprócz wizy, do legalnego podjęcia pracy w Mongolii potrzebne jest zezwolenie z Ministerstwa Pracy Mongolii oraz zezwolenie na pobyt długoterminowy w Mongolii.

Zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemców na terytorium Mongolii są wydawane w trybie decyzji administracyjnych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów o zastosowanie limitu zatrudnienia cudzoziemców. Postępowanie wszczynane jest na pisemny wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi.

Na każdych 10 cudzoziemców pracodawca musi zatrudnić również od 20 do 30 pracowników miejscowych. Pracodawca musi także co miesiąc dokonać rozliczenia za pracownika zagranicznego w postaci uiszczenia „opłaty za zatrudnienie cudzoziemca” stanowiącej 2-krotność kwoty bazowej (wynagrodzenia minimalnego).

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Zgodnie z art. 6 Konstytucji Mongolii właścicielami ziemi mogą być wyłącznie obywatele Mongolii. Nie mają oni prawa sprzedać jej cudzoziemcom.

Jedyną dostępną dla obcokrajowców formą użytkowania gruntu jest, zgodnie z Ustawą o ziemi, dzierżawa na okres do 5 lat z możliwością przedłużenia na kolejny 5-letni okres. W przypadku inwestorów (osób prawnych) umowa dzierżawy może być zawarta na okres do 60 lat z możliwością przedłużenia o 40 lat.

Zagraniczni rezydenci, którzy chcą nabyć prawa do użytkowania gruntów na zasadzie dzierżawy, muszą przebywać w Mongolii przez ponad 183 dni w roku. W przypadku zagranicznych firm zarejestrowanych w Mongolii konieczne jest uzyskanie pozwolenia od rządu.

Nie ma ograniczeń jeśli chodzi o nabywanie i dzierżawę innych nieruchomości, jak budynki czy mieszkania.

System zamówień publicznych

Zgodnie z art. 9 mongolskiej Ustawą o zakupach towarów, prac i usług ze środków państwowych i lokalnych z 2005 r. (z późniejszymi zmianami) podmioty zagraniczne mają prawo do udziału w przetargach na:

• prace o budżecie przekraczającym 10 000 000 001 MNT (około 3,2 mln EUR)
• towary i usługi, których koszt przekracza 100 000 001 MN (około 32 tys. EUR)

Aktualne informacje o przetargach (co do zasady w j. mongolskim) zamieszczane są na stronie Public Procurement System of Mongolia (https://www.tender.gov.mn/en/).

Kontakty biznesowe w Ułan Bator przebiegają według zasad nieodbiegających znacząco od przyjętych na zachodzie. Warto przy tym pamiętać o niektórych elementach lokalnej specyfiki:

W kontaktach biznesowych, ale także w relacjach z administracją, bardzo duże znaczenie mają relacje osobiste. Użyteczna może okazać się orientacja w rodzinnych czy towarzyskich powiązaniach między partnerami biznesowymi, nie zawsze pokrywających się z formalnym zakresem kompetencji.

Należy unikać porównań Mongolii do krajów sąsiednich. Mongołowie mają silne i uzasadnione poczucie odrębności, w szczególności od Chin. Okazywanie zainteresowania i szacunku dla lokalnej kultury i historii będzie zawsze mile widziane.

Przyjętą i świadczącą o okazywaniu szacunku formą zwracania się do rozmówcy jest używanie imienia, a nie nazwiska. Na wizytówkach imię jest często zapisane wielkimi literami. Nie należy pomijać stopni służbowych, funkcji kierowniczych, tytułów naukowych.

Użytecznym instrumentem nawiązania relacji mogą być prezenty. Cenione są symboliczne podarunki związane z miejscem pochodzenia, wyroby tradycyjnego rzemiosła.

Duże znaczenie dla Mongołów ma symbolika liczb. Przejawia się to na przykład w starannym wybieraniu numerów telefonicznych czy numerów rejestracyjnych. Przy planowaniu ważnych wydarzeń (podpisanie umowy, otwarcie projektu itp.) bierze się pod uwagę, że niektóre daty w kalendarzu księżycowym przynoszą szczęście, a inne pecha. Wtorek uchodzi za dzień, w którym nie załatwia się „ważnych spraw”. Generalnie za szczęśliwe uważa się liczby 3 i 9, a za nieszczęśliwe 13 i 7.

W trakcie spotkania mongolski rozmówca w celu podkreślenia dobrych relacji może zaproponować skosztowanie tabaki z tradycyjnej mongolskiej tabakierki – często wykonanej z kamieni szlachetnych, świadczącej o statusie posiadacza.

Zjawiskiem, na które skarżą się niektórzy przedsiębiorcy i z którym należy się liczyć jest niepunktualność, skłonność do odkładania spraw na później, niedotrzymywanie terminów.

• Zagraniczne Biuro Handlowe w Ułan Bator

Shangri-La Office | Olympic Street 19A-C |

Unit 804 | Sukhbaatar District | Ulaanbaatar 14241|

Kierownik: Bat-Erdene Boldbaatar

baterdene@paih.gov.pl

• Mongolian National Chamber of Commerce and Industry

Tel: +976-77277070

https://www.mongolchamber.mn/

• European Mongolian Chamber of Commerce and Industry (“EuroChamber”)

Tel: +976 9575 2050

https://www.eurochamber.mn/

• “Your guide to invest in Mongolia 2020” – poradnik opracowany przez Państwową Agencję Rozwojową Mongolii