Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. M. Abakanowicz w Gdyni

Galeria „Debiut”, działająca przy Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. Magdaleny Abakanowicz w Gdyni, mieszcząca się na ulicy Orłowskiej 8, jest jedną z niewielu przestrzeni wystawienniczych w samym mieście i prowadzi działalność wystawienniczą i dydaktyczną dla uczniów oraz artystycznego środowiska lokalnego. W galerii odbywają się cyklicznie wystawy zbiorowe i indywidualne, prezentujące bieżący dorobek plastyczny uczniów z zajęć fakultatywnych, plenerów, konkursów ogólnopolskich i międzynarodowych, przeglądów oraz prac dyplomowych.      

„Debiut” nie zapominana też o absolwentach, z którymi szkoła stara się utrzymywać jak najbliższy kontakt, śledzić i prezentować ich działalność artystyczną. Współpracuje także z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku i innymi uczelniami artystycznymi w Polsce; promuje studentów, przedstawia  i zapoznaje uczniów z profesorami akademickimi oraz programem uczelni wyższych. Prowadzącym galerię zależy także na przybliżaniu różnych dziedzin artystycznych w profesjonalnym ujęciu: malarstwa, rysunku, rzeźby, grafiki, fotografii artystycznej – dziedzin, w których uczniowie praktykują i udoskonalają ich techniki na co dzień. Dzięki temu mają możliwość bezpośredniego kontaktu z artystami na wernisażach w czasie zajęć szkolnych, poznają sylwetki artystów oraz zaznajamiają się z profesjonalną drogą twórczą. Uczniowie korzystają z galerii w ramach zajęć z rysunku i malarstwa. Obserwując oryginalne dzieła tworzą szkice, lub wielkoformatowe prace w oparciu o naturę.    

   Niezwykle istotny dla całej społeczności szkoły jest fakt, że przestrzeń galerii staje się miejscem spotkań, podczas różnych wydarzeń z życia szkoły, odbywają się tutaj obrady konkursów artystycznych, wykłady, warsztaty, to przystanek dla wielu wycieczek uczniów z innych szkół, chcących podglądać pracę młodych artystów.      

Galeria „Debiut” mieści się w zabytkowym zespole kuracyjnym - Zajeździe Adlera i stąd jej potoczna nazwa „Adlerówka”. Zajazd ostał zbudowany około 1840 roku z inicjatywy Johanna Adlera jako pensjonat, natomiast w okresie międzywojennym przemieniono go na hotel, a następnie stał się siedzibą szkoły plastycznej. Od 1978 wpisany jest do rejestru zabytków. W latach 2011-2013 przeszedł renowację. Wystaw pilnie strzeże marmurowa Terpsychora, muza tańca i pieśni chóralnej autorstwa Constantina Dauscha. Pochodzenie tej oryginalnej rzeźby z 1877 roku z Rzymu, owiane jest wieloma legendami miejskimi. Plan wystaw galerii jest szczegółowo opracowywany z dużym wyprzedzeniem czasowym. Sentyment absolwentów, jak i magnetyczny czar szkoły plastycznej, przyciąga wielu artystów, chcących upubliczniać swoją twórczość w – jak to określają – jednym z najpiękniejszym z miejsc w Polsce usytuowanym 40 metrów od plaży Zatoki Gdańskiej.      

Każdej wystawie towarzyszy specjalnie zaprojektowany plakat. Dla przykładu, dynamikę zmieniających się wystaw może przybliżyć liczba około 100 wystaw, zorganizowanych od września 2014 r. do lutego 2023 r. pod opieką kuratorską Ewy Manuszewskiej z zespołem galeryjnym.   

W tym miejscu warto również wspomnieć o wybranych wystawach, odzwierciedlających, jak się wydaje, wysiłek prowadzących, włożony w popularyzację działań artystycznych oraz edukację artystyczną młodzieży. Jak bowiem wcześniej było powiedziane, galeria to miejsce niezwykle chętnie odwiedzane zarówno przez mieszkańców Gdyni jak i przyjezdnych. Możliwość oglądania bieżących wystaw jest udostępniona zwiedzającym od poniedziałku do niedzieli. W ciągu roku szkolnego galeria średnio organizuje 14 wystaw. Na stałą część programu artystycznego składają się wystawy pokonkursowe Międzynarodowego Biennale Fotografii Szkół Plastycznych (w roku 2021 odbyła się siódma edycja konkursu), Biennale Plakatu Szkół Plastycznych (w roku 2022 odbyła się szósta edycja konkursu), organizowanych przez Centrum Edukacji Artystycznej, wystawy prac dyplomowych, prac uczniów z wyjazdów plenerowych, prac uczniów z zajęć fakultatywnych, oraz wystawy na zakończenie roku szkolnego.            

Od początku swojego istnienia Galeria „Debiut” stara się wspierać oraz popularyzować twórczość uczniów i nauczycieli naszej szkoły. Przykładem takich działań jest wystawa z maja 2015 roku zatytułowana „Ready made”, stanowiąca zbiór prac nauczycieli obecnie uczących przedmiotów artystycznych i ogólnokształcących w „gdyńskim Plastyku”. Ekspozycje tworzyły fotografie, malarstwo, grafiki, rysunki, projekty, makiety, rzeźby oraz przedmioty i fotografie bliskie samym autorom. Ekspozycja miała na celu zaprezentowanie postawy twórczej nauczycieli uczniom jak i osobom odwiedzającym galerię, pokazując jakimi technikami i pasjami zajmują się pedagodzy uczący w szkole.    

           W 2015 roku Państwowe Liceum Plastycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Gdyni, wtedy jeszcze działające jako Zespół Szkół Plastycznych obchodziło 70. lecie istnienia. Z tej okazji została zorganizowana zbiorowa wystawa absolwentów Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni związanych zawodowo z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku z okazji podwójnego jubileuszu siedemdziesięciolecia istnienia obu instytucji. W wystawie udział wzięli: Agnieszka Babińska, Anna Bem-Borucka, Mariusz Białecki, Łukasz Butowski, Alicja Buławka-Fankidejska, Elvin Flamingo, Maciej Gorczyński, Mikołaj Harmoza, Adam Kamiński, Jacek Kornacki, Hugon Lasecki, Włodzimierz Łajming, Przemysław Łopaciński, Dorota Nieznalska, Cezary Paszkowski, Marcin Plichta, Krzysztof Polkowski, Janina Rudnicka, Tomasz Sobisz, Dariusz Syrkowski, Zbigniew Treppa, Mariusz Waras, Anita Wasik, Witold Węgrzyn.         

W grudniu 2019 r. miała miejsce wystawa „Hommage ? Eugeniusz Lademann”, upamiętniająca zmarłego w tymże roku rzeźbiarza, wieloletniego nauczyciela i dyrektora gdyńskiej szkoły plastycznej. Eugeniusz Lademann (1942 – 2019) był naszym wieloletnim przyjacielem, nauczycielem rzeźby i snycerstwa i artystą rzeźbiarzem. Profesor Lademann przez prawie całe swoje życie związany był ze szkołą plastyczną. W 1959 roku rozpoczął naukę w „gdyńskim plastyku”. Dyplom obronił w 1964 roku. W latach 1964-1970 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku na wydziale rzeźby w pracowni prof. Franciszka Duszeńki. Specjalizował się w projektowaniu rzeźbiarsko-architektonicznym w pracowni prof. Adama Smolany. Po studiach w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych od 1970 roku nieprzerwanie do lipca 2019 roku był nauczycielem rzeźby i snycerstwa. W latach 80. XX wieku pełnił obowiązki dyrektora liceum. Wychował wiele pokoleń młodzieży. Został uhonorowany nagrodami Ministra Kultury i Sztuki, Ministra Edukacji Narodowej oraz Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Otrzymał odznaczenia: Zasłużony Działacz Kultury, zloty Krzyż Zasługi oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Członek Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego. Kuratorami tej wystawy byli Igor Duszyński i Adam Arabski.      

W 2020 roku szkoła obchodziła jubileusz 75-lecia istnienia, w lutym miała miejsce pierwsza zbiorowa wystawa absolwentów z lat 2005 – 2019, zatytułowana „My się znamy”, otwierająca jednocześnie cykl wystaw zbiorowych absolwentów szkoły. Wystawa skupiła byłych uczniów od ostatniego 60. Jubileuszu Szkoły w 2005 roku, którzy działają aktywnie w różnych dziedzinach plastycznych. Artyści, którzy wzięli w niej udział to:  Mateusz Aftanas, Emilia Bartkowska, Zofia Błażko, Masza Chodzińska, Arkadiusz Drawc, Maria Dybek, Regina Dziki, Joanna Górny, Jola Gmur, Patryk Hardziej, Klaudia Jarecka, Martyna Jastrzębska, Jaśmina Kamińska, Natalia Karczewska, Paweł Klimkowski, Malwina Kowalewska, Aneta Kublik, Agnieszka Lewandowska, Ewa Manuszewska, Marta Papierowska, Julia Platt, Patrycja Podkościelny, Magdalena Pruszak, Marta Rzepińska, Michał Sęczawa, Eryk Szczepański, Krystian Szymczak, Te Wu, Laura Wasilewska, Patryk Wojciechowski i Anna Wypych-Klimkowska.      

We wrześniu 2019 roku przestrzeń wystawiennicza Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Magdaleny Abakanowicz powiększyła się o Salę ART 39 działającą przy głównym gmachu szkoły na ul. Orłowskiej 39. Dzięki środkom z Funduszu Europejskiego i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa narodowego Gdynia zyskała nowoczesny i niekomercyjny „Dom Kultury” będący miejscem działań teatralnych i koncertów muzycznych odbywających się w ramach współpracy ze średnimi szkołami muzycznymi i baletowymi Trójmiasta. Otwarta i rozległa przestrzeń wystawiennicza Sali ART 39 stworzyła możliwość do realizacji wystawy dzieł sztuki o niekwestionowanym znaczeniu i wartości. Dzięki uprzejmości i współpracy Fundacji Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego oraz Fundacji Rodziny Staraków 25 września 2021 została otwarta wystawa „Magdalena Abakanowicz – Absolwentka”, która towarzyszyła oficjalnym uroczystościom nadania imienia Magdaleny Abakanowicz Państwowemu Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni. Zespół kuratorski i organizacyjny pod kierownictwem historyk sztuki Aleksandry Szwarc, korzystał z zascenia i doświadczenia Galerii „Debiut” przy organizacji wystaw na terenie szkoły. Należy dodać, że przy tak wielkim przedsięwzięciu o światowym formacie, brała udział cała wspólnota szkoły z dyrektorem Markiem Lisem na czele. Do wystawy, na której mogliśmy oglądać wielkoformatowe dzieła sztuki artystki takie jak „Sroka” z cyklu „Gry wojenne” grupę 33 figur stojących, oraz Abakany został wydany katalog, ilustrowany portretami Magdaleny Abakanowicz wykonanymi w 2005 roku w ramach pracy dyplomowej Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni ze specjalizacji fotografia artystyczna przez absolwentkę Gabrielę Huk. Podczas wernisażu, po części oficjalnej wystąpiła grupa baletowa uczniów z Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Janiny Jarzynówny - Sobczak w Gdańsku. Autorem choreografii był dr hab. Andrzej Morawiec. Występ uczniów został odebrany przez gości wernisażu bardzo entuzjastycznie. Następstwem i inspiracją tego wydarzenia było skomponowanie muzyki i realizacja klipu tanecznego przez dr Macieja Jarczyńskiego do choreografii uczniów na tle „Figur tańczących”. Film „Absolwentka” był pokazywany na wielu przeglądach filmów krótkometrażowych w Polsce i w Stanach Zjednoczonych. Dodam, że występ uczniów z Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Janiny Jarzynówny - Sobczak w Gdańsku w choreografii Sławomira Gidla uświetnił również wystawę „Abakanowicz. Konfrontacje” która obecnie jest na Zamku Królewskim w Warszawie.      

Czas pandemii COVID-19 przerwał przygotowania i uniemożliwił organizację oficjalnych obchodów 75-lecia jubileuszu szkoły, które przypadały na wrzesień 2020 roku. Obecnie Galeria „Debiut” i „ART 39” przygotowują wystawy towarzyszące obchodom jubileuszu 80-lecia. W grudniu 2022 odbył się wernisaż wystawy zbiorowej łączącej absolwentów maturalnego rocznika 60. „Ach, te szalone lata 60.” W obu przestrzeniach wystawienniczych mogliśmy zobaczyć przekrój dziedzin plastycznych, którymi zajmowali się absolwenci. Na wystawie były wyeksponowane prace malarskie, grafiki, rzeźby i fotografie artystyczne takich absolwentów jak: Stanisław Radwański, Robert Pepliński, Adam Haras, Andrzej Leszczyszyn, Mirosław Araszewski, Tomasz Zydler i Edmund Balukiewicz. Do 2025 roku planujemy pokazać rozmaitość postaw artystycznych absolwentów z kolejnych dziesięcioleci i spotkać się na obchodach 80-lecia.      

Galeria „Debiut” w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. Magdaleny Abakanowicz w Gdyni dba o pamięć absolwentów i historię szkoły, ale przede wszystkim wpływa na kształtowanie uczuć estetycznych i postaw krytycznych obecnych uczniów, którzy są jej sercem i tętnem. W sposób bezpośredni zapoznaje ze środowiskiem artystycznym, oswaja i umożliwia pierwsze próby wystawiennicze. Galeria, dzięki pracy nauczycieli jest miejscem do promocji rozwijających się talentów uczniów w bardzo bliskim i przyjaznym otoczeniu.  

Kalendarium wybranych wystaw Galerii „Debiut”:

• Marian Stec "Ku morzu", malarstwo – wrzesień 2014
• Czesław Tumielewicz „Toskania, Sudety i Hel”, malarstwo – listopad 2014
• Wystawa dydaktyków i studentów Pracowni Litografii wydziału grafiki ASP w Gdańsku – styczeń 2015
• Malarstwo studentów Wydziału Malarstwa ASP w Gdańsku – luty 2015
• "Ready made” – maj 2015
• Wystawa fotografii Małgorzaty Borowskiej i Małgorzaty Jarockiej "Coraz dalej od domu" – wrzesień 2015
• Magdalena Hanysz-Stefańska "Igraszki z linorytem", grafika – październik 2015
• Wystawa absolwentów Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni związanych zawodowo z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku z okazji podwójnego jubileuszu siedemdziesięciolecia istnienia obu instytucji – grudzień 2015
• Wystawa prac studentów Wydziału Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku „Rzeźba w procesie” – styczeń 2016
• Wystawa prac studentów Katedry Rysunku Wydziału Malarstwa ASP w Gdańsku – kwiecień 2016
• Jan Misiek „Powroty” – maj 2016 * Nikodem Pręgowski „Plakaty” – czerwiec 2016
• „Ikony i sztuka sakralna Wołynia” - wystawa pod patronatem Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Łucku i Wołyńskiej Organizacji Narodowego Związku Artystów Plastyków Ukrainy – październik 2016
• Beata Cedrzyńska „Outsider”, malarstwo – listopad 2016
• Wilga Badowska „30 lat z batikiem" – styczeń 2017
• Piotr Budziszewski i Marta Rzepińska „Miejsca”, malarstwo i rzeźba – grudzień 2016
• Łukasz Butowski „Sztafeta pokoleń”, litografia – luty 2017
• Wystawa pracowników Wydziału Grafiki ASP w Gdańsku – grudzień 2017
• Wystawa dyplomów licencjackich studentów Polsko Japońskiej Akademii Technik Komputerowych „My name is human” – styczeń 2017
• Wystawa Joanny i Olgierda Nurowskich „Grafika i malarstwo” – wrzesień 2017
• Wystawa dydaktyków i studentów Pracowni Sztuki Włókna Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku „Wystawa tkaniny” – maj 2018
• Wystawa prac uczniów z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości „Oblicza Niepodległości” - maj 2018
• Wystawa Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku „Młode Malarstwo w Gdańsku. Dyplomy 2017” – grudzień 2018
• Wystawa prac studentów Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie „Blisko Daleko” – styczeń 2019
• Wystawa rzeźby studentów i absolwentów z kierunku Rzeźba - Wydziału Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku „Młodzi rzeźbiarze z Małej Zbrojowni” – marzec 2019
• Wystawa tkaniny artystycznej Janiny Gajskiej-Bruzdowicz "Przemiany"– wrzesień 2019
• Wystawa malarstwa Grzegorza Radeckiego "Wycinanka"– listopad 2019
• Wystawa „Hommage ? Eugeniusz Lademann” - grudzień 2019
• Wystawa „My się znamy” – luty 2020
• Wystawa prac uczniów Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni z zajęć online „Zdalne sterowanie” - wrzesień 2020
• Wystawa studentów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku z Pracowni Rysunku i Malarstwa prof. ASP dr hab. Dariusza Syrkowskiego „Stocznia” – luty 2021
• Wystawa z okazji jubileuszu szkoły „75 lat+ historia Orłowskiego Plastyka”– czerwiec 2021
• VII Międzynarodowe Biennale Fotografii Szkół Plastycznych „Bio-forma” - – październik 2021
• Wystawa prac studentów kierunku Rzeźba profesora dr hab Mariusza Białeckiego z Wydziału Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku „Pracownia 1” – styczeń 2022
• Wystawa prac malarskich uczniów Zespołu Szkół Plastycznych w Gdyni po warsztatach dla nauczycieli rysunku i malarstwa szkół plastycznych z makroregionu północnego organizowanego przez Centrum Edukacji Artystycznej "Współczesne aspekty martwej natury w kontekście Akademii Sztuk Pięknych „Martwa natura magiczna” – marzec 2022
• Wystawa malarstwa Marka Wróbla "Niedebiut"– maj 2022
• Wystawa rysunku i fotografii Ewy Manuszewskiej „Pop-up” – wrzesień 2022
• VI Ogólnopolskie Biennale Plakatu Szkół Plastycznych "Jednym słowem" - październik 2022
• Wystawa „Ach, te szalone lata 60.” – grudzień 2022 tekst: Ewa Manuszewska 1
• Magdalena Abakanowicz - "Wątki i osnowa", marzec - lipiec 2023

tekst: Ewa Manuszewska

Poniżej w galerii przykłady plakatów do wybranych wystaw od 2014 roku.