Patron szkoły
Eric Mendelsohn
Erich Mendelsohn (21 marca 1887 - 15 września 1953)
Erich Mendelsohn urodził się w 1887 roku w leżącym ówcześnie w Prusach Wschodnich Olsztynie (Allenstein) jako piąte z sześciorga dzieci żydowskiego kupca Davida Mendelsohna i modystki Emmy Ester de domo Jaruslawsky. Rodzicie nadali chłopcu niemieckie imię Erich. W latach 1893–1907 uczęszczał on do szkoły podstawowej i gimnazjum humanistycznego w Olsztynie, w którym obecnie mieści się I liceum ogólnokształcące. Następnie podjął naukę na Uniwersytecie Ludwika - Maksymiliana w Monachium na wydziale ekonomii, gdzie zgodnie z wolą ojca uczył się zawodu kupieckiego. W 1908 roku rozpoczął studia architektoniczne na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Wtedy też zainteresował się syjonizmem i został członkiem Związku Syjonistycznego w Niemczech. W 1910 roku przeniósł się na politechnikę w Monachium, gdzie jednym z jego wykładowców był wybitny architekt i urbanista Theodor Fischer.
Już jako student ekonomii Erich Mendelsohn zajmował się malarstwem i grafiką, ponadto tworzył dekoracje wystaw sklepowych, stroje na bale karnawałowe, plakaty przejawiając szerokie zainteresowania artystyczne. Nie dziwi więc fakt, że wbrew pierwotnej woli ojca postanowił zmienić kierunek studiów. W Monachium Mendelsohn zetknął się z członkami grupy ekspresjonistycznej Der Blaue Reiter. W 1911 roku, w trakcie studiów, olsztyńska gmina żydowska poprosiła go o zaprojektowanie „Bet Tahary” czyli tzw. domu przedpogrzebowego przy kirkucie. Dwa lata później obiekt ten został ukończony. W latach 1912–1914 Mendelsohn prowadził własną pracownię architektoniczną w Monachium. W 1915 roku ożenił się z poznaną w trakcie studiów, pochodzącą z Królewca Luise Maas, która z zawodu była wiolonczelistką. Z ich związku na świecie pojawiła się córka Marie Luise Esther. Dzięki żonie Mendelsohn poznał astrofizyka Erwina Freundlicha. Naukowiec ten pracował nad udowodnieniem teorii względności Einsteina. W tym celu planował wznieść specjalne obserwatorium astronomiczne. Zawarta znajomość zaowocowała uzyskaniem zlecenia na realizacje w Poczdamie projektu architektonicznego tzw. „Wieży Einsteina”, budowli która utorowała Mendelsohnowi drogę do światowej kariery. Jest ona uważana za najwybitniejszy przykład architektury ekspresjonistycznej.
W tamtym czasie architekt poznał również producentów z Luckenwalde, Salomona i Gustava Herrmannów, dla których stworzy nowatorski budynek fabryki kapeluszy. Podczas I wojny światowej, Mendelsohn został powołany do wojska. W trakcie wojny, w latach 1915–1918 walczył na frontach wschodnim i zachodnim, a długie godziny spędzone w okopach owocowały powstaniem licznych szkiców, przedstawiających niezwykle nowatorskie koncepcje architektoniczne.
Po powrocie z wojny pod koniec 1918 roku Erich Mendelsohn otworzył pracownię architektoniczną w Berlinie i bardzo szybko ugruntował swoją pozycję na rynku za sprawą sławy jaką przyniosły mu jego poprzednie realizacje. Duża ilość zleceń sprawiła, że w biurze pracowało w pewnym okresie nawet czterdzieści osób. W tamtym czasie powstały projekty słynnych domów towarowych, między innymi w Norymberdze, Stuttgarcie i Wrocławiu gdzie dla Rudolfa Petersdorffa zbudowano obiekt dziś nazywany przez mieszkańców miasta „Kameleonem”. W 1923 roku została przeprowadzona przez biuro Mendelsohna rozbudowa siedziby wydawnictwa Rudolfa Mossego w Berlinie, gdzie architekt w niezwykle umiejętny sposób nadbudował i połączył zaokrąglonym narożnikiem elewacje dwóch różniących się formą budowli. W latach 1927–1928 biuro opracowało projekt cmentarza żydowskiego w Królewcu.
W latach 1921–1922 Mendelsohn przeszedł poważną chorobę nowotworową, która zakończyła się utratą lewego oka. Mimo tego doświadczenia wiele podróżował. Rok później odwiedził Palestynę, a następnie Związek Radziecki, Korsykę, Grecję oraz Norwegię. W 1924 roku ukazał się poświęcony Mendelsohnowi zeszyt z serii Wasmuths Monatshefte für Baukunst. W tym samym roku wraz z Ludwigiem Miesem van der Rohe i Walterem Gropiusem Erich Mendelsohn założył znaną grupę artystyczną Der Ring, skupiającą architektów tworzących w nowoczesnych stylach. W czasie podróży po Ameryce poznał Franka Lloyda Wrighta. Jeździł też z odczytami (m.in. do Holandii, Francji, Hiszpanii, Anglii, Szwajcarii) i projektował budynki mieszkalne i biurowe oraz obiekty przemysłowe na całym świecie.
Wraz z sukcesami zawodowymi Erich Mendelsohn zgromadził spory majątek, dzięki czemu w 1926 roku pozwolił sobie na zakup willi w Berlinie, zaś w latach 1928–1930 zbudował własny, ekskluzywny dom na działce o powierzchni niemalże 4000 m².
Wiosną 1933 roku Mendelsohn ze względu na swoje żydowskie pochodzenie najpierw wyemigrował do Holandii, by następnie udać się do Anglii, gdzie osiadł w Londynie. Jego majątek został przejęty przez władze nazistowskie, wydalono go z Pruskiej Akademii Nauk i wykreślono z listy Związku Architektów Niemieckich.
W Anglii Erich Mendelsohn współpracował z brytyjskim architektem i projektantem przemysłowym Serge’em Chermayeffem, a także poznał Chaima Weizmana, późniejszego prezydenta Izraela. Znajomość z Weizmanem zaowocowała wykonywaniem dla niego, poczynając od 1934 roku, serii projektów w Palestynie, w tym słynnej willi Weizmann House w Rechowot. W 1934 roku Mendelsohn otworzył biuro w Jerozolimie. W 1937 roku otrzymał brytyjskie obywatelstwo. To wtedy zmienił imię na zanglicyzowaną formę Eric. Niedługo po tym wyjechał do Jerozolimy, gdzie zamieszkał w starym wiatraku.
Na początku lat 40. XX wieku Mendelsohn rozpoczął podróż po Stanach Zjednoczonych. Kilka lat później podjął decyzję o zamieszkaniu w Nowym Jorku. Do końca II wojny światowej jego działalność ograniczała się, ze względu na status imigranta, do dawania wykładów i wydawania publikacji. Był również doradcą amerykańskiego rządu. W 1945 roku zamieszkał w San Francisco. Rok później otrzymał obywatelstwo amerykańskie. W USA projektował głównie na zlecenia gmin żydowskich, tworząc synagogi i budynki należące do gmin.
Zmarł na chorobę nowotworową 15 września 1953 roku. Do śmierci pracował aktywnie jako oficjalny architekt stanu Kalifornia.
Jego prace były niezwykle nowatorskie. Stosował w nich rozwiązania, po które sięgają współcześni architekci. Bardzo często w swoich projektach wykorzystywał zaokrąglone narożniki oraz długie pasma okien, ciągnące się przez całą kondygnację budowli. Doskonale łączył formę i funkcję, w każdym zadaniu budowlanym, zarówno publicznym jak i prywatnym, stosując przy tym najnowsze rozwiązania technologiczne i materiały budowlane. Uznawany jest za przedstawiciela modernizmu, ale jego najbardziej znane dzieło powstało w stylu ekspresjonistycznym.
Kalendarium
1887
Erich Mendelsohn rodzi się 21 marca w Olsztynie.
1893-1907
Uczęszcza do szkoły podstawowej i gimnazjum w Olsztynie.
1907
Immatrykulacja na Uniwersytecie Ludwika-Maximiliana w Monachium na wydziale ekonomii.
1908-1910
Przejście na studia architektoniczne na politechnice w Berlinie-Charlottenburgu, jednocześnie działalność artystyczna (malarstwo olejne, grafika).
1910
Przejście na politechnikę w Monachium, kontynuacja studiów architektonicznych, m.in. u Theodora Fischera.
1912
W Sierpniu broni dyplom.
1912-1914
Praca w charakterze samodzielnego architekta, projektanta mebli, scenografa, kostiumologa w Monachium. Przyjacielskie relacje z artystami z kręgu Der Blaue Reiter. Współtworzy Teatr Ekspresjonistów.
1914
W listopadzie przeprowadza się do Berlina.
1915
Powołanie do wojska
5 października ślub z Luise Mass w Berlinie.
1916
4 maja narodziny córki Marie Luise Ester.
1917
Służba na froncie wschodnim w okolicy Ilipan.
1918
Przeniesienie na front zachodni, rana, pobyt w lazaretach, pod koniec wojny awans na młodszego sierżanta. Powrót do Berlina
7 listopada: otwarcie własnego biura architektonicznego w berlińskiej dzielnicy Westend.
1920
Zaproszenie do Holandii. Odczyty w Amsterdamie, Hadze i Rotterdamie. Znajomość z architektami i artystami z De Stlij i Szkoły Amsterdamskiej.
Zaprojektowanie wieży Einsteina w Poczdamie.
1921-1922
Operacja oczu z powodu raka; usunięcie lewego oka i zastąpienie go okiem szklanym.
Fabryka kapeluszy Friedrich Steinberg, Hermann&Co w Luckenwaldzie.
Przebudowa i rozbudowa wydawnictwa Rudolfa Mossego w Berline.
Bliźniak przy Karolinger Platz w Berlinie.
1923
Luty/marzec: podróż do Palestyny.
Drugi cykl odczytów w Holandii.
Dom tekstylny Weichmanna w Gliwicach.
Przebudowa fabryki tekstyliów Meyera i Kauffmana w Głuszycach.
Willa Waltera Sternefelda w Berlinie.
1924
Październik-grudzień: podróż do USA. Znajomość z Frankiem Lloydem Wrightem.
Dom handlowy firmy futrzarskiej C.A. Herpich i synowie w Berlinie.
1925-1926
Kilka podróży do Związku Radzieckiego.
Publikacja książki Ameryka. Album architekta.
Pensjonat pod Trzema Patriarchami w Tylży.
Przebudowa domu towarowego w Norymberdze.
Dom towarowy Schockena w Stuttgardzie.
Przebudowa i rozbudowa domu towarowego Cohena&Epsteina w Duisburgu.
1927-1928
Biuro Mendelsohna staje się jednym z największych w Niemczech, zatrudniając okresowo 40 osób.
Willa podmiejska dr Bejacha w Berlinie-Steinstücken.
Przebudowa i rozbudowa sklepu firmy Deutsche Konfektion, tzw. Deukon-Haus w Berlinie-Mitte.
Dom towarowy Rudolfa Petersdorffa we Wrocławiu.
Cmentarz żydowski w Königsbergu.
Kompleks WOGA
Projekt przebudowy Potsdamer Platz.
1929-1930
Projekt własnego domu w Berlinie-Charlottenburgu.
Cykl odczytów w Paryżu, Hiszpanii, Anglii.
Publikacja książki Rosja, Europa, Ameryka. Architektoniczny przekrój.
Dom towarowy Schockena w Chemnitz.
Budynek administracji Niemieckiego Związku Pracowników Metalurgii w Berlinie.
Projekt domu wiejskiego dla księcia Alby pod Madrytem.
1931
Podróże na Korsykę i do Grecji. Członkowstwo w Pruskiej Akademii Sztuk.
Żydowski Dom Młodzieży w Essen.
1932
Przeprowadzka biura do Domu Kolumba na Potsdamer Platz.
Dom Kolumba na Potsdamer Platz w dzielnicy Berlina Mitte.
Dom towarowy Dobloug Garden w Oslo.
Dom towarowy Bachner w Ostrawie, Czechosłowacja.
1933
31 marca – emigracja do Holandii
Wrzesień – wyjazd do Anglii. Założenie biura razem z Serge’em Chermayeffem w Pantheon.
1934-1936
Jesień – podróż do Palestyny razem z Chaimem Weizmannem. Założenie biura w wiatraku w Rehavii, dzielnicy Jerozolimy. Początek częstych podróży pomiędzy biurami w Londynie i Jerozolimie. Pod koniec roku 1936 zakończenie współpracy z Chermayeffem.
Dom Nimmo w Chalofont St. Giles, Buckinghamshire.
Pawilon De La Warr w Behill-on-Sea w Sussex.
Dom prywatny dla Chaima Weizmanna w Rehovoth koło Tel Awiwu.
Dom prywatny i budynek biblioteczny dla Salmana Schochena w Jerozolimie.
Dom prywatny Dennisa Cohena w Chelsea w Londynie.
1937-1938
Obywatelstwo brytyjskie. Zmiana imienia na Eric, wsparcie finansowe i schronienie dla członków rodziny, którzy uciekli z Niemiec.
Szkoła Rzemieślnicza im. Ludwiga Tietza w Jagur, Palestyna.
Szpital uniwersytecki Hadassah na Mt. Scopus w Jerozolimie.
Szpital Rządowy w Hajfie.
Anglo-Palestine-Bank w Jerozolimie.
1939-1940
Rozwiązanie biura w Jerozolimie i wyjazd przes Basrę, Karaczi, Bombaj, Kapsztad i Trynidad do USA. Dwuipółroczna podróż po USA. Wystawa w Museum of Modern Art. (MoMA) w Nowym Jorku, pokazana następnie w Chicago i San Francisco.
Członek American Institute of Architects.
1942-1944
Osiedlenie w Nowym Jorku
W 1944 roku opublikowanie książki pt. Trzy wykłady z architektury przez University of Cailfornia, Berkeley.
1945
Jesień – przeprowadzka do San Francisco i otwarcie własnego biura architektonicznego.
1947
Prowadzi wykłady na University of California, Berkeley.
Projekt synagogi i budynków gminy Beth-El, Baltimore, Maryland (zrealizowane tylko częściowo)
1948-1949
Szpital Maimonnides, San Francisco.
Synagoga i budynki gminy Emanu-El Grands Rapids, Michigan.
1950-1952
Początek pracy nad autobiografią Moje życie w szkicach (niedokończona).
Dom prywatny Leona B. Russella, San Francisco.
Synagoga i budynki gminy Mount-Zion, St. Paul, Minnesota.
Electronic Research and Development Plant, Palo Alto, Kalifornia.
Budynki laboratorium dla Komisji Energii Atomowej przy University of California, Berkeley
1953
15 września Erich Mendelssohn umiera na chorobę nowotworową w San Francisco.
Wybrane dzieła
1911–1913 – dom przedpogrzebowy „Bet Tahara” w Olsztynie
1920–1922 – wieża Einsteina w Poczdamie, obserwatorium astronomiczne
1921 i 1922 – dom tekstylny Weichmanna w Gliwicach
1921–1923 – budynek fabryki kapeluszy Friedrich Steinberg, Herrmann & Co w Luckenwalde
1921–1923 – przebudowa i rozbudowa budynku Mossehaus w Berlinie
1925 i 1926 – dom towarowy Schocken w Norymberdze
1926–1928 – dom towarowy Schocken w Stuttgarcie
1926–1937 – Fabryka Czerwonego Sztandaru w Petersburgu
1927 i 1928 – dom towarowy Rudolfa Petersdorffa przy ulicy Szewskiej we Wrocławiu
1927–1930 – dom towarowy Schocken w Chemnitz
1928–1932 – Columbushaus na placu Poczdamskim w Berlinie
1932 i 1933 – dom handlowy Bachner w Ostrawie
1934 i 1935 – De La Warr Pavilion w Bexhill-on-Sea (we współpracy z Serge’em Chermayeffem)
1935 i 1936 – Weizmann House w Rechowot
1937 i 1938 – szpital rządowy w Hajfie
1947–1951 – park Synagogue w Cleveland Heights