Umorzenie śledztwa w sprawie zniszczenia zabytkowych obiektów
12.12.2025
Prokurator Prokuratury Rejonowej Białystok – Południe w Białymstoku w dniu 10 grudnia 2025 roku umorzył śledztwo o sygn. 4002-0.Ds.3892.2025 w sprawie zniszczenia w okresie od 14 sierpnia do 13 października 2025 roku w Białymstoku stanowiących zabytki domów nr 25 i 25a w Zespole Pałacowym Hasbacha przy ul. Dojlidy Fabryczne w Białymstoku, tj. czynu z art. 108 ust. 1 ustawy z 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera ustawowych znamion czynu zabronionego
W toku śledztwa ustalono, że w 1985 roku domy były użytkowane i dobrze zachowane. W 2015 roku gromadzono dowody na potrzeby podjęcia decyzji o przebudowie zabytkowych budynków, decyzję wydano 29 września 2017 roku. W listopadzie 2019 roku budynki były opuszczone, w złym stanie technicznym. Podjęte po 21 sierpnia 2019 roku roboty, ze względu na zły stan techniczny budynków, wstrzymano. W 2020 roku uzyskano ekspertyzy mykologiczno-budowlane i konstrukcyjne. Ekspertyzy wskazywały na niedostateczny stan techniczny, szkodliwe dla zdrowia warunki wewnątrz a przez to konieczność rozbiórki porażonych i uszkodzonych części konstrukcji. To w trakcie rozbiórki elementów nastąpić winna ocena przydatności elementów.
Roboty prowadzono na podstawie decyzji Prezydenta Miasta Białegostoku z 29 marca 2022 roku. Przewidziano przebudowę i remont trzech budynków z przeznaczeniem ich na pracownie artystyczne. Budynek nr 25D, również wpisany do rejestru zabytków, został podczas prac trwających od czerwca 2023 roku do końca października 2024 roku wyremontowany. Roboty przy pozostałych budynkach rozpoczęto faktycznie 14 sierpnia 2025 roku i to w czasie tych robót, od 11 i 12 września, gdy stwierdzono bardzo zły stan techniczny drewnianych belek ściennych, duże uszkodzenia chemiczne i biologiczne (budynek 25) i zarobaczenie oraz zgniliznę (budynek 25a), do 7 października, rozebrano budynki do fundamentów, drewniane części wywieziono i złożono w dwóch lokalizacjach. Zły stan elementów potwierdził protokół konieczności z 18 września 2025 roku. Również wygląd belek zarówno przed demontażem, jak i po złożeniu belek w miejscach przechowywania wskazuje na rzeczywiście zły stan. Prace przy fundamentach następnie trwają, założeniem jest odtworzenie zdemontowanych części drewnianych również z drewna, wykorzystanie oryginalnych cegieł.
Prokurator ustalił, że roboty wykonywane są z zachowaniem niezbędnych formalności, w oparciu o zezwolenie i decyzję, o ekspertyzy i projekt oraz o zastany stan budynków. Towarzyszącym podjęciu i wykonywaniu robót zamiarem ani skutkiem robót jest nie zniszczenie czy uszkodzenie zabytków, a odbudowanie ich z zachowaniem możliwych do wykorzystania elementów.
Dlatego przyjęto, że w zachowaniu kierującego brak ustawowych znamion przestępstwa.