Prokuratura Okręgowa
w Warszawie

W związku z zainteresowaniem medialnym dotyczącym sprawy 3041-3.Ds.38.2025 informujemy, że w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie nadzorowane jest śledztwo w sprawie o czyny z art. 296 § 1a k.k. i in., dotyczącej szeroko pojętego konfliktu między właścicielami i przedstawicielami organów spółek związanych z Mennica Legacy Tower.

W toku przedmiotowego śledztwa, 5 czerwca 2025 r. prokurator wydał wobec Gawła J. postanowienie o przedstawieniu zarzutów, którym zarzucił mu popełnienie czynu z art. 231 § 2 k.k. 

Postanowieniem z dnia 3 lipca 2025 r. Zastępca Prokuratora Okręgowego w Warszawie, po zapoznaniu się z aktami postępowania 3041-3.Ds.38.2025 na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze postanowiła uchylić postanowienie o przedstawieniu zarzutów wydane 5.06.2025 r. wobec Gawła J.

Po zapoznaniu się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Zastępca Prokuratora Okręgowego w Warszawie stwierdziła, iż w realiach przedmiotowej sprawy Gaweł J. nie może odpowiadać za czyn z art. 231 § 1 k.k., tj. za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego, ponieważ nie jest on funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu przepisu art. 115 § 13 pkt 3 k.k. 

Powyższe wynika z faktu, iż Gaweł J. nie był zarządcą, o którym mowa we wskazanym przepisie.

Gaweł J. został ustanowiony, postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z 24 czerwca 2021 r., zarządcą udziałów w szeregu spółek na skutek rozpoznania wniosku Loxeco Limited z siedzibą w Larnace o udzielenie zabezpieczenia, przed wszczęciem postępowania przeciwko Golub Gethouse Realty Company Limited z siedzibą w Nikozji o zapłatę z tytułu zwrotu pożyczki. Wniosek o dokonanie zabezpieczenia złożono na podstawie art. 730 k.p.c., art. 7301 k.p.c. oraz art. 747 § 1 k.p.c. W tym samym postanowieniu Sąd wyznaczył Loxeco Limited w Larnace termin dwóch tygodni do złożenia pisma wszczynającego postępowanie przeciwko Golub Gethouse Realty Company Limited w Nikozji o zapłatę. 

Natomiast zarządca jest funkcjonariuszem publicznym w znaczeniu art. 115 § 13 pkt 3 k.k. jedynie, jeśli jest zarządcą w postępowaniu restrukturyzacyjnym, które w przedmiotowym stanie faktycznym nie miało miejsca.

Żeby prawidłowo zrozumieć brzmienie art. 115 § 13 pkt 3 k.k. w zakresie wymienionych w nim funkcji „syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy” trzeba przeanalizować historycznie zmiany treści tego przepisu.

Syndyk, nadzorca sądowy i zarządca status funkcjonariusza publicznego uzyskali na podstawie art. 22 ustawy z 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka (od dnia 1.01.2016 r. zatytułowanej: ustawa o licencji doradcy restrukturyzacyjnego), którym znowelizowano przepis art. 115 z 13 pkt 3 k.k. 

W uzasadnieniu tego aktu prawnego i w literaturze prawniczej wskazuje się, że powyższa zmiana art. 115 § 13 pkt 3 k.k. polegała na uzupełnieniu zawartego w nim katalogu osób posiadających status funkcjonariusza publicznego o podmioty odgrywające doniosłą rolę w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1) ustawa o licencji doradcy restrukturyzacyjnego do wykonywania czynności syndyka na podstawie ustawy Prawo upadłościowe oraz nadzorcy i zarządcy na podstawie ustawy Prawo restrukturyzacyjne uprawnia licencja doradcy restrukturyzacyjnego. Odpowiednio w art. 157 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe ustawodawca dał wprost wyraz temu, że syndykiem może być jedynie osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Analogicznie zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne stwierdza się, że nadzorcą albo zarządcą może być osoba fizyczna posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. 

Jednak sam fakt uzyskania licencji doradcy restrukturyzacyjnego, a nawet złożenie przez osobę, która ją uzyskała, przewidzianego w art. 15 ust. 1 ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego ślubowania, nie czyni jeszcze takiej osoby funkcjonariuszem publicznym. Skutek taki wywołuje dopiero powołanie osoby posiadającej taką licencję do pełnienia jednej z trzech wymienionych wyżej ról w ramach konkretnego postępowania upadłościowego albo restrukturyzacyjnego.

Co prawda, Gaweł J. posiada uprawnienia doradcy restrukturyzacyjnego, jednak sam ten fakt nie czyni go automatycznie, w każdej sytuacji, funkcjonariuszem publicznym.

Syndyk, nadzorca sądowy i zarządca mają bowiem status funkcjonariusza publicznego jedynie w zakresie czynności pozostających w bezpośrednim związku z prawidłowym przebiegiem postępowania upadłościowego albo restrukturyzacyjnego, wykonywanych pod nadzorem albo na polecenie sądu, np. sporządzenie opinii na potrzeby sądu o masie upadłości, przejęcie od upadłego dłużnika majątku wchodzącego w skład masy upadłości, sporządzenie listy wierzytelności itp. 

Co prawda, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt. 2) ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego, licencja doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia także do wykonywania czynności zarządcy w egzekucji przez zarząd przymusowy na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego. Tym samym zarządca w egzekucji wykonujący zarząd przymusowy będzie miał w ramach podejmowanych przez siebie czynności status funkcjonariusza publicznego.

Należy podkreślić, że Gaweł J. nie był tego typu zarządcą. Mimo że został ustanowiony przez sąd na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego, jednakże nie w postępowaniu egzekucyjnym (zgodnie z art. 931 k.p.c.), ale w postępowaniu zabezpieczającym przed wniesieniem pozwu, a więc we wstępnej – jeszcze przedsądowej – fazie dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 230 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania albo w jego toku. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona albo uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę (art. 2301 § 1 i 3 k.p.c.). Zabezpieczenia roszczeń pieniężnych dokonuje się w sposób określony w art. 747 k.p.c. Przedmiotowe zabezpieczenie i ustanowienie zarządcy nastąpiło w tym wypadku przed wszczęciem postępowania głównego, do inicjacji którego sąd dopiero zobowiązał wnioskodawcę. Zarządcą w tym trybie może być ustanowiona osoba nieposiadająca licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Jest to więc zupełnie inny rodzaj zarządu, a tym samym inny zarządca niż wymienieni w art. 2 art. 2 ust. 1 pkt. 1) i 2) ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego. 

Prawo karne podlega ścisłej interpretacji i jakiekolwiek rozszerzanie znaczenia użytych w nim pojęć jest niedopuszczalne. Przepis art. 115 § 13 k.k. zawiera enumeratywne wyliczenie osób będących funkcjonariuszami publicznymi, zawarta w nim definicja legalna pojęcia funkcjonariusza publicznego jest definicją zakresową pełną. Oznacza to, z jednej strony, że za funkcjonariusza publicznego w rozumieniu tego przepisu nie może być uznana osoba, która nie należy do żadnej z kategorii osób w nim wskazanych, z drugiej natomiast – że możność przypisywania statusu jednej z nich przesądza o uznaniu danej osoby za funkcjonariusza publicznego. 

W świetle zakazu rozszerzającej interpretacji przepisów prawa karnego konieczne jest intepretowanie znaczenia użytych w art. 115 § 13 pkt. 3 k.k. pojęć: syndyk, nadzorca sądowy i zarządca poprzez znaczenie nadane ich przez ustawę, która pojęcia te do Kodeksu karnego wprowadziła, a dokładnie przez zakres ich zadań i obowiązków określonych w art. 2 ust. 1 pkt. 1) i 2) ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego w jego brzemieniu na datę czynu. Tym samym zarządca ustanowiony poza zakresem ujętym w tym przepisie, przez sam fakt określania go mianem zarządcy, nie staje się funkcjonariuszem publicznym i nie odnosi się do niego pojęcie „zarządca” z art. 115 § 13 pkt. 3 k.k.

Podsumowując należy jeszcze raz podkreślić, że Gaweł J. był ustanowiony zarządcą w ramach postępowania zabezpieczającego przed wszczęciem postępowania o zapłatę, który to zarządca nie jest wymieniony w art. 115 § 13 pkt. 3 k.k. rozumianym w świetle art. 2 ust. 1 pkt. 1) i 2) ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego, a tym samym nie był w chwili zarzuconego mu czynu funkcjonariuszem publicznym. 

Niezależnie od niewłaściwej kwalifikacji prawnej zachowania Gawła J. na gruncie niniejszej sprawy w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów dokonano błędnego i niepełnego w świetle zebranego materiału dowodowego opisu ewentualnego zachowania przestępnego, co powodowało, że opis ten był nielogiczny.

Mając na uwadze całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznano, że również błędne było wskazanie ustalonej osoby jako pokrzywdzonego działaniem opisanym w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów. Jako pokrzywdzonego wskazano bowiem osobę prywatną, Cezarego J., a w ustalonym stanie faktycznym nie można było przyjąć, że działania zarządcy udziałów w spółkach ustanowiony na wniosek podmiotu gospodarczego (niezależnie od sposobu jego powołania i zakresu umocowania, a także ewentualnej kwalifikacji czynu, w przypadku stwierdzenia jego bezprawności) mogą szkodzić interesom jakiejkolwiek osoby prywatnej. Zarządca ma bowiem obowiązek działać na rzecz podmiotu gospodarczego, dla zabezpieczenia roszczeń którego został ustanowiony i którego interesy ma reprezentować, a tym samym pokrzywdzonym jego ewentualnym niewłaściwym działaniem może być tylko ten podmiot.

Prokurator Piotr Antoni Skiba 
Rzecznik Prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie