Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Brodnicy

16 października  2025 r. w Hoteliku „Centrum” w Brodnicy odbyło się szkolenie dla przedstawicieli Kół Gospodyń Wiejskich z terenu powiatu brodnickiego na temat zakaźnych zatruć pokarmowych, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, zasad zdrowego żywienia oraz kampanii EFSA Safe2Eat. Szkolenie przeprowadzili: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy i Koordynator Sekcji Nadzoru nad Bezpieczeństwem Żywności i Żywienia PSSE w Brodnicy. W szkoleniu uczestniczyli pracownicy pionów: Nadzoru Przeciwepidemicznego, Nadzoru nad Bezpieczeństwem Żywności oraz Żywienia i Profilaktyki Zdrowotnej.

Celem szkolenia było podniesienie świadomości uczestników na temat higieny i bezpieczeństwa żywności, profilaktyki chorób przenoszonych przez żywność oraz promocji zdrowia w kontekście produkcji i sprzedaży żywności lokalnej. Omówiono następujące zagadnienia:

• zakaźne zatrucia pokarmowe,
• wymagania higieniczne i prawne dotyczące produkcji żywności,
• 5 kroków do bezpiecznej żywności,
• talerz zdrowego żywienia,
• kampania EFSA Safe2Eat.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy powitał uczestników szkolenia: Pana Bogusława Błaszkiewicza – Prezesa Zarządu Stowarzyszenia „Lokalna Grupa Działania Pojezierze Brodnickie” oraz Panią Małgorzatę Smoczyńską – Sołtysa Sołectwa Janówko Gminy Brzozie i jednocześnie Przewodniczącą Gminnej Rady KGW w Janówku oraz pozostałych przewodniczących i przedstawicieli Kół Gospodyń Wiejskich z terenu powiatu brodnickiego.

PPIS w Brodnicy wyraził wyrazy uznania za ogromne zaangażowanie Kół Gospodyń Wiejskich z powiatu brodnickiego w propagowaniu nie tylko kultury lokalnej dotyczącej, m.in. utrwalania dawnych, tradycyjnych przepisów  kulinarnych, ale również wywieranie istotnego wpływu na rozwój polskiej wsi i poprawę jej wizerunku. Bardzo ważna jest wieloletnia, dobra współpraca lokalnych KGW z Państwową Inspekcją Sanitarną oraz przedstawicielami lokalnych samorządów, a także praca na rzecz lokalnych społeczności.

PPIS w Brodnicy omówił sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych dotyczącą zakaźnych zatruć pokarmowych w kraju, województwie kujawsko-pomorskim i  na terenie powiatu brodnickiego w latach 2023-2024 oraz aktualną sytuację epidemiologiczną w okresie od 1.01 do 13.10.2025 r.

Podkreślił, że wyższe współczynniki zapadalności w powiecie brodnickim w 2024 r. w porównaniu do 2023 r. odnotowano w zachorowaniach na: wirusowe zakażenia jelitowe (wywołane przez rotawirusy, inne określone i nieokreślone). Niższe wskaźniki odnotowano w zakresie zatruć i zakażeń bakteryjnych. W naszym powiecie nie wystąpiły jednostki chorobowe, takie jak: inne  bakteryjne zakażenia jelitowe (wywołane przez E.coli enterokrwotoczną, E.coli inną i BNO, Campylobacter, Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis, inne nieokreślone), inne bakteryjne zatrucia pokarmowe (np. zatrucie jadem kiełbasianym, czerwonka), kryptosporydioza, jersinioza pozajelitowa, mikobakteriozy - inne i BNO, listerioza, bąblownica, włośnica, zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zakażenia E. coli.

W 2025 r. w okresie od 1.01 do13.10.2025 r. potwierdzono 26 przypadków zachorowań na salmonelozę, w tym 3 prawdopodobne, zanotowano 1 zbiorowe ognisko zatrucia pokarmowego (14 osób). Ponadto zarejestrowano 9 przypadków zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy, 13 przez norowirusy, 24 o nieokreślonej etiologii i 1 zachorowanie na wirusowe zapalenie wątroby typu A.

PPIS w Brodnicy omówił choroby przenoszone drogą pokarmową, najczęstsze źródła ognisk zatruć i zakażeń pokarmowych, sposób postępowania po wystąpieniu zatrucia pokarmowego (kontakt z lekarzem, zgłoszenie zachorowania do PSSE w celu objęcia nadzorem epidemiologicznym osób chorych oraz z osób z otoczenia i przerwania dróg szerzenia się zbiorowych zatruć i zakażeń w lokalnym środowisku) oraz przedstawił metody profilaktyki poprzez:

• szczepienia ochronne (np. przeciwko rotawirusom, WZW typu A),
• przestrzeganie zasad higieny podczas przygotowywania i przechowywania żywności, ze szczególnym uwzględnieniem higieny rąk,
• wykonywanie badań w kierunku nosicielstwa schorzeń jelitowych (udokumentowane orzeczeniem do celów sanitarno-epidemiologicznych).

- Zachorowania na zakaźne choroby przewodu pokarmowego są miernikiem stanu sanitarnego, jak i przestrzegania przez społeczeństwo zasad higieny. Dominującym sposobem transmisji drobnoustrojów jest droga kontaktowa przez brudne ręce, skażone przedmioty, np. klamki w toaletach, żywność, mrożone owoce zanieczyszczone przez osoby je zbierające – podkreśliła Pani Danuta Kowalkowska-Szramka, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy.

W kolejnej części szkolenia przedstawiciel Sekcji Nadzoru nad Bezpieczeństwem Żywności i Żywienia omówił zagadnienia związane z rejestracją i zatwierdzaniem pomieszczeń, w których odbywa się produkcja żywności.

Podczas szkolenia przedstawiono zebranym warunki, jakie muszą spełniać pomieszczenia, w których prowadzona jest produkcja posiłków.

Poinformowano zebranych, że działalność KGW,  jako okazjonalna i sporadyczna nie podlega przepisom ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w zakresie konieczności rejestracji i zatwierdzenia. Przedstawiciele KGW zebrani na spotkaniu zostali poinformowani, że kontrolą objęte są miejsca produkcji żywności.

Przedstawiono elastyczne podejście do systemu procedur kontroli wewnętrznych opracowywanych dla działalności sporadycznej.  Omówiono sposób i warunki transportu oraz higienicznej prezentacji żywności podczas festynów i innych imprez plenerowych, najczęściej popełniane błędy, a także pięć kroków do bezpiecznej żywności. 

Podczas działań prowadzonych przez przedstawicieli KGW bardzo ważne jest zapobieganie przenoszeniu zakażeń drogą pokarmową, między innymi poprzez utrzymywanie właściwego stanu sanitarnego pomieszczeń, używanie właściwego sprzętu i wyposażenia, stosowanie surowców dobrej jakości pochodzących z legalnych źródeł, wykorzystywanie wody o właściwej jakości, zabezpieczenie miejsc produkcji przed zwierzętami i szkodnikami, właściwe gromadzenie i usuwanie odpadów. Istotne jest również potwierdzenie właściwego stanu zdrowia przez osoby mające kontakt z żywnością.

Omówiono  kwestie dotyczące Europejskiej Kampanii #Safe2EatEU, której celem jest  zwiększanie świadomości na temat bezpieczeństwa żywności oraz zalecenia zdrowego żywienia w postaci talerza zdrowia przedstawiającego konkretne zalecenia żywieniowe wraz z elementami znaczenia aktywności fizycznej.

- Ustawicznie należy kontynuować i poszerzać wiedzę wśród społeczeństwa powiatu brodnickiego na temat zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych, roli łańcucha chłodniczego oraz błędów technologiczno-higienicznych przy przygotowywaniu potraw. Tego typu spotkania służą nie tylko edukacji prozdrowotnej, zdobyciu nowej wiedzy  w celu zachowania bezpieczeństwa żywności i żywienia, zapobiegania zatruciom pokarmowym,  ale również sprzyjają integracji społeczności lokalnej, budowaniu relacji oraz wymienianiu doświadczeń. Cieszę się, że licznie przybyła, kolejna grupa odbiorców, tj. członkowie Kół Gospodyń Wiejskich zwiększyła swoją świadomość z zakresu bezpieczeństwa zdrowotnego produkowanej i wystawianej na swoich stoiskach żywności i wystąpiła z inicjatywą potrzeby rejestracji kuchni KGW - powiedziała Pani Danuta Kowalkowska-Szramka, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy.

Licznie zebrani uczestnicy szkolenia aktywnie dzielili się swoimi doświadczeniami, wątpliwościami i trudnościami, z którymi spotykają się na co dzień w swojej pracy (m.in. w kwestii sposobu zalegalizowania działalności produkcji w ramach KGW, możliwości zarejestrowania kuchni domowej celem prowadzenia działalności na rzecz KGW, obowiązków organizatora wydarzeń). Każdy z uczestników miał szansę uzyskać profesjonalne porady od ekspertów, co bez wątpienia przyczyni się do właściwego przestrzegania higieny i bezpieczeństwa żywności w ich działalności.

Dziękujemy uczestnikom za liczne przybycie i bardzo aktywne uczestnictwo w szkoleniu.