Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Brodnicy

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy i pracownicy pionu Higieny Środowiska 9 czerwca 2025 r.  przeprowadzili szkolenie pt. „Zagrożenia zdrowotne związane z występowaniem bakterii z rodzaju Legionella w instalacjach wodnych w obiektach użyteczności publicznej”. Adresatami szkolenia byli przedstawiciele obiektów użyteczności publicznej, hotelarskich, agroturystycznych i wczasowych.

Podczas szkolenia zostały omówione następujące zagadnienia dotyczące :

• aktualnej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej choroby legionistów i gorączki Pontiac w Polsce i w województwie kujawsko-pomorskim, objawy, diagnostykę, leczenie, czynniki ryzyka,
• przepisów prawa,
• działań zapobiegawczych, czynników wymagających kontroli i metod zwalczania Legionelli.

Ponadto omówiono również istotne sprawy w zakresie właściwego przygotowania do sezonu letniego obiektów hotelarskich.

Uczestnicy szkolenia zapoznali się z etiologią i występowaniem bakterii Legionella. Zwrócono uwagę, że drobnoustroje te występują na całym świecie i są szeroko rozpowszechnione w środowisku. Rezerwuarem są płynące i stojące wody powierzchniowe, śródlądowe i gruntowe, ścieki, kałuże po opadach deszczu, mokra gleba, kompost czy rozkładająca się kora i trociny.

Bakterie wykrywane są też w składzie biofilmu tworzącego się na powierzchniach kontaktujących się z wodą - w sprzyjających warunkach mogą przedostawać się z naturalnych źródeł za pomocą sieci wodociągowej i w wyniku namnażania kolonizować sztuczne rezerwuary wodne, a także zasiedlać kolejne instalacje, urządzenia i systemy, jak np.:

• systemy dystrybucji wody ciepłej użytkowej (np. w hotelach, miejscach zamieszkania zbiorowego, szpitalach),
• aparatura wykorzystywana w podmiotach leczniczych (np. respiratory, inhalatory, nawilżacze powietrza),
• obiekty rekreacji wodnej (np. baseny, fontanny, zraszacze ogrodowe),
• wieże chłodnicze, klimatyzatory,
• myjnie samochodowe, spryskiwacze samochodowe itd.

Aby proces zasiedlania instalacji bakteriami nastąpił muszą wystąpić warunki sprzyjające tj. np. niewłaściwie utrzymywane, eksploatowane systemy. Optymalna temperatura wzrostu bakterii Legionella to 20-50°C.

Ze względu na ww. właściwości bakterii Legionella w miesiącach letnich często obserwowany jest wzrost liczby zakażeń u ludzi.  Szczyt zachorowań przypada w okresie letnim (zwykle od czerwca do września), co jest ściśle związane zarówno z warunkami pogodowymi (wzrost temperatury i wilgotności powietrza), jak również intensyfikacją turystyki i rekreacji.

Głównym źródłem zakażenia jest woda zaciągnięta do układu oddechowego lub zainhalowana w postaci aerozolu wodno-powietrznego zawierającego bakterie z rodzaju Legionella. Aerozol wodno-powietrzny bywa wytwarzany przez urządzenia sanitarne (np. prysznice), medyczne (np. unity stomatologiczne, respiratory), rekreacyjne (urządzenia instalowane na basenach, wanny z hydromasażem), klimatyzację, czy też urządzenia takie jak fontanny, zraszacze lub kurtyny wodne.

Nie odnotowano zakażenia ludzi w wyniku picia skażonej Legionella  wody.

Nie odnotowano zakażenia się człowieka od innej chorej osoby.

W większości przypadków legioneloza jest wyleczalna przy użyciu antybiotyków. Do zgonów najczęściej dochodzi u osób starszych i u osób z obniżoną odpornością.

- Zbliża się okres wakacyjny, a tym samym wzmożony ruch turystyczny, w związku z czym Państwowa Inspekcja Sanitarna w Brodnicy realizuje szkolenia adresowane do konkretnych grup odbiorców na terenie powiatu brodnickiego, tym razem do przedstawicieli obiektów użyteczności publicznej, hotelarskich, agroturystycznych i wczasowych, mając na celu zapewnienie bezpiecznego i zdrowego wypoczynku na terenie powiatu brodnickiego. W okresie letnim istnieje ryzyko występowania i namnażania bakterii z rodzaju Legionella w obiektach użyteczności publicznej, w których w trakcie użytkowania powstaje aerozol wodno-powietrzny, dlatego bardzo ważne jest informowanie o potencjalnych zagrożeniach, a przede wszystkim monitorowanie i wdrożenie działań zapobiegawczych. Pamiętajmy, że  w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych związanych z pobytem rekreacyjnym, m.in. w obiektach hotelarskich, czy innych obiektach użyteczności publicznej w kraju i za granicą, należy natychmiast udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej informując o pobycie w takich miejscach - powiedziała Danuta Kowalkowska-Szramka, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brodnicy.

Uczestnicy szkolenia byli bardzo zainteresowani prezentowaną tematyką i zadawali liczne pytania, jednocześnie wskazali ogromną potrzebę kontynuacji takich szkoleń, zwłaszcza w obszarze profilaktyki chorób i metod zapobiegania aktualnym zagrożeniom zdrowotnym.