Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Chodzieży

Światowy Dzień bez Tytoniu co roku obchodzimy 31 maja. Święto to zostało ustanowione przez Światową Organizację Zdrowia, a jego celem jest zwrócenie uwagi na palenie papierosów i używanie wyrobów nikotynowych. Jest to też okazja, by dowiedzieć się więcej o szkodliwości i konsekwencjach zdrowotnych używania e-papierosów. Tegoroczne obchody odbywają się pod hasłem: „Demaskowanie atrakcyjności wyrobów tytoniowych i nikotynowych”. Obecnie w sprzedaży jest wiele różnych produktów, w tym: papierosy tradycyjne, papierosy ręcznie skręcane, e-papierosy, tytoń podgrzewany, fajki tradycyjne, fajki wodne i woreczki nikotynowe. Powszechne używanie wyrobów nikotynowych jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego – szczególnie dla dzieci i młodzieży.

W ostatnich latach bardzo popularne wśród młodzieży stały się e-papierosy. Wielu rodziców nie wie o tym, że dzieci sięgają po nie, ponieważ bardzo często przypominają pendrive’y, długopisy, kosmetyki, czy inne kolorowe gadżety. Notorycznie powtarzane są informacje, że e-papierosy są zdrowsze i bezpieczniejsze niż popularne papierosy i wyroby nikotynowe. Jednakże większość z nich zawiera nikotynę, która działa silnie uzależniająco, a także wpływa negatywnie na rozwijający się mózg nastolatka. W ich składzie znajdują się również szkodliwe substancje chemiczne, które mogą powodować podrażnienia dróg oddechowych, obniżenie odporności, a także zaburzenia koncentracji i nastroju.

Czym są e-papierosy?

E-papieros to urządzenie elektroniczne, które podgrzewa płyn, tzw. liquid, wytwarza parę, którą użytkownik wdycha.

Papierosy elektroniczne mogą być: jednorazowego użytku, wielokrotnego napełniania za pomocą pojemnika zapasowego lub zbiornika, wielokrotnego ładowania za pomocą kartridżów jednorazowych.

Jaki skład mogą mieć e-papierosy?

E-papierosy nie są bezpieczną alternatywą dla tradycyjnych papierosów. Aerozole wytwarzane przez e-papierosy mogą zawierać toksyczne substancje, takie jak:

• glikol propylenowy i glicerynę roślinną, które w drogach oddechowych wykazują działanie toksyczne,
• benzopiren – może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, wykazuje działanie rakotwórcze,
• aldehyd octowy –  może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, substancja rakotwórcza, działająca szkodliwie na wątrobę,
• akroleina – wydziela się po podgrzaniu liquidu do około 100 - 200 stopni Celsjusza, może wywoływać nowotwory płuc, ma działanie drażniące dla skóry, dróg oddechowych i oczu,
• nikotyna – uzależniająca substancja psychoaktywna,
• aceton – działający drażniąco na skórę,
• syntetyczne aromaty i związki smakowe np. diacetyl – prowadzący do poważnych chorób płuc,
• a także substancje psychoaktywne, takie jak CBD, czyli kannabidiol, związek występujący w konopi.

Wpływ e-papierosów na zdrowie?

Używanie e-papierosów może nieść za sobą szereg niekorzystnych zmian w organizmie osób, które z nich korzystają oraz narażonych na bierne wdychanie, np.:

• podrażnienie oczu, błony śluzowej gardła i jamy ustnej,
• kontaktowe zapalenie skóry, oparzenia,
• EVALI – ostre uszkodzenie płuc charakterystyczne dla użytkowników e-papierosów,
• krwawienie do pęcherzyków płucnych,
• zarostowe zapalenie oskrzelików,
• wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory.

Manipulacje przemysłu tytoniowego

Przemysł tytoniowy stosuje strategie marketingowe, takie jak:

• projekt urządzeń zachęcających wyglądem,
• słodkie, owocowe, atrakcyjne smaki liquidów,
• promowanie produktów jako mniej szkodliwych,
• organizowanie kampanii w mediach społecznościowych z udziałem influencerów,
• promowanie poprzez używanie haseł: „wolność wyboru” czy „styl życia”.

Działania tego typu są celową manipulacją – przemysł tytoniowy uzależnia od swoich produktów nowe, młodsze pokolenia.

Jak temu zapobiegać?

Rodzice i opiekunowie powinni rozmawiać z dziećmi o zagrożeniach związanych
z e-papierosami i być wzorem do naśladowania.

Nauczyciele i wychowawcy powinni włączyć tematykę szkodliwości e-papierosów do zajęć edukacyjnych.

Uczniowie powinni być świadomi manipulacji marketingowych i podejmować mądre decyzje dotyczące zdrowia.

Jeśli potrzebujesz pomocy w rzuceniu palenia, możesz skorzystać
z infolinii: 801 108 108 – Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym, czynnej od poniedziałku do piątku: 09.00 – 21.00.

 

Najważniejsze zmiany w ustawie antytytoniowej

W maju 2025 r. Sejm RP przyjął nowelizację ustawy antytytoniowej, która wprowadza:

• zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów e-papierosów (w tym beznikotynowych) oraz woreczków nikotynowych osobom poniżej 18. roku życia,
• zakaz sprzedaży tych produktów przez Internet oraz w automatach,
• całkowity zakaz reklamy i promocji e-papierosów oraz woreczków nikotynowych,
• rozszerzenie zakazu używania e-papierosów w miejscach publicznych, takich jak szkoły, restauracje, place zabaw i przystanki komunikacji miejskiej.

Więcej informacji o działaniach legislacyjnych.

 

Materiał opracowany na podstawie:

Światowy Dzień bez Tytoniu 2025 - „Demaskowanie atrakcyjności wyrobów tytoniowych
i nikotynowych” - Główny Inspektorat Sanitarny - Portal Gov.pl