Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Chorzowie

Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm.) to wytwórca odpadów jest obowiązany do gospodarowania wytworzonymi przez siebie odpadami, w tym do dokonania poprawnej klasyfikacji wytworzonych przez siebie odpadów w oparciu o właściwości i źródło ich pochodzenia. Odpady medyczne zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy stanowią odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny.

Katalog odpadów z podziałem na grupy, podgrupy i rodzaje ze wskazaniem odpadów niebezpiecznych określa rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2020 r., poz. 10):

• 18 01 01 - Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03*)
• 18 01 02* - Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03*)
• 18 01 03* - Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80* i 18 01 82*
• 18 01 04 - Inne odpady niż wymienione w 18 01 03* (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy)
• 18 01 06* - Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne
• 18 01 07 - Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06*
• 18 01 08* - Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
• 18 01 09 - Leki inne niż wymienione w 18 01 08*
• 18 01 10*- Odpady amalgamatu dentystycznego
• 18 01 80* - Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych
• 18 01 81 - Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej, inne niż wymienione w 18 01 80*
• 18 01 82* - Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych

Wymienione powyżej rodzaje odpadów medycznych ze względu na swoją charakterystykę zostały dodatkowo pogrupowane jako:

• odpady zakaźne - 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 80*, 18 01 82*,
• odpady niebezpieczne inne niż zakaźne - 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*,
• odpady inne niż niebezpieczne - 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09, 18 01 81.

Odpadami niebezpiecznymi w katalogu odpadów są odpady oznakowane indeksem górnym w postaci gwiazdki „*”.

Szczegółowy sposób postępowania z odpadami medycznymi określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1975).

Odpady medyczne gromadzi się w oznakowanych pojemnikach lub workach w miejscu ich powstawania oraz wstępnie magazynuje, uwzględniając ich właściwości, sposób ich unieszkodliwiania lub odzysku.

Ponadto, zgodnie z zapisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1587 ze zm.) zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów, mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, a także mieszania odpadów niebezpiecznych z substancjami, materiałami lub przedmiotami, w tym rozcieńczania substancji niebezpiecznych.

Istotnym jest aby podczas gromadzenia odpadów medycznych w miejscu ich powstawania przestrzegać właściwej kolorystyki stosowanych worków lub pojemników:

• kolor czerwony - odpady zakaźne
• kolor żółty - odpady niebezpieczne inne niż zakaźne
• kolor inny niż czerwony i żółty - odpady inne niż niebezpieczne.

Należy pamiętać, iż worki jednorazowego użytku umieszczamy na stelażach lub w sztywnych pojemnikach w sposób pozwalający na uniknięcie zakażenia osób mających kontakt z workiem lub pojemnikiem.

Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w miejscu ich powstawania do pojemników jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie lub przecięcie, z zachowaniem właściwej kolorystyki pojemników.

Każdy worek lub pojemnik powinien zostać widocznie oznakowany:

• kodem odpadów medycznych w nim przechowywanych;
• nazwą wytwórcy odpadów medycznych;
• numerem REGON wytwórcy odpadów medycznych;
• numerem księgi rejestrowej wytwórcy odpadów medycznych w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą wraz z podaniem organu rejestrowego;
• datą i godziną otwarcia (rozpoczęcia użytkowania);
• datą i godziną zamknięcia.

Sposób zamykania worka z odpadami zakaźnymi oraz z odpadami niebezpiecznymi innymi niż zakaźne powinien zagwarantować jednokrotne jego zamknięcie.

Pojemniki lub worki wymienia się tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niż co 72 godziny.

Następnie odpady należy przetransportować w zamykanych środkach transportu wewnętrznego do miejsca ich wstępnego magazynowania.

Wstępne magazynowanie odpadów medycznych o kodzie:

• 18 01 02* odbywa się tylko w temperaturze do 10 ⁰C, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin,
• 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* i 18 01 82* odbywa się w temperaturze do 18 ⁰C, z tym że od 10 ⁰C do 18 ⁰C może odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 72 godz., natomiast w temperaturze do 10 ⁰C – nie dłużej niż 30 dni,
• 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09, 18 01 81 mogą być wstępnie magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni.

Odpady medyczne należy wstępnie magazynować w sposób selektywny, z zachowaniem podziału określonego w § 3 ust. 1–3 i 5 ww. rozporządzenia, w odpowiednio przystosowanym do tego celu pomieszczeniu albo stacjonarnym lub przenośnym urządzeniu chłodniczym.

Należy jednak zaznaczyć, iż przenośne urządzenie chłodnicze może być wykorzystywane do wstępnego magazynowania odpadów medycznych wyłącznie w przypadku wytwarzania niewielkiej ilości odpadów. Warunki jakie muszą spełnić miejsca wstępnego magazynowania odpadów medycznych określone są w § 7 ust. 2-6 rozporządzenia.

Dopuszcza się wstępne magazynowanie odpadów innych niż niebezpieczne w sposób selektywny, w oznakowanych w zależności od rodzaju odpadów medycznych, szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach w innym miejscu niż odpady zakaźne i niebezpieczne inne niż zakaźne, z zachowaniem warunków określonych w § 7 ust. 8 ww. rozporządzenia.

Wysoce zakaźne odpady medyczne

Odpady medyczne, w których zidentyfikowano lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne czynniki chorobotwórcze, które podlegają zakwalifikowaniu do kategorii A zgodnie z pkt 2.2.62.1.4.1 załącznika A do Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 1119), zwane dalej „wysoce zakaźnymi odpadami medycznymi”, zbiera się w miejscu ich powstawania do:

1. opakowania wewnętrznego złożonego z:

1. worka jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, wytrzymałego, odpornego na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia, który po wypełnieniu i zamknięciu jest umieszczany w drugim worku spełniającym te same wymagania, lub
2. sztywnego, odpornego na działanie wilgoci, mechanicznie odpornego na przekłucie lub przecięcie pojemnika koloru czerwonego – w przypadku odpadów medycznych o ostrych końcach i krawędziach;

2. opakowania zewnętrznego, które stanowi pojemnik koloru czerwonego, wytrzymały, odporny na działanie wilgoci i środków chemicznych, wykonany w sposób umożliwiający dezynfekcję, z możliwością szczelnego zamknięcia.

Wysoce zakaźne odpady medyczne mogą być przechowywane w miejscu ich powstawania, nie dłużej niż 24 godziny.

Opakowanie zewnętrzne, w którym gromadzi się odpady medyczne wysoce zakaźne oznacza się dodatkowo znakiem ostrzegającym przed zagrożeniem biologicznym określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz umieszczonym poniżej napisem „MATERIAŁ ZAKAŹNY DLA LUDZI”.

Opracowanie:

Izabela Walczak – kierownik Sekcji Higieny Komunalnej i Środowiska,
Maria Kmak – asystent Sekcji Higieny Komunalnej i Środowiska.