Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która polega na nieprawidłowym funkcjonowaniu gospodarki węglowodanowej organizmu. Jej istotą jest zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia), spowodowane zaburzeniami wydzielania lub działania insuliny – hormonu produkowanego przez trzustkę. Choroba ta rozwija się stopniowo i może przez długi czas przebiegać bez wyraźnych objawów, dlatego wczesna diagnostyka i profilaktyka mają kluczowe znaczenie.

Rodzaje cukrzycy

Wyróżnia się kilka typów cukrzycy, z których najczęściej występują dwa – cukrzyca typu 1 oraz typu 2.

• Cukrzyca typu 1 ma charakter autoimmunologiczny – organizm niszczy komórki trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Zazwyczaj pojawia się u dzieci i młodych dorosłych, wymaga leczenia insuliną od momentu rozpoznania.
• Cukrzyca typu 2 stanowi zdecydowaną większość przypadków i jest związana z insulinoopornością, czyli obniżoną wrażliwością tkanek na działanie insuliny. Rozwija się zwykle u osób dorosłych, zwłaszcza z nadwagą, otyłością lub prowadzących siedzący tryb życia.

Istnieją także inne formy choroby, takie jak cukrzyca ciążowa, występująca u kobiet w czasie ciąży, czy cukrzyca wtórna, będąca wynikiem innych schorzeń lub działania niektórych leków.

Objawy i diagnostyka

Do charakterystycznych objawów cukrzycy należą:

• zwiększone pragnienie,
• częste oddawanie moczu,
• utrata masy ciała,
• zmęczenie,
• senność,
• nawracające infekcje.

Wiele osób przez długi czas nie zauważa symptomów, dlatego tak ważne jest wykonywanie badań kontrolnych poziomu glukozy we krwi, szczególnie u osób z grup ryzyka. Diagnostyka opiera się na pomiarze glikemii na czczo, doustnym teście tolerancji glukozy (OGTT) oraz oznaczeniu hemoglobiny glikowanej (HbA1c).

Leczenie i profilaktyka

Podstawą leczenia cukrzycy jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W zależności od typu choroby stosuje się insulinoterapię lub leki doustne obniżające glikemię. Równie ważna jest zmiana stylu życia – zdrowa, zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna oraz kontrola masy ciała.
Profilaktyka cukrzycy typu 2 polega przede wszystkim na utrzymaniu prawidłowej masy ciała, unikaniu nadmiaru cukrów prostych i tłuszczów nasyconych w diecie oraz ograniczeniu siedzącego trybu życia. Regularne badania profilaktyczne umożliwiają wczesne wykrycie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i zapobieganie rozwojowi choroby.