Ogólnopolski Dzień Tornistra

01.10.2025

1 października - Ogólnopolski Dzień Tornistra

Każdego dnia miliony uczniów w Polsce wyruszają do szkoły z plecakami wypełnionymi książkami, zeszytami i przyborami. Choć edukacja jest bezcenna, zbyt ciężki tornister może mieć negatywny wpływ na zdrowie dzieci – szczególnie na ich kręgosłup i postawę ciała. Właśnie dlatego 1 października obchodzimy Ogólnopolski Dzień Tornistra – inicjatywę, która ma na celu zwrócenie uwagi rodziców, nauczycieli i uczniów na problem przeciążonych plecaków. To doskonała okazja, aby wspólnie zastanowić się, jak zadbać o zdrowie dzieci, nie rezygnując przy tym z jakości nauki.

Kto ma wpływ na ciężar tornistra

Rodzice / opiekunowie

Wybierając plecak decydują o modelu, rozmiarze i jakości wykonania.
Powinni kierować się nie tylko wyglądem, ale też ergonomią i bezpieczeństwem (usztywnione plecy, szerokie szelki, lekkość).
Regularnie sprawdzają zawartość plecaka – pomagają dziecku go pakować i odciążać.

Uczniowie

To oni noszą plecak na co dzień, więc powinni uczyć się, jak go prawidłowo pakować i nosić.
Często wybierają plecak pod wpływem mody, dlatego warto ich edukować, na co zwracać uwagę.
Mają wpływ na ciężar np. nosząc niepotrzebne rzeczy albo nie korzystając ze szkolnych szafek.

Szkoła i nauczyciele

Szkoła może zapewnić szafki, półki lub pojemniki, po to aby dzieci nie musiały codziennie nosić wszystkiego w plecaku.
Nauczyciele mogą zapowiadać, co dzieci powinny zabrać na dany dzień, aby nie nosić ze sobą wszystkich książek i przyborów.

Ministerstwo Edukacji i Główny Inspektorat Sanitarny (GIS)

Ustalają zalecenia np. ile maksymalnie powinien ważyć plecak (10–15% masy ciała dziecka).
Prowadzą akcje edukacyjne.

Zgodnie z wytycznymi GIS:

Waga tornistra nie powinna przekraczać 10‑15% masy ciała ucznia.
Plecak powinien mieć usztywnioną tylną ściankę przylegającą do pleców.
Szelki szerokie, regulowane, równej długości oraz noszenie plecaka na obu ramionach.
Rozłożenie ciężaru w torbie: cięższe przedmioty bliżej pleców i u dołu, lekkie przy górze.
Zalecane jest dodatkowe zapięcie spinające szelki z przodu klatki piersiowej.
Tornister należy nosić na obu ramionach.
Konieczne jest kontrolowanie przez rodziców zawartości tornistra, aby zapobiec zabieraniu przez uczniów zbędnych rzeczy.

Konsekwencje zdrowotne źle dobranego tornistra:

Zbyt ciężki plecak może powodować niekorzystne, bolesne napięcia w mięśniach i stawach, oraz bóle bioder i kolan.
Noszenie nieodpowiedniego plecaka wymusza nieprawidłową postawę – pochylanie sylwetki do przodu, a także bóle w okolicach karku.
Nadmierne obciążenie źle wpływa również na ramiona, które są nieprzystosowane do noszenia ciężarów.

Aby zapobiegać zaburzeniom układu ruchu, nie wystarczy jedynie dobrze dobrany, spakowany
i noszony tornister. Równie ważne jest zapewnienie uczniom odpowiedniej dawki codziennej aktywności fizycznej, stworzenie ergonomicznego miejsca do nauki - zarówno w szkole,
jak i w domu - oraz kształtowanie prawidłowych nawyków ruchowych, takich jak utrzymywanie symetrii ciała podczas czynności statycznych, np. odrabiania lekcji czy oglądania telewizji.

Źródła:
https://www.gov.pl/web/gis/zalecenia-dotyczace-tornistrow-szkolnych
https://www.gov.pl/web/psse-sosnowiec/zalecenia-gis-dotyczace-tornistrow-szkolnych2
https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/zdrowy-i-bezpieczny-powrot-do-szkoly,8660.html