Sygnały ostrzegawcze - jak rozpoznać, że dziecko może sięgać po substancje psychoaktywne?
14.08.2025
Współczesna młodzież zmaga się z wieloma presjami np. chęcią akceptacji w grupie, potrzebą przeżywania silnych emocji czy ucieczką od problemów. Częstymi powodami sięgania po takie substancje są:
- Presja rówieśnicza - chęć dopasowania się do paczki znajomych.
- Ciekawość - eksperymentowanie z nowymi doświadczeniami.
- Problemy emocjonalne - radzenie sobie z lękiem, stresem czy poczuciem samotności.
- Dostępność substancji - łatwiejszy niż kiedyś dostęp do używek.
Narkotyki wpływają na układ nerwowy i mogą powodować zmiany w zachowaniu, wyglądzie i relacjach. Objawy, które powinny zaniepokoić to m.in.:
1. Zmiany w zachowaniu i emocjach
- Wahania nastroju - nagłe przechodzenie od euforii do smutku lub agresji.
- Drażliwość i wybuchowość - reagowanie gniewem na drobne uwagi, wrogie nastawienie.
- Apatia i zobojętnienie - brak entuzjazmu wobec dotychczasowych zainteresowań.
- Zaburzenia koncentracji i pamięci - trudności w skupieniu się na nauce lub rozmowie.
- Izolowanie się - unikanie rodzinnych spotkań, zamykanie się w pokoju, oddalanie się od bliskich osób., unikanie rozmów z rodziną.
- 2. Zmiany w relacjach społecznych
- Pojawienie się nowego, często starszego towarzystwa, którego młody człowiek nie chce przedstawiać rodzinie.
- Zerwanie kontaktu z dawnymi przyjaciółmi.
- Częste i długie nieobecności w domu, nieuzasadnione spóźnienia.
3. Problemy w szkole
- Pogorszenie ocen, brak odrabiania prac domowych.
- Spadek frekwencji, wagary.
- Negatywne opinie od nauczycieli o zachowaniu.
- Brak zainteresowania zdobywaniem wiedzy, ulubionymi zajęciami pozaszkolnymi
4. Objawy fizyczne
- Oczy - zaczerwienione białka, zwężone lub mocno rozszerzone źrenice niezależnie od oświetlenia.
- Wygląd skóry - bladość, ziemista cera, pojawienie się trądziku lub wysypki.
- Waga - nagły spadek lub wzrost masy ciała.
- Higiena - zaniedbywanie codziennego mycia, zmiana zapachu ciała lub ubrań
(np. woń dymu, chemikaliów). - Problemy zdrowotne - częste krwawienia z nosa, bóle głowy, nadmierne pocenie się, drżenie rąk.
5. Nietypowe zachowania finansowe
- Znikanie pieniędzy lub wartościowych przedmiotów z domu.
- Częste prośby o „drobne kwoty” bez jasnego wyjaśnienia celu.
6. Inne sygnały ostrzegawcze
- Ukrywanie zawartości kieszeni, toreb lub plecaka.
- Posiadanie dziwnych przedmiotów: foliowych torebek, małych fiolek, bibułek, lufek, zapalniczek bez wyraźnego powodu.
Podane przykłady to jedynie część możliwych zachowań, które może przejawiać dziecko. Każdy młody człowiek jest inny, dlatego warto zwracać uwagę na jego indywidualne cechy, temperament, sposób reagowania na stres czy zmiany w codziennym funkcjonowaniu. Objawy mogą być bardzo różnorodne - od subtelnych zmian nastroju po wyraźne problemy w nauce czy relacjach.
Należy jednak pamiętać, że samo wystąpienie któregoś z tych sygnałów nie oznacza automatycznie, że dziecko sięga po substancje psychoaktywne. Takie zachowania mogą wynikać z wielu innych przyczyn, np. trudności szkolnych, konfliktów rówieśniczych, problemów emocjonalnych, sytuacji rodzinnej czy chorób somatycznych.
Dlatego tak istotna jest uważna, długofalowa obserwacja. Warto szukać przyczyn niepokojących zmian, rozmawiać z dzieckiem i w razie potrzeby korzystać z pomocy specjalistów, takich jak psycholog, pedagog czy lekarz. Szybkie rozpoznanie źródła problemu pozwala dobrać właściwe wsparcie i zapobiec jego pogłębianiu się niezależnie od tego, czy dotyczy ono uzależnienia, czy innych trudności.
Gdzie szukać pomocy
Ogólnopolski Telefon Zaufania Uzależnienia: 800 199 990 (codziennie 16.00 - 21.00)
Antynarkotykowa Poradnia Internetowa: www.narkomania.org.pl
W sytuacji zagrożenia życia - numer alarmowy 112.
Źródła:
https://www.kbpn.gov.pl/portal?id=490267
https://poradniauzaleznienia.pl/informator
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/pulapka-nowych-narkotykow