W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Dlaczego azbest jest niebezpieczny dla zdrowia

22.03.2023

AZBEST

Co to jest azbest?

Azbest jest to nazwa włóknistych materiałów nieorganicznych i niezależnie od różnic chemicznych i wynikających z budowy krystalicznej są minerałami naturalnie występującymi w przyrodzie. Ze względu na unikalne właściwości chemiczne i fizyczne, azbest znalazł zastosowanie w wielu wyrobach, w tym przede wszystkim do produkcji płyt azbestowo-cementowych (na pokrycia dachowe, elewacje budynków). Azbest jest praktycznie niezniszczalny, nie ulega degradacji chemicznej ani biologicznej, wykazuje odporność na działanie agresywnych chemikaliów, odporność na ekstremalne warunki klimatyczne – w tym odporność na działanie wysokich temperatur. Dzięki ogniotrwałości i izolacyjności termicznej stosowano go również do wyrobu tkanin, farb ogniotrwałych oraz wyrobów ciernych.

Azbest wykazuje działanie chorobotwórcze na skutek wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Sama obecność azbestu nie jest zagrożeniem dla zdrowia. Staje się on niebezpieczny dopiero w momencie uszkodzenia (łamanie, kruszenie, cięcie) lub gdy dochodzi do korozji wyrobów zawierających azbest. Procesy te prowadzą do uwalniania włókiem azbestowych, które wraz z wdychanym powietrzem mogą dostać się do naszego organizmu. Skutki szkodliwego działania azbestu nie muszą być natychmiastowe; jego działanie u człowieka może ujawnić się nawet po kilkudziesięciu latach. W aktualnym stanie wiedzy naukowej azbest jest substancją o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla ludzi.

Przepisy prawa w zakresie azbestu

Jednym z pierwszych i najważniejszych przepisów prawa wydanych w związku z negatywnym wpływem azbestu na zdrowie ludzi jest ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2020 r. poz.1680), która wdrożyła w 1998 r. zakaz wprowadzania na polski obszar celny azbestu i wyrobów zawierających azbest, zakaz ich produkcji oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.

Z chwilą zakazu produkcji azbestu i obrotu materiałami azbestowymi, podstawowym problemem stało się jego usunięcie ze środowiska. W tym celu został uchwalony rządowy Program  Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, który zakłada usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest do 2032 r. Szczegółowe informacje dotyczące Programu na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Zarówno ustawa jak i akty wykonawcze do ww. ustawy określają sposoby oraz zasady bezpiecznej i higienicznej pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu azbestu, a także sposoby bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest. Obejmują również szczególne zagadnienia związane z opieką zdrowotną pracowników oraz byłych pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na azbest.

W sprawach nieuregulowanych w sposób szczególny w ustawie jw. i aktach wykonawczych do ustawy, do wykonywania pracy z azbestem zastosowanie mają wszystkie przepisy z obszaru bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, regulowane ustawą Kodeks pracy i przepisami aktów wykonawczych do tej ustawy.

Bieżący nadzór sanitarny

  • znajomości przepisów regulujących bezpieczne zasady usuwania bądź unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest,
  • zgłoszenia zamiaru przeprowadzenia ww. prac właściwemu organowi nadzoru budowlanego, właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy oraz właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu, w terminie co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem prac,
  • przeszkolenia pracowników oraz osób kierujących pracami do przeszkolenia przez uprawnioną instytucję w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegania procedur dotyczących bezpiecznego postępowania przy zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
  • opracowania planu usuwania wyrobów zawierających azbest, wyposażenia i zabezpieczenia pracowników w niezbędne środki ochrony indywidualnej i obuwie robocze,
  • opracowania i udokumentowania ryzyka zawodowego,
  • prowadzenia rejestrów wynikających z przepisów regulujących zagadnienia czynników rakotwórczych obecnych w środowisku pracy,
  • posiadania aktualnych orzeczeń lekarskich stwierdzających u pracowników brak przeciwwskazań do pracy zatrudnionych w ekspozycji na azbest,
  • odpowiedniego zabezpieczenia terenu podczas wykonywania prac rozbiórkowych,
  • oznakowania obszaru prac z azbestem m.in. poprzez umieszczenie w widocznym miejscu tablic odpowiednich tablic informacyjnych,
  • przekazywania corocznie właściwemu organowi Inspekcji Sanitarnej informacji o substancjach chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.

Formularz z  informacją o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym do pobrania w zakładce „Może Ci się przydać”.

Zgodnie z corocznymi wytycznymi do planowania działalności kontrolnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej zagadnienie ochrony pracowników przed szkodliwym oddziaływaniem azbestu jest realizowane przez organy Inspekcji w sposób ciągły.

W zakładce „Materiały” znajdują się do pobrania ulotki z informacjami w jakich sytuacjach azbest jest szczególnie groźny i praktyczne wskazówki o bezpiecznym postępowaniu z azbestem i materiałami go zawierającymi.

Źródło:

Główny Inspektorat Sanitarny

Fotografia: "IMP w Łodzi"

Materiały

ulotka AZBEST
IMP-w-Łodzi-AZBEST-ulotka.pdf 2.16MB
Informacja o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym - Interaktywny PDF
{"register":{"columns":[]}}