Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Mogilnie

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków ludzkich z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu, albo przeprowadzenia oględzin lekarsko – sądowych.

Za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży. Natomiast za szczątki uważa się popioły powstałe ze spopielenia zwłok, pozostałości zwłok wydobyte przy kopaniu grobu lub w innych okolicznościach, a także części ciała ludzkiego.

Wymogi dotyczące ekshumacji zwłok zostały określone w art. 15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011r. w sprawie przechowywania zwłok i szczątków, rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi.

Zgodnie z powyższymi przepisami:

• Ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:

1. Na podstawie zezwolenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego wydanego na wniosek osoby uprawnionej do przeprowadzenia ekshumacji.
2. Na zarządzenie prokuratora lub sądu.
3. Na podstawie decyzji właściwego Inspektora Sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel.

• Ekshumacja zwłok jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia oraz przeprowadza się ją we wczesnych godzinach rannych,
• O zamierzonej ekshumacji należy zawiadomić właściwego Inspektora Sanitarnego,
  który wykonuje nadzór nad nią oraz może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym czasie, niż określony powyżej przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności.

Do wniosku składanego do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego należy dołączyć załączniki:

• Dokument pełnomocnictwa, o ile został ustanowiony pełnomocnik – załącznik Nr 1.
• Dokument stwierdzający, że zgon nie nastąpił na skutek choroby zakaźnej (cholera, dur wysypkowy i inne riketsjozy, dżuma, gorączka powrotna, nagminne porażenie dziecięce, nosacizna, trąd, wąglik, wścieklizna, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne) wymagany w przypadku ekshumacji zwłok przed upływem 2 lat od pochówku i braku przyczyny zgonu w akcie zgonu lub innym dokumencie urzędowym stwierdzającym zgon.
• Zaświadczenie wydane przez właściwy zarząd cmentarza o możliwości przeprowadzenia ekshumacji osoby wskazanej we wniosku – załącznik Nr 2.
• Zaświadczenie wydane przez właściwy zarząd cmentarza o posiadaniu wolnego miejsca w grobie, w którym istnieje możliwość pochowania osoby wskazanej we wniosku
  po przeprowadzonej ekshumacji – załącznik Nr 3.
• W przypadku braku podpisów pozostałych wnioskodawców należy przedłożyć pisemne oświadczenia innych uprawnionych osób z ich zgodą na przeprowadzenie ekshumacji
  lub prawomocne orzeczenia sądu zobowiązujące inne osoby uprawnione do złożenia stosownego oświadczenia woli – załącznik Nr 4.

Wniosek i załączniki można pobrać korzystając z udostępnionych poniżej materiałów.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację uprawniona jest najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej a mianowicie:

• pozostały małżonek(a) osoby zmarłej,     
• krewni zstępni (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk itd.),
• krewni wstępni (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.)
• krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa (rodzeństwo i kuzyni zmarłego),
• powinowaci w linii prostej do 1 stopnia (zięć, synowa, teściowie zmarłego),
• osoba dobrowolnie do tego zobowiązująca się.

Po rozpatrzeniu wniosku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje zezwolenie
na przeprowadzenie ekshumacji w formie decyzji administracyjnej.

W przypadku sporu między członkami rodziny uprawnioną osobę do złożenia wniosku o ekshumację wskazuje prawomocny wyrok sądu.

Ze względu na proces mineralizacji zwłok i szczątków ludzkich wydzielamy dwa rodzaje postępowania:

1. Zwłoki lub szczątki ekshumowane przez upływem 20 lat od dnia pochowania, należy wydobyć wraz z trumną, którą bez otwierania umieszcza się w wyłącznie do tego celu przeznaczonej szczelnej skrzyni, wybitej blachą, a grób zasypać wydobytą i złożoną
na macie ziemią. W celu ponownego pochowania po zakończeniu ekshumacji, trumna powinna zostać wydobyta ze skrzyni i umieszczona w grobie bez jej otwierania.

2. Zwłoki lub szczątki ekshumowane po upływie 20 lat od dnia pochowania, należy wydobyć wraz ze szczątkami trumny i umieścić w szczelnej, drewnianej trumnie, wypełnionej warstwą substancji płynochłonnej o grubości 5 cm.

Przewożenie zwłok, szczątków ludzkich dopuszczalne jest tylko specjalnie przeznaczonym
do tego celu środkiem transportu przez uprawnione podmioty prowadzące działalność zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) tj. pogrzeby i działalność pokrewna.

Za czynności organu związane z wydaniem zezwolenia na ekshumację nie pobiera się opłaty. Koszty wykonania ekshumacji na cmentarzu oraz transportu ustalane są indywidualnie przez wnioskodawcę z wyspecjalizowanym podmiotem – zakład pogrzebowy. 

Pełnomocnictwo składane do urzędu podlega opłacie, nie dotyczy pełnomocnictwa udzielonego mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu.

Opłata skarbowa: 17 zł – za pełnomocnictwo (opcjonalnie) 

Dodatkowe informacje można uzyskać w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej
w Mogilnie, ul. T. Kościuszki 4, 88-300 Mogilno, Sekcja Higieny Środowiska, pod numerem telefonu 52-318-87-66.