Podziwiajmy urok fontann z bezpiecznej odległości

27.05.2025

Podziwiajmy urok fontann z bezpiecznej odległości

Nie kąpmy się w fontannach

Nie pijmy wody z fontann

Fontanny w przestrzeni miejskiej przyciągają wzrok i zachwycają swoim pięknem. Stanowią istotny element parków, ogrodów i skwerów. W upalne dni są też chętnie wykorzystywane do schłodzenia ciała, a niejednokrotnie stanowią również miejsce zabawy i kąpieli dla dzieci. Jednak należy wiedzieć, że kąpiel w takich miejscach niesie za sobą realne zagrożenia dla naszego zdrowia.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Mogilnie ostrzega przed korzystaniem z fontann niezgodnie z ich przeznaczeniem.

Jakiej jakości jest woda w fontannie?

Woda znajdująca się w fontannach nie jest na tyle czysta, by można było schłodzić się nią w upalny dzień. Krąży w obiegu zamkniętym i pomimo chlorowania, może zawierać wiele chorobotwórczych mikroorganizmów. Wewnętrzne powierzchnie rur, zbiorników i innych elementów fontann stanowią idealne środowisko do rozwoju bakterii, wirusów, grzybów oraz innych patogenów.

Woda jest zanieczyszczona również poprzez zaśmiecanie, spływ wody deszczowej, czy przez kąpiące się tam zwierzęta (głównie psy i ptaki).

Należy podkreślić, że fontanny to obiekty pełniące głównie funkcję dekoracyjną. Woda w fontannach nie podlega nadzorowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i nie powinna być wykorzystywana ani do kąpieli, ani tym bardziej do spożycia. Woda z nich nie jest nadzorowana tak samo, jak woda w kąpieliskach czy basenach, dlatego może być nośnikiem różnego rodzaju drobnoustrojów szkodliwych dla zdrowia, pasożytów oraz substancji chemicznych alergizujących lub drażniących z tych samych powodów nie należy wodą z fontanny poić zwierząt czy kąpać je w takiej wodzie. Opinię taką podziela Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny /NIZP – PZH/ przestrzega, że zagrożenie dla zdrowia może wiązać się nie tylko z piciem wody z fontanny, ale także z kąpielą lub zabawą w wodzie i zakażeniem poprzez przeniesienie mikroorganizmów chorobotwórczych za pomocą rąk lub trzymanych w nich przedmiotów do jamy ustnej.

Fontanny a ryzyko dla zdrowia

Należy mieć świadomość, że wysokie temperatury sprzyjają namnażaniu się drobnoustrojów. Problem ten nabiera większego znaczenia w przypadku zamkniętego obiegu wody w fontannach, bowiem ten sposób krążenia wody przyczynia się do kumulowania coraz większych ilości zanieczyszczeń. Brak regulacji prawnych sprawia, że nie istnieją wymagania mikrobiologiczne, jakie musi spełniać woda w fontannach.

Woda znajdująca się w fontannach może zawierać różne mikroorganizmy chorobotwórcze. Istotne zagrożenie stanowią niewątpliwie bakterie, a szczególnie bakterie z grupy coli (do których zaliczamy bakterie gatunku Escherichia coli oraz z rodzaju Enterobacter, Klebsiella i Citrobacter), czy enterokoki kałowe. Bakterie te mogą wywoływać infekcję układu pokarmowego, infekcję układu moczowego czy nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Powszechnie w środowisku wodnym występuje również Pseudomonas aeruginosa. Może powodować infekcje skóry, oczu, ucha oraz zapalenie płuc u osób o osłabionym układzie odpornościowym. W wodzie może bytować także Vibrio cholerae, Salmonella sp. oraz Shigella sp. powodujące ostrą biegunkę, wymioty, gorączkę i ból brzucha.

Fontanny są źródłem aerozolu wodnego, który może nieść ze sobą zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Istotnym zagrożeniem może być występowanie w aerozolu bakterii z rodzaju Legionella, które w przypadku inhalacji mogą prowadzić do zachorowań na legionelozę (przebiegającą jako zapalenie płuc lub gorączka Pontiac). Zakażenie następuje drogą wziewną, zagrożenie stwarza więc samo przebywanie w pobliżu źródła aerozolu. Skażenie aerozolu wodnego jest wynikiem kolonizacji przez bakterie Legionella instalacji wodnej fontanny, czemu sprzyja temperatura wody wynosząca 25-45°C, brak stosowania dezynfekcji wody oraz brak kontroli narastania biofilmu na wewnętrznej powierzchni instalacji. Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest aerozol wodny o średnicy kropel 2.0 – 5.0 μm, które łatwiej osiągają dystalne odcinki dolnych dróg oddechowych. Ryzyko zakażenia skutecznie minimalizuje okresowa kontrola stanu instalacji wodnej, połączona z usuwaniem ewentualnego biofilmu, utrzymywanie temperatury wody na poziomie poniżej 20°C, dezynfekcja wody (związki chloru, promieniowanie UV). Właściwe zaprojektowanie fontanny powinno zapewnić także laminarny (nie turbulentny) wypływ wody.

Oprócz bakterii w wodzie, w fontannach mogą być obecne również wirusy jelitowe, takie jak adenowirusy, rotawirusy czy norowirusy wywołujące biegunkę i wymioty, prowadzące do odwodnienia i ogólnego osłabienia organizmu. Podobne objawy wywołują występujące w wodzie pasożyty jelitowe z rodzaju Cryptosporidium i Giardia.

Fontanny mogą być także potencjalnym źródłem infekcji grzybiczych, ponieważ są rezerwuarem grzybów drożdżoidalnych i dermatofitów.

Kąpiele w fontannach mogą być również przyczyną urazów. Mokre obrzeża, płyty, na które wylewa się woda są śliskie, dlatego wchodzenie na nie i bieganie w wodzie może grozić poślizgnięciem, upadkiem, urazem głowy czy skaleczeniem. Otwarta rana jest łatwym miejscem wtargnięcia bakterii czy wirusów.

Czy należy unikać kontaktu z fontannami?

Wskazane jest unikanie kąpieli i bezpośredniego kontaktu z wodą w fontannie. Alternatywą dla osób szukających ochłody w upalne letnie dni mogą być, coraz częściej pojawiające się w miastach, kurtyny wodne, które są zasilane wodą wodociągową.

Do kąpieli i zabawy w wodzie odpowiednie są baseny, kąpieliska i parki wodne, które są regularnie monitorowane i dezynfekowane, a także zapewniają odpowiednie warunki sanitarne i bezpieczeństwa.

Każdy z nas może korzystać z wypoczynku przy fontannie, nie tylko w pobliżu fontanny mogileńskiej i strzelińskiej, ale podczas pobytów wypoczynkowych w innych miastach. Warto zatem wiedzieć o zagrożeniach jakie z tego tytułu mogą wystąpić.