Substancje psychoaktywne – Dopalacze
Substancje psychoaktywne - tzw.„Dopalacze” to produkty o zróżnicowanym składzie, które łączy jedna wspólna cecha - zawierają substancje psychoaktywne działające na układ nerwowy człowieka w podobny sposób do dotychczas znanych narkotyków. Substancje te są produkowane zarówno przez człowieka (czyli syntetycznie) jak i pozyskiwane z roślin. „Dopalacze” zawierają niezwykle niebezpieczne substancje dla zdrowia i życia osoby, która je zażyje. Mimo tego, że na ich opakowaniach widnieje napis „Produkt nie jest przeznaczony do spożycia”, właśnie z taką intencją jest sprzedawany.
Istnieje wiele różnych rodzajów „dopalaczy”, które możemy podzielić na grupy w zależności od sposobu działania:
- substancje naśladujące działanie nielegalnych środków pobudzających (amfetaminy, ekstazy),
- substancje naśladujące działanie nielegalnej marihuany,
- substancje naśladujące działanie nielegalnych środków halucynogennych (takich jak LSD czy grzyby halucynogenne).
Wiele „dopalaczy” ma atrakcyjne nazwy odwołujące się do wyobraźni młodego człowieka zachęcające do kupienia, spróbowania.
Dlaczego młodzież sięga po substancje psychoaktywne?
Ucieczka od problemów – mogą się wydawać sposobem na ucieczkę od nieprzyjemnej rzeczywistości i poradzenie sobie z problemami takimi jak: nadmierne wymagania ze strony szkoły, rodziny czy trudności w relacjach z rówieśnikami,
Nuda – brak atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu często skłaniają młodzież do sięgania po substancje psychoaktywne, które stają się w ich przekonaniu, najciekawszym sposobem do wypełnienia czasu i poradzenie sobie z uczuciem znudzenia,
Poszukiwanie pobudzenia – niektóre nastolatki wierzą, że używanie dopalaczy może dawać przyjemne wrażenia fizyczne i psychiczne, a wprowadzenie się w stan silnego pobudzenia pozwala osiągnąć wspaniałe samopoczucie,
Poczucie pewności siebie w sytuacjach społecznych – typową cechą młodych ludzi jest poczucie niepewności w sytuacjach społecznych i kontaktach towarzyskich. Niektórzy z nich widzą w substancjach psychoaktywnych sposób na dodanie sobie odwagi i pewności siebie w relacjach z rówieśnikami,
Chęć przystosowania się do grupy – „Branie” jest niekiedy rodzajem ceny, jaka się płaci za przynależność do grupy. Młodzi ludzie pragną być akceptowaniu przez rówieśników, chcą być postrzegani przez kolegów jako „fajni kumple”. Przeciwstawianie się presji grupy może być bardzo trudne.
Charakterystyczną cechą „dopalaczy” jest to, że nie jest znany ich skład. Nie wiadomo jakie substancje psychoaktywne znajdują się w „dopalaczach” i w jakich ilościach, w związku z czym niezbadany jest sposób oddziaływania na organizm człowieka, jak mogą zaszkodzić osobie, która je zażyła i jaka dawka może być śmiertelna. Dlatego osobą sięgającym po „dopalacze” trudno jest udzielić skutecznej pomocy medycznej bardzo często ratującej życie. Ponadto „dopalacze” bardzo często produkowane są w niesterylnych warunkach w związku z tym znajdują się w nich zanieczyszczenia, które dodatkowo oddziaływają negatywnie na organizm człowieka i są przyczyną utraty zdrowia i życia.
W sierpniu 2018 roku została znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii i ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. „Dopalacze” są teraz traktowane jak narkotyki i za ich posiadanie grozi do 3 lat więzienia, a za handel nimi nawet do 12 lat.
Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Sochaczewie prowadzi działania edukacyjne wśród uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych ich rodziców, opiekunów i nauczycieli.
Podczas spotkań z uczniami staramy się przekazywać wiedzę dotyczącą substancji psychoaktywnych, która pozwoli młodym ludziom ograniczyć decyzje do sięgania po tzw. „dopalacze”. Ludzi młodych nie straszy się, ale wzmacnia się w nich, tzw. czynniki chroniące, poczucie własnej wartości, uczy asertywności, radzenia sobie ze stresem, ćwiczy umiejętności podejmowania decyzji i nawiązywania pozytywnych relacji z rówieśnikami.
Uświadamiamy uczniów, że użycie substancji psychoaktywnych jest niebezpieczne dla zdrowia i życia, sprzyja niepowodzeniom w szkole, izolacji społecznej, odrzuceniu przez grupę rówieśniczą.
Szkolimy również rodziców i nauczycieli omawiając skutki użycia przez dzieci i młodzież substancji psychoaktywnych. Informujemy, jak zabezpieczyć, ochronić młodego człowieka przed działaniami ryzykownymi związanym z zażywaniem dostępnych substancji psychoaktywnych.
Działania poparte są również udostępnianiem materiałów edukacyjnych w postaci ulotek, broszur, filmów i spotów edukacyjnych.