Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Staszowie

  W czasie epidemii koronawirusa - SARS-CoV-2 i dużej zachorowalności na COVID-19  poszukuje się czynników, w tym dietetycznych, które mogą wspierać funkcje odpornościowe organizmu. Jednym z takich czynników  jest witamina D.

Wpływ witaminy D na układ immunologiczny. Witamina D uznawana jest za czynnik przeciwzapalny i immunomodulujący – wzmacniający odporności oraz czynności samonaprawcze organizmu. „Jednym z mechanizmów takiego działania jest jej rola w hamowaniu ekspresji cytokin prozapalnych i zwiększenie ekspresji cytokin przeciwzapalnych. Uważa się też, że witamina ta w znacznym stopniu wpływa na układ renina-angiotensyna i może prowadzić do zmniejszenia odpowiedzi zapalnej organizmu, a także przypisuje się jej korzystny wpływ na mikrobiom jelitowy, zaangażowany w walkę z infekcjami. Witamina D, poprzez regulację aktywności enzymów, odpowiedzialnych za neutralizowanie wolnych rodników wzmacnia ponadto system obrony antyoksydacyjnej”.

     Badania potwierdzają dużą rolę witaminy D w walce organizmu z chorobami zakaźnymi. Analiza badań klinicznych wykazała, że odpowiednia suplementacja witaminy D zmniejsza ryzyko ostrych infekcji dróg oddechowych o 12%, a u osób z jej głębokim deficytem (stężenie <10 ng/ml) nawet o 70%. Wyniki tych badań dają podstawę sądzić, że może ona mieć znaczenie także w zakażeniu SARS-CoV-2. Przypuszcza się, że prawidłowe stężenie witaminy D może zmniejszyć skutki niekorzystnych następstw immunologicznych, stwierdzacych u pacjentów z COVID-19. Obecnie w przypadku witaminy D w badaniach naukowych poszukuje się  związków, pomiędzy poziomem stężenia witaminy D we krwi, a ryzkiem zachorowania na COVID-19 i przebiegiem tej choroby. Niestety w związku z tym, że zakażenie koronowirusem SARS-CoV-2 i zachorowanie na COVID-19 są dość nowymi zjawiskami, dlatego większość badań znajduje się w początkowej fazie, a ich wyniki są ograniczone, dotycz to również roli witaminy D w walce ze skutkami zakażenia SARS-CoV-2. Niektórzy światowi eksperci podkreślają, że chociaż na tym etapie wiedzy ewidentna rola witaminy D w infekcji koronawirusem nie jest potwierdzona to suplementacja może przynosić korzyści kliniczne. Inni twierdzą, że suplementacja powinna dotyczyć osób przebywających w szpitalach, w tym zarówno pacjentów, jak i całego personelu, tak by podnieść stężenie witaminy D, nawet powyżej 40 ng/ml.

    Głównym źródłem witaminy D w organizmie człowieka jest synteza skórna zachodząca pod wpływem promieniowania słonecznego, jest ona zależna od wielu czynników, w tym między innymi od pory roku, pory dnia, stopnia nasłonecznienia, zanieczyszczenia powietrza, czasu ekspozycji, wieku, masy ciała, pigmentacji skóry oraz stosowania kremów z filtrem (SPF).  Szacuje się ze w warunkach polskich odkrycie w słoneczny dzień 18% powierzchni ciała, bez zastosowania kremów z filtrem przez 15-20 minut w godzinach 10-15 powoduje  wystarczającą syntezę witaminy D.

    Polskie badania przekrojowe wykazały u 90% zdrowych dorosłych kobiet i mężczyzn niedobór witaminy D t.j. stężenie 25-hydroksywitamine 25(OH)D poniżej 30 ng/ml. Według 

Uchwały Nr 1/2021 Zespołu do Spraw Suplementacji Diety z dnia 19 luty 2021 zapotrzebowanie organizmu na witaminę D definiuje się następująco:

 - optymalne stężenie – 25(OH)D w surowicy krwi  wynoszące  od 30-50 ng/ml,

 - suboptymalne stężenie 25(OH)D w surowicy krwi  wynoszące  od 20-30 ng/ml,

 - niedobór znaczny stężenie 25(OH)D w surowicy krwi  w granicach >10-20 ng/ml,

 - niedobór ciężki stężenie 25(OH)D w surowicy krwi do 10 ng/ml.

W przypadku stwierdzenia niedoborów, suplementacja diety witaminą D powinna być prowadzona pod kontrolą lekarską wraz z monitorowaniem jej stężenia w organizmie.

     W związku z powyższym Zespół do Spraw Suplementów Diety na posiedzeniu w styczniu 2021r wydał opinię dotyczącą suplementacji witaminy D dla grup wiekowych w Polsce. W grupie osób zdrowych powyżej 75 roku życia suplementację należy prowadzić przez cały rok w dawce 2000-4000 IU/dobę z zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie. U seniorów w wieku 65-75 lat oraz u osób  z ciemną karnacja skóry, dawka ta powinna  wynosić przez cały rok 800-2000 IU/dobę, również z uwzględnieniem masy ciała oraz ilość spożywanych produktów zawierających witaminę D. Natomiast  osoby w  wieku 19-65 lat, spełniające warunki przebywania na słońcu (opisano powyżej), w okresie lata ( maj – wrzesień) nie wymagają  suplementacji witaminy D. W przypadku, gdy warunki przebywania na słońcu nie są spełnione, zaleca się dostarczanie  tym osobom dawki 8000-2000 IU/dobę.

    Przy stosowaniu suplementacji witaminy D należy pamiętać, że organizm pozyskuje ją również z pożywienia.  Z pośród żywności najlepszym źródłem witaminy D są tłuste ryby, m.in. popularne w Polsce śledź, łosoś, makrela. Kolejnymi produktami, dostarczającymi witaminy D są jaja oraz  margaryny i tzw. miksy tłuszczowe, do których w Polsce obowiązkowo dodaje się witaminę D.

 

 

 

 

Źródła: 

 

Uchwała Nr 1/2021 Zespołu do Spraw Suplementacji Diety z dnia 19 luty 2021

 

ttps://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/witamina-d--a-covid-19--aktualny-stan-wiedzy