Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wolsztynie

Szczepionka to preparat biologiczny, który wywołuje odpowiedź immunologiczną podobną do naturalnej odporności, którą uzyskuje się po przebytym zakażeniu lub chorobie. Szczepionka składa się z jednego lub kilku antygenów, które uzyskiwane są z żywych lub zabitych drobnoustrojów, ich oczyszczonych fragmentów lub produktów metabolizmu bakterii, jak również w wyniku inżynierii genetycznej. Ponadto szczepionka może zawierać substancje stabilizujące i środki konserwujące, które chronią przed drobnoustrojami, substancje wzmacniające i przyspieszające pojawienie się odporności, a także śladowe ilości substancji pochodzących z procesu produkcji.

Szczepionki żywe wywołują silną odporność już po pojedynczej dawce. Natomiast szczepionki inaktywowane (zabite) wymagają podania kilku dawek. Wprowadzony do organizmu antygen ze szczepionki pobudza komórki układu odpornościowego do produkcji swoistych przeciwciał. Powstają także komórki pamięci immunologicznej, które zapewniają długotrwały efekt ochronny szczepienia. Jeżeli dojdzie do kontaktu z drobnoustrojem chorobotwórczym komórki pamięci immunologicznej prowadzą do wytworzenia swoistych przeciwciał, które uniemożliwiają rozwój choroby.

Szczepienia ochronne okazały się najskuteczniejszym dotąd narzędziem zwalczania chorób zakaźnych i przyczyniły się w znacznej mierze do ogromnego skoku cywilizacyjnego jakiego doświadczyła ludzkość w ciągu ostatniego wieku. Za pomocą szczepień osiągnięto spektakularne sukcesy wykorzenienia najgroźniejszej plagi ludzkości jaką była ospa prawdziwa, która przed wprowadzeniem szczepień zabijała co trzeciego mieszkańca ziemi. Jesteśmy bliscy osiągnięcia kolejnych sukcesów: eradykacji poliomyelitis, odry i różyczki wrodzonej. Masowe szczepienia ludności Polski doprowadziły do znacznego ograniczenia ryzyka zachorowania m. in. na błonicę oraz wirusowe zapalenia wątroby typu B. To prawda, że szczepienia mogą mieć efekty uboczne (tzw. niepożądane odczyny poszczepienne), lecz w przeważającej liczbie przypadków są to lekkie dolegliwości - nieporównywalne z tymi, które wiążą się z chorobą zakaźną. Głównym celem szczepionki jest ochrona przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami, których nie da się przewidzieć.

Na liście szczepień obowiązkowych w Polsce znajduje się: gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby typu B, błonica, tężec, krztusiec, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b (bakteria powodująca m.in. zapalenie opon mózgowych, płuc, gardła…), odra, świnka, różyczka oraz Streptococcus pneumoniae (szczepienie obowiązkowe od 2017 roku).

Dodatkowo zaleca są szczepienia przeciw: meningokokom (niemowlętom, młodzieży i młodym dorosłym, osobom z niedoborami odporności oraz podróżującym do krajów zwiększonego ryzyka zakażeń meningokokowych), rotawirusom (od 6-24 tygodnia życia, zwłaszcza gdy rodzice planują w przyszłości zapisać dziecko do żłobka lub przedszkola), ospie wietrznej (osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione, kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie były wcześniej szczepione), wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (osobom pracującym m.in. przy produkcji lub dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych), kleszczowemu zapaleniu mózgu (osobom przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu choroby, w szczególności: zatrudnionym przy eksploatacji lasu, rolnikom, turystom), grypie (szczepienie należy powtarzać raz w roku; zalecane wszystkim osobom, w tym w szczególności: osobom starszym, o obniżonej odporności oraz kobietom w ciąży lub planującym ciążę, ludzkiemu wirusowi brodawczaka – HPV (zalecane szczególnie osobom przed inicjacją seksualną), wściekliźnie (osobom przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby jak np. zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującym w wojsku; funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki, turystom oraz uczestnikom obozów i kolonii).