Jak zapobiegać wadom postawy
Niedawno rozpoczął się nowy rok szkolny. To czas nauki, zabawy, spotkań i komunikacji z rówieśnikami, to także czas spędzany przy biurku lub w szkolnej ławce. Wiedza na temat wad postawy oraz wypracowanie dobrych nawyków sprzyjają zachowaniu zdrowia. Wady postawy stają się powszechnym problemem zdrowotnym, dotykającym dzieci, młodzież i osoby dorosłe. W początkowej fazie nie dają o sobie znać, z czasem jednak prowadzą do poważnych konsekwencji, tj. dolegliwości bólowych, a także problemów ze zdrowiem całego organizmu. Wady postawy, często rozwijają się w wyniku siedzącego trybu życia, niewłaściwej ergonomii pracy, czy braku aktywności fizycznej. Należy pamiętać, że większości wad postawy można skutecznie zapobiec, wprowadzając odpowiednie nawyki na co dzień. Jak możemy zadbać o zdrowie dzieci i młodzieży? Oto kilka wskazówek.
Ruch to zdrowie!
Aktywność fizyczna jest najprostszym i jednocześnie najskuteczniejszym sposobem zapobiegnia wadom postawy. Podczas ruchu wzmacniamy mięśnie, które odpowiadają za utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Warto zadbać, by dziecko każdego dnia, miało co najmniej 60 minut aktywności ruchowej – najlepiej na świeżym powietrzu.
Zalecane formy takiej aktywności to m.in.:
- pływanie,
- jazda na rowerze,
- gimnastyka korekcyjna,
- taniec, sztuki walki czy piłka nożna,
- gry i zabawy ruchowe na świeżym powietrzu.
Ważna ergonomia przy biurku.
Ergonomia, to określenie, które nie jest popularne. Pod tym pojęciem kryje się dbanie o prawidłową postawę i utrzymanie takich warunków nauki/pracy, aby ciało było mniej obciążone. To jeden z elementów zachowania dobrego zdrowia. Należy pamiętać, że dzieci spędzają wiele godzin w pozycji siedzącej – ma to miejsce zarówno w szkolnej sali, w domu przy odrabianiu lekcji czy przed ekranem telewizora, komputera, telefonu. Niewłaściwa postawa może powodować skrzywienia kręgosłupa i prowadzić do długotrwałego, uporczywego bólu pleców i karku.
Podczas nauki i pracy domowej dziecka w pozycji siedzącej przy biurku, wskazane jest, aby:
- korzystać z mebli (krzesełko, stolik) dostosowanych do wzrostu dziecka;
- usytuować monitor na wysokości oczu;
- ułożyć stopy płasko na podłodze;
- utrzymać wyprostowany kręgosłup (opierać plecy o krzesło), itp.
Eksperci zalecają robienie przerw w nauce lub pracy, np. co ok. 30–45 minut (wystarczy na krótko wstać, rozciągnąć się, zrobić kilka przysiadów). Wpływa to pozytywnie na naszą postawę i koncentrację.
Odpowiednio dobrany plecak i jego używanie.
Plecak, jest nieodłącznym wyposażeniem każdego ucznia. Służy on do przenoszenia i transportowania takich elementów jak: zeszyty, podręczniki, przybory szkolne. Noszenie zbyt ciężkiego lub źle dobranego plecaka może prowadzić do powstania wad postawy, m.in. asymetrii barków i skrzywień kręgosłupa. Każdy uczeń powinien dbać o codzienny dobór wyposażenia tornistra, z uwagi na rzeczywisty plan zajęć. Nie należy nosić w plecaku zbędnych przyborów i podręczników, które w danym dniu nie będą wykorzystane podczas nauki. Poza tym każda szkoła zapewnia dzieciom możliwość pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych na terenie placówki. Wypracowanie nawyku przeglądanie zawartości plecaka przez dziecko oraz odpowiedniego doboru jego zawartości pozwala nie tylko uniknąć narażenia na wadę postawy u dziecka, ale także uczy systematyczności, odpowiedzialności i samodzielności.
Ważne zasady podczas zakupu i korzystania z plecaka:
- zapakowany do szkoły plecak nie powinien przekraczać 10–15% masy ciała dziecka;
- przy zakupie plecaka, warto zwrócić uwagę, aby posiadał szerokie, regulowane szelki, a w czasie noszenia przylegał do pleców;
- podczas używania plecaka, należy tak rozmieszczać jego zawartość, aby najcięższe przedmioty były umieszczane na dole plecaka, najbliżej pleców.
Ćwiczenia profilaktyczne.
Poza aktywnością ruchową (zwłaszcza na świeżym powietrzu) nie należy zapominać o wykonywaniu każdego dnia, prostych ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie grzbietu, brzucha i pośladków. Ma to ogromne znaczenie. Wystarczy tylko 10 minut dziennie, aby zdecydowanie poprawić postawę ciała. Ćwiczenia, warto wykonywać wspólnie z dzieckiem – to dobra okazja do spędzenia razem czasu i budowania zdrowych nawyków.
Kontrola rozwoju i konsultacje.
Wczesne wykrycie nieprawidłowości w postawie ciała dziecka, zawsze zwiększa szansę na ich skuteczną korekcję.
Dlatego należy:
- zwracać uwagę, czy dziecko garbi się, ma nierówny poziom barków, asymetrycznie ułożone łopatki, itp.;
- regularnie kontrolować dziecko u pediatry lub fizjoterapeuty;
- nie lekceważyć nawet drobnych objawów, związanych z postawą ciała – mogą być początkiem większego problemu.
Drodzy Rodzice, pamiętajcie, że budowanie zdrowych nawyków wymaga czasu i zaangażowania. Rozmawiajcie z dzieckiem, motywujcie i zachęcajcie do dbania przez dziecko o prawidłową postawę ciała. To kluczowe działania w osiągnięciu trwałych, pozytywnych efektów. Jeśli macie wątpliwości, skorzystajcie z porad fachowców, np. lekarza, fizjoterapeuty.
Podsumowanie
Zapobieganie wadom postawy to ważny element prawidłowego rozwoju dziecka. Jest to inwestycja w zdrowie – nie tylko fizyczne, ale i psychiczne. Dzieci z prawidłową postawą mają więcej energii, lepiej się koncentrują i czują się pewniej. Bardzo ważna jest codzienna profilaktyka, aby pomóc im rozwijać się zdrowo.
Państwowa Inspekcja Sanitarna, w ramach swoich działań, prowadzi kontrole w placówkach oświatowych, podczas których ocenia także przestrzeganie zasad ergonomii m.in. właściwy dobór mebli szkolnych, dostosowanych do wzrostu dzieci. Okresowo sprawdza wagę tornistrów uczniów, w celu weryfikacji, czy dzieci nie noszą zbyt ciężkich, przepełnionych plecaków. Prowadzone działania edukacyjne i informacyjne mają na celu zwrócenie uwagi dyrektorom placówek na zagadnienia dotyczące zachowania u dzieci prawidłowej postawy ciała.
