Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Wrocławiu

Zmieniający się klimat stanowi w ostatnim czasie jedno z głównych zagrożeń dla kurczących się zasobów wody słodkiej, dlatego jako tegoroczne hasło przewodnie Światowego Dnia Wody wybrano „Ochrona lodowców”. Woda słodka stanowi zaledwie ok. 2,5% światowych zasobów wody, a w tym aż 1,74% występuje w postaci lodowców i stałej pokrywy śnieżnej. Lodowce są także swoistym papierkiem lakmusowym stanu naszej planety – to właśnie poprzez analizę rdzeni lodowych z Antarktydy naukowcy przekazali światu pod koniec zeszłego roku niepokojącą wiadomość, że w przeciągu ostatnich 300 lat temperatura na Ziemi wzrosła o 1,5 stopnia Celsjusza, tym samym przekraczając granicę bezpieczeństwa wyznaczoną w Porozumieniu paryskim z 2015 roku. Ochrona zasobów wody pitnej jest obecnie ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej.

 Skąd woda trafia do kranu? 

Woda dostarczana ludności w ramach zbiorowego zaopatrzenia musi spełniać wymogi określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Tym samym wymaga ona uzdatniania za pomocą odpowiednio dobranych układów technologicznych w zależności od rodzaju ujmowanej wody. Głównymi źródłami wody konsumpcyjnej w Polsce są wody powierzchniowe, podziemne i infiltracyjne. Procesy stosowane do ich uzdatniania można podzielić na fizyczne (np. napowietrzanie, koagulacja, sedymentacja, flotacja, filtracja), chemiczne (np. strącanie, utlenianie) i biologiczne.

Źródłem wody dla wodociągu sieciowego Wrocław jest ujęcie wody powierzchniowej „Czechnica” wykorzystywane przez Zakład Produkcji Wody Nr 1 „Mokry Dwór” oraz ujęcia wody infiltracyjnej o cechach wody podziemnej wykorzystywane przez Zakład Produkcji Wody Nr 2 „Na Grobli”. Zakład Produkcji Wody Nr 3 „Leśnica” korzysta z wody głębinowej, jednak obejmuje dość niewielki obszar zaopatrywania, na który składa się Leśnica i kilka okolicznych osiedli. Długość wrocławskiej sieci wodociągowej wynosi ok. 1595 km przy ok. 570 studniach infiltracyjnych. Procent zwodociągowania miasta Wrocławia wynosi 98%.
Gminy Czernica, Długołęka, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Mietków, Siechnice i Żórawina korzystają z wód głębinowych. Gmina Sobótka korzysta z wód głębinowych (wodociąg sieciowy Świątniki) oraz infiltracyjnych (wodociąg sieciowy Sulistrowiczki). Wszystkie miejscowości w powiecie wrocławskim są zwodociągowane.

 Ochrona ujęć wody 

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia, ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1087 z późn. zm.) wprowadza obowiązek wytyczania stref ochronnych ujęć wody.

Na terenie ochrony bezpośredniej zakazuje się użytkowania gruntów do jakichkolwiek celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody.

Na terenie ochrony pośredniej może być zakazane lub ograniczone wykonywanie robót lub czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności ujęcia, w tym m.in.:

• stosowanie nawozów oraz środków ochrony roślin,
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
• lokalizowanie składowisk odpadów niebezpiecznych, innych niż niebezpieczne i obojętne oraz obojętnych,
• uprawianie sportów wodnych,
• chów lub hodowla ryb, ich dokarmianie lub zanęcanie.

To szczególnie ważna informacja dla mieszkańców Wrocławia i gminy Siechnice, ponieważ zlokalizowane są tam tereny wodonośne, z których Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu ujmuje wodę do celów zbiorowego zaopatrywania ludności. Na obszarze tym znajdują się liczne pompownie wody oraz rowy, kanały i stawy infiltracyjne. Choć tereny wodonośne kuszą swoimi walorami przyrodniczymi, są one jednak objęte ochroną bezpośrednią oraz pośrednią i obowiązuje na nich zakaz wstępu dla osób nieupoważnionych. Między innymi z tego powodu stały się one schronieniem dla różnorodnej fauny i flory, mogących tam spokojnie żyć i rozwijać się.

 Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w monitorowaniu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi 

Woda to podstawowy składnik zdrowej diety człowieka i jest absolutnie niezbędna do utrzymania jego wszystkich procesów życiowych. Dlatego właśnie tak istotne jest, aby była ona bezpieczna dla zdrowia. Nadzór nad jej parametrami organoleptycznymi, fizykochemicznymi oraz mikrobiologicznymi to kompleksowy proces, który ma na celu zapewnienie, że woda dostarczana konsumentom spełnia wszystkie normy i wymagania dotyczące jakości. Sprawują go podmioty prowadzące zbiorowe zaopatrzenie w wodę, w ramach nadzoru wewnętrznego oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna, w ramach nadzoru sanitarnego.

Wśród najważniejszych zadań organów Państwowej Powiatowej Inspekcji Sanitarnej określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi można wskazać m.in.:

• nadzór nad wykonywanymi przez producentów badaniami wody,
• egzekwowanie terminowego przekazywania sprawozdań oraz analiza i ocena wyników;
• zawiadamianie właściwego przedstawiciela organów samorządowych terenu objętego nadzorem w przypadku stwierdzenia braku przydatności wody do spożycia, warunkowej przydatności wody do spożycia lub przydatności wody do spożycia na warunkach przyznanego odstępstwa;
• wykonywanie badań jakości wody we własnym zakresie na podstawie zaplanowanego harmonogramu poboru próbek wody na terenie objętym nadzorem;
• wykonywanie badań kontrolnych jakości wody po zakończonych działaniach naprawczych w przypadkach, gdy były stwierdzone przekroczenia parametrów określających jakość wody;
• sporządzanie rejestru producentów wody, urządzeń wodociągowych oraz miejsc pobierania próbek wody (tzw. punktów monitoringowych);
• wydawanie ocen higienicznych dla materiałów lub wyrobów stosownych w procesie uzdatniania wody na podstawie przedłożonej dokumentacji przez ubiegające się podmioty;
• wydawanie zgód na zastosowanie nowej technologii uzdatniania wody;
• przygotowywanie obszarowych ocen jakości wody do spożycia dla terenów objętych nadzorem.

Ponadto w przypadku odnotowania niewłaściwej jakości wody w punkcie czerpalnym w budynku użyteczności publicznej, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku mieszkalnym, przedstawiciele Państwowej Inspekcji Sanitarnej ustalają przyczyny zanieczyszczenia poprzez przeprowadzenie stosownych badań laboratoryjnych pobranych próbek wody.

 Badania jakości wody pitnej 

W roku 2024 w ramach nadzoru urzędowego prowadzonego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Wrocławiu oraz nadzoru wewnętrznego realizowanego przez podmioty zaopatrujące mieszkańców Wrocławia i powiatu wrocławskiego w wodę do spożycia, zbadano 542 próbki wody pobrane z terenu powiatu wrocławskiego oraz 704 próbki z 43 punktów monitoringowych ulokowanych na terenie Wrocławia. Ponadto pobrano 18 dodatkowych próbek wody w związku z ogłoszonym we wrześniu alarmem powodziowym. Woda dostarczana mieszkańcom spełniała wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, także w momencie wystąpienia na terenie miasta sytuacji kryzysowej.

Próbki badane w laboratoriach Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu i Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu są analizowane pod względem parametrów organoleptycznych (zapach, barwa, smak), mikrobiologicznych (m.in. na obecność bakterii grupy coli i Escherichia coli), fizycznych (pH, przewodność elektryczna, mętność) oraz chemicznych (zawartość chloru wolnego, azotanów i azotynów, wybranych pierwiastków, metali ciężkich, związków organicznych i pestycydów, a także takich parametrów jak twardość i utlenialność). Wyniki uzyskane z przeprowadzonych oznaczeń laboratoryjnych mają na celu potwierdzić wysoką jakość i bezpieczeństwo wody dostarczanej konsumentom oraz zapewnić, że jej smak i zapach jest dla nich akceptowalny.

Szczegółowy zakres badań wody prowadzonych w Oddziale Laboratoryjnym Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu dostępny jest na naszej stronie intenretowej pod adresm https://www.gov.pl/web/psse-wroclaw/struktura-organizacyjna-i-zakres-dzialalnoscici