Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Wrocławiu

Biuro Krajowe Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Polsce we współpracy z Polskim Towarzystwem Chorób Płuc prowadzi kampanię informacyjno-edukacyjną zatytułowaną „Zwykły kaszel, czy objaw gruźlicy?”. Celem kampanii jest podniesienie świadomości społecznej na temat objawów, które często mylone są z sezonowymi przeziębieniami.

Dlaczego to takie ważne?

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie – prątki gruźlicy z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Rozprzestrzenia się drogą powietrzną – poprzez kaszel, kichanie lub kontakt z plwociną osoby zakażonej. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc prątki zagnieżdżają się i wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca.

Gruźlica pozostaje wciąż poważnym zagrożeniem zdrowotnym. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) gruźlica, obok zakażenia HIV i malarii, należy do najczęstszych chorób zakaźnych na świecie.

• W 2023 roku na świecie na gruźlicę chorowało około 10,8 mln osób, w tym 6 mln mężczyzn (55%), 3,6 mln kobiet (33%) i 1,3 mln dzieci (12%).
• W tym samym roku w Europejskim Regionie WHO odnotowano 172 000 nowych przypadków gruźlicy i 22 500 zgonów związanych z tą chorobą.
• W Polsce w 2024 roku odnotowano 4236 zachorowań na gruźlicę.

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

Kaszel często jest związany z przeziębieniem, paleniem tytoniu, alergią lub starzeniem się. Jeśli jednak utrzymuje się przez długi czas lub towarzyszą mu inne objawy, może to być oznaką gruźlicy. Nie ignoruj go.

Objawy gruźlicy:

• kaszel trwający dłużej niż 2-3 tygodnie,
• stany podgorączkowe i gorączka (głównie w godzinach popołudniowych i wczesnowieczornych),
• nocne poty,
• brak apetytu i utrata masy ciała,
• uporczywe zmęczenie, osłabienie.

Każdy z tych  objawów jest sygnałem, że należy udać się do lekarza.

Co robić w przypadku podejrzenia gruźlicy?

Po pierwsze, ważne jest, aby udać się do lekarza i dokładnie omówić niepokojące symptomy. Lekarz może skierować na prześwietlenie klatki piersiowej lub dodatkowe badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia gruźlicy. Najważniejsze jest, aby działać szybko i bez zwłoki – im szybciej rozpocznie się leczenie, tym szybszy będzie powrót do zdrowia i tym mniejsze będzie ryzyko zarażenia innych osób. Bardzo ważnym jest również, aby przestrzegać zaleceń lekarskich w przyjmowaniu zaordynowanych leków.

Leczenie gruźlicy – skuteczne i bezpłatne w Polsce

W Polsce leczenie gruźlicy jest w pełni finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i dostępne dla każdego. Terapia trwa kilka miesięcy, ale pozwala na całkowite wyleczenie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu gruźlica była jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych – dziś można ją skutecznie kontrolować. Pacjenci z lekoopornymi postaciami gruźlicy mają obecnie większe szanse na wyleczenie niż kiedyś.

Zapobieganie i odpowiedzialność

Dbanie o zdrowie to nie tylko leczenie objawów, jeśli wystąpią. Równie ważne są  szczepienia chroniące przed ciężkimi postaciami gruźlicy oraz regularne badania kontrolne i zdrowy styl życia, aby utrzymywać układ odpornościowy w dobrej kondycji. Dbanie o siebie to także dbanie o rodzinę i otoczenie. Jeśli ktoś już choruje na gruźlicę, szybka diagnoza i natychmiastowe rozpoczęcie leczenia pomogą mu szybciej wyzdrowieć i ochronią innych przed zakażeniem.

Gruźlica może dotknąć każdego – ale możemy wybrać zdrowie. Wczesna diagnoza i leczenie doprowadzą do pełnego wyzdrowienia i powrotu do normalnego życia. Nie należy ignorować objawów i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem. Nie lekceważmy tego, co wydaje się „zwykłym kaszlem”. Chrońmy swoje zdrowie i zdrowie naszych bliskich!

Źródła:
https://www.who.int/poland/events/item/2025/09/26/default-calendar/just-a-cough--or-a-symptom-of-tuberculosis----who-launches-awareness-campaign
https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/gruzlica/
https://www.gov.pl/web/gis/gruzlica