Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Żaganiu

Ocena obciążenia uczniów klas I-VIII plecakami/tornistrami w szkole  miejskiej na terenie powiatu żagańskiego w 2025r.

Na terenie powiatu żagańskiego w dniu 24 marca bieżącego roku odbyło się ważenie tornistrów/plecaków klas I-VIII w szkole miejskiej. Pomiary zostały wykonane przez pracowników oddziału Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w Żaganiu. Dodatkowo udzielono informacji o prawidłowej wadze tornistra/plecaka, o sprawdzaniu jego zawartości zgodnie
z planem lekcji i informowano o grożących konsekwencjach wynikających z nadmiernie obciążonego układu kostno- mięśniowego ucznia wynikającego z przeciążonego plecaka.

Zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie tornistrów szkolnych, ciężar tornistra nie powinien przekraczać od 10% do 15% masy ciała ucznia.

Badania przeprowadzono w jednej szkole miejskiej w klasach I-VIII. Badaniem objęto ogółem
15 oddziałów, zważono łącznie 280 plecaków.

Zbyt ciężkie plecaki przy wskaźniku 10% stwierdzono ogółem u 134 uczniów,
co stanowiło 47,86% wszystkich zważonych tornistrów/plecaków.

Natomiast przy wskaźniku 15% nadmiernie przeciążonych plecaków stwierdzono ogółem
u 30 uczniów, co stanowiło 10,71% wszystkich zważonych tornistrów/plecaków.

Ponadto sprawdzono wagę 6 pustych plecaków/tornistrów, które ważyły od 0,65 – 2,20 kg. Nadmiernie przeciążone plecaki spowodowane były noszeniem przez uczniów młodszych klas  bidonów na wodę, dodatkowych książek, metalowych opakowań na kredki, kluczy. W starszych klasach uczniowie w plecakach mieli spakowane dodatkowe książki z tygodnia, lub z biblioteki oraz wody/bidony. Większość uczniów posiadało napoje od 0,5 do 1,5l, nieliczne osoby posiadały stroje na w-f.

Z obserwacji i informacji otrzymanych podczas oceny ważenia tornistrów/plecaków przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Żaganiu wynika, że uczniowie mają zapewnione indywidualne szafki. Dla klas I-III znajdują się w salach dydaktycznych, ponadto dla klasy I zapewniono indywidualne drewniane szafki zlokalizowane w ciągu komunikacyjnym. Klasy II-VIII posiadają metalowe szafki w ciągach komunikacyjnych,
w których mogą pozostawiać podręczniki, ćwiczenia, przybory szkolne oraz strój na zajęcia wychowania fizycznego. Ponadto w szkole zapewniono dystrybutor wody.

Ciężki plecak u ucznia może mieć wiele negatywnych skutków, zarówno fizycznych, jak                           i psychicznych. Zbyt duży ciężar w plecaku obciąża kręgosłup i mięśnie, co może prowadzić do przewlekłych bólów pleców i karku. U dzieci obciążenie może negatywnie wpłynąć na prawidłowy rozwój układu kostno-mięśniowego. Ponadto noszenie zbyt ciężkiego plecaka może prowadzić do złej postawy, np. garbienia się. Dzieci często przyjmują niewłaściwą postawę, aby poradzić sobie z obciążeniem. Ważny jest również fakt, iż nie tylko ciężar plecaka wpływa na zdrowie dziecka, ale także sposób w jaki  jest noszony- nierównomierne rozłożenie ciężaru (np. tylko na jednym ramieniu) może prowadzić do bólu w ramionach i plecach, a także do napięcia w mięśniach. Plecak powinien mieć szerokie, regulowane paski, a jego ciężar powinien być równomiernie rozłożony. Ważne jest także, aby dziecko nosiło plecak na obu ramionach, a nie tylko na jednym. Wzmożona niechęć do noszenia plecaka może prowadzić do negatywnego nastawienia do szkoły i edukacji jako całości. Warto podjąć działania, aby zminimalizować te skutki, dbając o ergonomię i edukując uczniów na temat prawidłowego noszenia plecaków, a także zachęcać do pozostawiania książek w szafkach uczniowskich.