Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy
20.01.2025
W dniach 20-26 stycznia obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy.
Wykorzystujemy ten czas do szerzenia wiedzy na temat raka szyjki macicy i sposobów jego zapobiegania.
Rak szyjki macicy. Co o nim wiemy?
Rak szyjki macicy niemal w stu procentach jest związany z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
Rak szyjki macicy dotyczy blisko półtora miliona kobiet na całym świecie i jest obecnie trzecim pod względem częstości zachorowań nowotworem u kobiet. Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na ten nowotwór. Według najnowszych danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce liczbę nowych zachorowań na raka szyjki macicy określa się na poziomie około 3000 rocznie. Codziennie 6 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a 4 Polki umierają z powodu tej choroby.
Wyprzedź raka, badaj się regularnie!
Profilaktyka raka szyjki macicy obejmuje szczepienia przeciw HPV oraz badania cytologiczne kobiet.
Warto przypominać, że poddawanie się regularnym badaniom cytologicznym pozwala na wczesne wykrycie nowotworu i podjęcie skutecznej terapii. Jak podkreślają eksperci – wcześnie zdiagnozowany nowotwór (w fazie przedinwazyjnej) cechuje się bardzo dobrym rokowaniem i daje duże szanse na całkowite wyleczenie. Ponieważ choroba rozwija się często bezobjawowo, zostaje niestety wykryta w fazie zaawansowanej – trudnej do wyleczenia.
Wirus HPV jest odpowiedzialny za rozwój łagodnych zmian o charakterze brodawek na błonach śluzowych i skórze. Naprawdę niebezpieczne są typy onkogenne wirusa, które w wyniku przetrwałego zakażenia prowadzą do onkogenezy i rozwoju raka szyjki macicy oraz innych nowotworów.
Związek pomiędzy zakażeniem HPV a chorobami nowotworowymi, w tym rakiem szyjki macicy, został potwierdzony przez prof. Haralda zur Hausena, który za to odkrycie otrzymał w 2008 roku nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
Droga zakażenia
Drogą zakażenia HPV są kontakty seksualne. Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem wirusem, stąd też szczepienie powinno być przeprowadzone u dziewcząt i chłopców w okresie poprzedzającym inicjację seksualną, jeszcze przed potencjalnym kontaktem z HPV. W okresie nastoletnim uzyskuje się najlepszą odpowiedź poszczepienną, a tym samym trwałą ochronę przed zakażeniem. Efekty ochrony przed zakażeniem HPV związanym z ryzykiem rozwoju zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy są odległe czasowo od szczepienia (kilkanaście-kilkadziesiąt lat). Wyrażając zgodę na szczepienie dajemy szansę uniknięcia w przyszłości groźnej dla zdrowia, a nawet życia choroby.
Szczepienia przeciw HPV
Szczepionki przeciw HPV wytworzono metodami inżynierii genetycznej z wykorzystaniem zaawansowanych technologii. Zawierają jedynie fragmenty osłonki białkowej wirusa (bez jego DNA), stąd szczepionką nie można się zakazić HPV. Szczepionka mobilizuje układ odporności do wytworzenia przeciwciał i uruchamia mechanizm służący zapewnieniu długotrwałej ochrony przed zakażeniem HPV.
Szczepienia zapewniają ponad 90% skuteczności w zapobieganiu przetrwałym zakażeniom HPV, stanom przedrakowym szyjki macicy, pochwy i sromu oraz kłykcinom u kobiet oraz stanom przedrakowym prącia, odbytu i kłykcinom u mężczyzn i związanych z nimi chorobami.
Szczepionki przeciw zakażeniom HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Na świecie podano już kilkaset milionów dawek szczepionek. Każdy niepokojący sygnał dotyczący bezpieczeństwa jest dokładnie sprawdzany i badany. Dzięki temu wiadomo, że szczepionki są bezpieczne.
Szczepienia nie zwalniają kobiet od wykonywania regularnych badań cytologicznych lub innych badań przesiewowych, zgodnych z aktualną wiedzą medyczną i rekomendacjami właściwych instytucji.
Cytologia nie boli - ratuje życie
Z bezpłatnej cytologii można skorzystać w programie profilaktyki raka szyjki macicy. Pacjentka nie potrzebuje skierowania. Badanie finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia.
Program jest dla kobiet w wieku 25-64 lata:
- które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich trzech lat,
- obciążonych czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV - typem wysokiego ryzyka), które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Kto i gdzie realizuje program?
- Każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ.
- Wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę z NFZ na świadczenia położnej POZ w programie profilaktyki raka szyjki macicy.
Zapobieganie rakowi szyjki macicy jest lepsze niż jego leczenie. Szczepionka i regularne badania chronią przed chorobą nowotworową i ratują życie.
Źródło: