Weryfikujemy przyszłe rezerwaty przyrody - aż 257 obiektów na terenie woj. zachodniopomorskiego!
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie od marca 2025 r. rozpoczęła weryfikację przyrodniczą 257-ciu obiektów proponowanych do objęcia ochroną rezerwatową w województwie zachodniopomorskim z tzw. Listy Shadow. Jest to największa liczba spośród obiektów wskazanych do weryfikacji w poszczególnych województwach w kraju.
Pracownicy Wydziału Obszarów Natura 2000 i Rezerwatów Przyrody oraz Wydziału Ochrony Przyrody rozpoczęli terenowe waloryzowanie proponowanych do ochrony miejsc w różnych częściach województwa. Metodycznej weryfikacji poddano już kilkanaście lokalizacji. Badane miejsca w znacznej mierze stanowiły bardzo wartościowe obszary o dużej różnorodności biologicznej, z dobrze zachowanymi fragmentami naturalnej przyrody, ale również miejsca już silnie zmienione o postępującej degradacji składników przyrody, najczęściej spowodowanej osuszeniem, a w niektórych przypadkach wręcz wyschnięciem siedlisk o bagiennym czy jeziornym (limnicznym) charakterze.
W wielu miejscach cenne walory przyrodnicze przez ostatnie 15 lat zostały utracone lub są w złym stanie. Najczęstszymi przyczynami są oddziaływanie i presja człowieka oraz niekorzystny wpływ zmiany klimatu objawiający się deficytem opadów, spadkiem poziomu wód gruntowych, osuszeniem terenów torfowiskowych, bagiennych, ustępowaniem cennych zbiorowisk roślinnych i gatunków, usychaniem drzewostanów, pojawianiem się gatunków flory i fauny obcej dla regionu, utratą różnorodności biologicznej. Widoczny spadek poziomu wód gruntowych odnotowywany jest na terenie całego województwa zachodniopomorskiego w danych meteo, jednak szczególnie widoczny był podczas weryfikacji przyszłych rezerwatów w południowej jego części, jako osuszone tereny bagienne, niskie poziomy wód w jeziorach i rzekach lub miejscowy zanik cieków, susze i stepowienie na terenach rolniczych. W ostatnim 15-leciu szczególnie odczuwamy deficyt opadów w regionie.
Udokumentowane wstępne badania terenowe proponowanych rezerwatów dają szeroki pogląd, którym Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie chce się podzielić z szerokim ogółem społecznym.
Zmiana klimatu wpływa w przyspieszonym tempie na utratę wartości przyrodniczych charakteryzujących nasz region przymorski i pojezierzy. Zniszczeniu poprzez osuszenie ulegają szczególnie wrażliwe siedliska przyrodnicze związane i zależne od wody: torfowiska, trzęsawiska, tereny wodno-błotne, źródliska, wilgotne lasy olszowe i łęgowe, rzeki, strumienie, jeziora. Często pogłębienie tego stanu spowodowane jest presją człowieka wpływającego swoją działalnością na naturalne elementy krajobrazu. Dlatego w obecnym czasie strategiczną kwestią jest zwiększenie świadomości społecznej o zachodzących zmianach w środowisku przyrodniczym, poszanowaniu przyrody i ochronie pozostających naturalnych fragmentów, szczególnie kształtowanych przez wody powierzchniowe i podziemne jak wszelkie tereny wodno-błotne, jeziora, rzeki, łęgi, olszyny, mokre zagłębienia terenu, torfowiska i wilgotne ziołorośla czy łąki.
Wśród weryfikowanych obecnie obszarów naszego województwa znajdują się fragmenty naturalnie kształtujących się ekosystemów, niekiedy tworzących się w nieustającym procesie od kilku tysięcy lat. Są one dla specjalistów z zakresu ochrony przyrody jednymi z najcenniejszych. To obszary kwalifikujące się w pierwszym rzędzie do ochrony i to te ekosystemy, które najczęściej mieszkańcy naszego województwa chcą poznawać, podziwiać i odkrywać przychodząc na spotkania z nami w różnych częściach regionu.
Torfowiska wysokie i przejściowe, niedostępne bagna ze stanowiskami rzadkiej flory i fauny, nieprzekształcone fragmenty dolin rzecznych czy źródlisk, stanowią zawsze pod względem edukacyjnym i krajobrazowym najciekawsze tereny. Nie można zapomnieć o młodszych ukształtowanych ekosystemach leśnych jak starodrzewia czy półnaturalne łąki.
Dla zobrazowania piękna i wartości przyrody naszego regionu oraz w celach edukacyjnych przedstawimy fotografie z przeprowadzonych wizyt najciekawszych cennych obszarów oraz miejsc gdzie skutki zmiany klimatu są widoczne i postępujące w środowisku.
Mamy nadzieję, że obrazy te wyraźnie pokażą skutki przemian i potrzebę celowych, przemyślanych działań na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego mających między innymi na celu zabezpieczenie wody słodkiej dla przyszłych pokoleń.
Należy wziąć pod uwagę, że nasze doświadczenie jako wieloletnich pracowników ochrony środowiska przyrodniczego, często naukowców pozwala nam szeroko spojrzeć na stan, przyczyny, podać diagnozę i ocenić możliwości ratowania. Poprzez ten pryzmat patrzymy na zachodzące zmiany i są one rzeczywiste. Postępują bardzo szybko, szybciej niż przewidywaliśmy.
Tekst i zdjęcia:
dr Sylwia Jurzyk-Nordlöw
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie
Regionalny Konserwator Przyrody
