Polska w Etiopii

Pomimo oficjalnego zawieszenia broni pomiędzy siłami rządowymi a TPLF oraz faktycznym zakończeniu działań wojennych, które zostało ogłoszone w listopadzie 2022 r., sytuacja w regionie pozostaje niestabilna – nie wszystkie oddziały wojskowe zostały rozbrojone (w tym w oddalonych częściach regionu mogą jeszcze przebywać siły erytrejskie, które w praktyce nie są przez nikogo kontrolowane). Przywrócone zostały połączenia lotnicze pomiędzy Addis Abebą a Mekelle i innymi miastami regionu, jednak mogą być one nieregularne, a część pasażerów z niejasnych przyczyn może nie być wpuszczona na pokład. Podstawowe usługi są przywracane (dostęp do energii elektrycznej, łączność internetowa i telefoniczna, bankowość), niemniej proces ten następuje stopniowo i może potrwać kilka miesięcy. Występują znaczne utrudnienia w komunikacji lądowej pomiędzy Tigrajem a innymi regionami. W powyżej opisanych warunkach udzielenie pomocy konsularnej może być utrudnione.

Praktycznie całe terytorium kraju jest podatne na wybuch masowych zamieszek, bez sygnałów ostrzegawczych (co jest uwarunkowane również lokalną kulturą polityczną). Potencjał gwałtownego przeniesienia się zamieszek na kolejne obszary  jest znaczny. Aby zdławić niepokoje społeczne, wprowadzany jest reżim zbliżony do stanu wyjątkowego na ograniczonym terytorium, utrudnione lub niemożliwe jest przemieszczanie się zarówno lądem jak i drogą lotniczą. Występują wtedy poważne ograniczenia w dostępie do internetu nawet w stolicy kraju. W takich sytuacjach utrudnione lub niemożliwe może być nie tylko udzielenie pomocy konsularnej polskim obywatelom, ale nawet przekazanie informacji o zagrożeniu.

Etiopia jest państwem zagrożonym terroryzmem, dotyczy to szczególnie dużych miast i zgromadzeń publicznych z okazji świąt państwowych i religijnych.

W Etiopii ciężkie przestępstwa przeciwko turystom dokonywane są relatywnie rzadko. W Addis Abebie regularnie zdarzają się rabunki, w tym wyrywanie torebek i telefonów, kradzieże kieszonkowe, kradzieże z samochodów w trakcie postoju na skrzyżowaniu, dlatego zalecamy ostrożność i odradzamy poruszanie się pieszo po mieście. Zagrożenie rabunkami dotyczy także podmiejskich lasów stolicy.

Pomimo oficjalnego zawieszenia broni pomiędzy siłami rządowymi a TPLF oraz faktycznym zakończeniu działań wojennych, które zostało ogłoszone w listopadzie 2022 r., sytuacja w regionie pozostaje niestabilna – nie wszystkie oddziały wojskowe zostały rozbrojone (w tym w oddalonych częściach regionu mogą jeszcze przebywać siły erytrejskie, które w praktyce nie są przez nikogo kontrolowane). Przywrócone zostały połączenia lotnicze pomiędzy Addis Abebą a Mekelle i innymi miastami regionu, jednak mogą być one nieregularne, a część pasażerów z niejasnych przyczyn może nie być wpuszczona na pokład. Podstawowe usługi są przywracane (dostęp do energii elektrycznej, łączność internetowa i telefoniczna, bankowość), niemniej proces ten następuje stopniowo i może potrwać kilka miesięcy. Występują znaczne utrudnienia w komunikacji lądowej pomiędzy Tigrajem a innymi regionami. W powyżej opisanych warunkach udzielenie pomocy konsularnej może być utrudnione

Ze względu na sytuację w Oromii i zdarzające się napady na kierowców zalecamy rezygnację z podróżowania samochodem po regionie, zwłaszcza w po zapadnięciu zmroku (dotyczy również trasy ze stolicy kraju w kierunku jeziora Langano oraz Awassy). W bardziej oddalonych częściach regionu odnotowano porwania, w tym cudzoziemców, choć jak dotąd ofiarami nie padali Europejczycy.

Z uwagi na stan bezpieczeństwa oraz rzadką sieć stacji benzynowych i serwisów zdecydowanie odradzamy podróże prywatnymi środkami transportu (samochód, motocykl, rower, etc.) przez Etiopię. Wwożenie wszelkich urządzeń latających (np. dronów) na terytorium państwa może skutkować grzywnami (czasem bez konkretnego uzasadnienia w świetle lokalnych przepisów), utratą sprzętu lub wpłaconych depozytów.

W przypadku korzystania z aplikacji służących do przewozu osób (Ride oraz Feres, które są bardzo popularne w Addis Abebie i stanowią relatywnie najbezpieczniejszy sposób poruszania się po mieście w przypadku braku własnego samochodu) należy każdorazowo upewnić się czy numery tablic rejestracyjnych samochodu są zgodne tymi, które podaje aplikacja. Nie zalecamy korzystania z usług przypadkowych taksówkarzy.

MSZ apeluje o zgłaszanie podróży w systemie Odyseusz.

1. Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę?

• Paszport TAK
• Paszport tymczasowy TAK
• Dowód osobisty NIE

2. Jaka jest wymagana minimalna ważność dokumentu podróży?

Przy wjeździe wymagany jest co najmniej 6-miesięczny okres ważności paszportu.

3. Czy trzeba wyrobić wizę?

Obywatele polscy muszą mieć wizę na przyjazd i pobyt.

Obecnie możliwe jest uzyskanie wizy przy przyjeździe na lotnisku. Ta usługa była przez wiele miesięcy czasowo zawieszona, nie należy wykluczyć ponownego zawieszenia w przyszłości.

Obywatele polscy mogą też zawczasu wystąpić o wizę poprzez system „e-visa” dostępny pod adresem www.evisa.gov.et. System zwykle działa sprawnie, jednak zdarzają się przypadki trudności technicznych opóźnień.

Nie ma możliwości uzyskania wizy na żadnym przejściu granicznym z krajami sąsiadującymi. W przypadku wjazdu własnym środkiem transportu niezbędne jest uzyskanie w Ambasadzie Etiopii stosownego pozwolenia zawierającego dokładny opis pojazdu (numery rejestracyjne, parametry silnika itd.).

Osoby małoletnie podróżujące bez rodziców powinny przedstawić ich pisemną zgodę na podróż, aby otrzymać wizę.

4. Czy są inne, dodatkowe wymogi dotyczące wjazdu?

Obostrzenia związane z COVID-19 znajdziesz w czerwonej ramce na górze strony.

Brak.

5. Czy jest wymagana pisemna zgoda rodziców/opiekunów prawnych na podróż dziecka z osobą trzecią?

Wymagana jest pisemna zgoda rodziców, poświadczona notarialnie.

6. Zasady pobytu

Kary za pobyt w kraju bez ważnej wizy są wysokie i opłacane w dolarach, gotówką, a procedura uzyskania wizy wyjazdowej w tego typu przypadkach jest uciążliwa. Możliwe jest przedłużenie wizy w Immigration Authority w Addis Abebie.

Uzyskanie zezwolenia na pobyt w celu podjęcia pracy jest trudne. W przypadku starań o przedłużenie takiego zezwolenia obowiązują dodatkowe, trudne do spełnienia, wymogi.

Polisy ubezpieczeniowe nie są obowiązkowe. Zaleca się jednak wykupienie polisy w międzynarodowej firmie ubezpieczeniowej, ponieważ polskie firmy nie są w Etiopii znane. Przed wyjazdem należy upewnić się, że ubezpieczyciel ma w Etiopii wiarygodnego lokalnego partnera, który pokryje na miejscu koszty ratowania życia lub leczenia, na podstawie polisy wystawionej w Polsce. W innym wypadku ubezpieczony musi sam pokryć ww. koszty, a następnie ubiegać się o ich refundację w Polsce. Pożądane jest by polisa obejmowała również koszty ewakuacji drogą powietrzną.

Zaleca się posiadanie międzynarodowej książeczki szczepień z ważnym szczepieniem przeciw żółtej febrze. Choroba ta występuje na terenach niżej położonych, a ponadto jest to szczepienie obowiązkowe przy podróżach z Etiopii do krajów sąsiednich.

Zaleca się także dokonanie szczepień przeciw żółtaczce typu A i B, tężcowi, durowi brzusznemu i zapaleniu opon mózgowych. W sprawie szczegółowej i aktualnej informacji dotyczącej szczepień należy kontaktować się z wojewódzką stacją sanitarno-epidemiologiczną lub specjalistą ds. medycyny tropikalnej.

Na terenach położonych poniżej 2000 m n.p.m. (a więc nie w Addis Abebie, która leży wyżej) występuje zagrożenie malarią. Z uwagi na stosunkowo częste występowanie szczególnie niebezpiecznej odmiany malarii - mózgowej - należy zachować szczególną ostrożność na terenach malarycznych i stosować profilaktykę.

Występuje również ograniczone zagrożenie trądem, szczególnie w rejonach pozbawionych właściwych warunków sanitarnych.

Należy mieć na uwadze, że dostępność lekarstw w Etiopii bywa ograniczona. Szczepionki podawane w przypadku groźby zakażenia wścieklizną mogą być niedostępne.

Ze względu na duże zagrożenie pasożytami i bakteriami pokarmowymi, zaleca się spożywanie wody butelkowanej, unikanie napojów z lodem niewiadomego pochodzenia oraz częste mycie rąk (koniecznie przed każdym posiłkiem). Należy o tym pamiętać zwłaszcza na prowincji, gdzie warunki higieniczne w hotelach i restauracjach pozostawiają wiele do życzenia. Należy unikać spożywania surowych warzyw, zwłaszcza sałaty, w przygodnych restauracjach, a także pamiętać, że małe restauracje mogą nie mieć urządzeń chłodniczych.

Na terenie Etiopii, w ostatnich latach, w szczególności w Addis Abebie i regionie Somali, występuje okresowo AWD (Acute Watery Diarrhea) tj. ostra biegunka, która wymaga leczenia szpitalnego. Nieleczona AWD prowadzi do zgonu. Wg. Światowej Organizacji Zdrowia źródłem AWD jest nieuzdatniona woda.

Państwowa opieka zdrowotna jest na bardzo niskim poziomie. Bezpieczniej jest korzystać z prywatnych klinik.  W przypadkach poważnych urazów sugerowanym ośrodkiem referencyjnym jest Szpital Koreański oraz specjalistyczna klinika nordycka posiadająca oddział powypadkowy oraz chorób układu krążenia. Na prowincji dość często można spotkać ośrodki zdrowia prowadzone przez misjonarzy. Koszt wizyty u lekarza wynosi około 10,00 USD (szpital Balcha) oraz 50,00 USD (szpital Kadisco), a doby w klinice prywatnej - minimum 50 USD. Warto być zaopatrzonym w podstawowe leki przeciwgorączkowe, regulujące przemianę materii, a także przeciwmalaryczne w przypadku planowania podróży w tereny zagrożone tą chorobą.

Zgodnie z wytycznymi Etiopskiej Administracji ds. Żywności i Leków (Ethiopian Food and Drug Administration) cudzoziemiec wwożący do Etiopii lekarstwa musi przedstawić następujące dokumenty:

1. Receptę na dany lek przetłumaczoną na język angielski.

2. Zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność przyjmowania leku przetłumaczone na język angielski.

Rodzaj i liczba opakowań wwożonego lekarstwa powinna być zgodna z informacjami na recepcie.

Substancje takie jak środki przeciwbólowe, witaminy i suplementy diety można przywieźć do kraju bez recepty lub zaświadczenia lekarskiego.

Etiopia nie uznaje międzynarodowych praw jazdy. Do prowadzenia pojazdów na drogach etiopskich wymagane jest posiadanie etiopskiego prawa jazdy, które można otrzymać na podstawie swojego krajowego prawa jazdy. Kierowanie pojazdem bez wymaganego prawa jazdy jest zagrożone wysokim mandatem sięgającym 8 tys. birr.

W Etiopii obowiązuje ruch prawostronny. Choć coraz większa część kraju pokryta jest drogami asfaltowymi, zalecane jest poruszanie się samochodem z napędem na cztery koła. Kierowcy etiopscy często jeżdżą nieostrożnie i często nie posiadają ubezpieczenia OC. Ruch utrudniają liczni piesi wchodzący na jezdnię w dowolnym miejscu i bez ostrzeżenia, a także zwierzęta hodowlane. Wypożyczalnie samochodów są stosunkowo liczne. Z zasady samochody są wypożyczane wyłącznie z kierowcą lokalnym. Korzystanie z lokalnego kierowcy ułatwia rozeznanie na nie oznakowanych drogach i porozumiewanie się na prowincji, gdzie języki obce są bardzo słabo znane. Orientację w miastach utrudnia brak nazw ulic oraz numeracji domów. Za punkty orientacyjne służą znane lokalnej ludności miejsca, które nic nie mówią przyjezdnym.

Osoby przybywające do Etiopii oraz opuszczające jej terytorium zobowiązane są zgłosić na przejściu granicznym wwóz/wywóz wszelkiej obcej waluty o wartości przekraczającej 3000 USD. Opuszczając terytorium Etiopii należy przedstawić stosowną dokumentację źródła wszelkiej obcej waluty przekraczającej powyższą wartość tj. deklarację wwozu waluty lub stosowne zaświadczenie z banku etiopskiego (dokumentacja sporządzona przed datą wygaśnięcia ważności etiopskiej wizy). Brak stosowania się do tych przepisów grozi konfiskatą gotówki, a nawet więzieniem. Przepisy te dotyczą również osób dokonujących tranzytu przez terytorium Etiopii powyżej 24 godzin. Ponadto, osoby przekraczające granicę Etiopii nie mogą wwozić ani wywozić lokalnej waluty (etiopskich birrów) powyżej kwoty 1 tys. ETB. W przypadku podróży do Dżibuti przepisy zezwalają na wywóz do 4 tys. ETB.  Odnotowano przypadki osób, które zostały aresztowane na lotnisku w Addis Abebie posiadając większą kwotę w etiopskiej walucie i zostały skazane na kary kilkuletniego więzienia.

Wwóz profesjonalnego sprzętu (kamery wideo, aparaty fotograficzne, urządzenia nagrywające oraz broń strzelecka) wymaga zgody ministerstwa kultury i informacji lub urzędu ds. ochrony środowiska. Amatorski sprzęt turystyczny można wwozić bez ograniczeń.

Kontrola na lotnisku skrupulatnie prześwietla bagaż wyjeżdżających. Sprawdzane są zwłaszcza krzyże metalowe oraz wyroby ze skóry i kości zwierząt chronionych, a nawet minerały, fragmenty skał czy sadzonki roślin. Przy wywozie pamiątek o większej wartości oraz dzieł sztuki należy się liczyć z tym, że celnik kontrolujący bagaże może zażądać pozostawienia tych przedmiotów na lotnisku przed odprawą w celu sprawdzenia ich wartości. Przedmioty te nie są zwracane. Dlatego najlepiej wcześniej uzyskać zgodę Muzeum Narodowego w Addis Abebie na ich wywóz, zaś na wywóz wyrobów ze skór i kości dzikich zwierząt - zgodę właściwego urzędu ds. ochrony środowiska. W przypadku przedmiotów pamiątkowych o mniejszej wartości należy zachować rachunek ze sklepu, w którym je zakupiono i okazać go w razie potrzeby w trakcie kontroli. Zabroniony jest wywóz zielonych ziaren kawy.

Homoseksualizm jest nielegalny. Akty seksualne między osobami tej samej płci są zagrożone karą długoletniego pozbawienia wolności.

Ludność Etiopii jest bardzo religijna i skrupulatnie przestrzega licznych postów określonych przez Etiopski Kościół Ortodoksyjny. Wchodząc do kościołów etiopskich, należy zdjąć buty. Turyści zwykle obowiązani są do wykupienia biletów wstępu do świątyń, a także do wniesienia opłat za prawo do wykonywania zdjęć. W okresach postu dania mięsne i rybne mogą być w restauracjach niedostępne. Dość liczną grupę wyznaniową stanowią też muzułmanie. Na terenach zamieszkiwanych przez nich (przede wszystkim wschodnia i południowa Etiopia) zaleca się przestrzeganie zwyczajów odnoszących się do ubioru i zachowania.

Otwarte zachowania homoseksualne są w Etiopii społecznie nieakceptowalne i zagrożone karą co najmniej 1 roku pozbawienia wolności.

Umawiając się na spotkania należy wziąć pod uwagę fakt, iż większość Etiopczyków liczy czas od wschodu do zachodu słońca, co w konsekwencji powoduje 6-godzinną różnicę pomiędzy czasem etiopskim a czasem zachodnim (Czas liczy się od godziny 6.00 rano, a więc w południe wg. systemu etiopskiego wypada godzina 6.00).

Urzędy są czynne od poniedziałku do piątku od 8.30 do 12.30 i od 13.30 do 17.00. Sklepy są na ogół czynne bez południowej przerwy, często do godzin wieczornych.

Lokalna waluta: etiopski birr (ETB). 

Tylko banki uprawnione są do wymiany pieniędzy. Wymiana na czarnym rynku ma charakter nielegalny. Przy wymianie pieniędzy na birry (ETB) należy ostrożnie kalkulować swoje potrzeby, albowiem wymiana w drugą stronę jest niemożliwa. Bankomaty i urządzenia do przyjmowania opłat kartą (poza kilkoma hotelami w Addis Abebie - karty Visa lub MasterCard) są nieliczne. Należy przywieźć dewizy w gotówce (najlepiej USD, ale koniecznie banknoty nie starsze niż z 2006 r.) lub czeki podróżne (travellers-cheques - do realizacji w bankach w Addis Abebie). W razie konieczności przekazania pieniędzy z zagranicy można korzystać z biur Western Union (Western Union wypłaca przekazane zza granicy pieniądze tylko w lokalnej walucie).

Podróżując poza Addis Abebą, należy zaopatrzyć się w lokalną walutę, ponieważ możliwości wymiany dewiz są często ograniczone lub nie istnieją.

Opłata za noclegi w najlepszych hotelach w Addis Abebie może być wnoszona w birrach, na podstawie zaświadczenia o dokonaniu wymiany waluty. Można także płacić w USD lub EUR. W innych hotelach zaświadczenie nie jest potrzebne, ale opłaty są wymagane w birrach etiopskich.

Należy bezwzględnie przestrzegać zakazu fotografowania niektórych obiektów, a zwłaszcza budynków, w których znajdują się instytucje państwowe, mostów i infrastruktury telekomunikacyjnej. Praktykowana jest konfiskata kamer i aparatów fotograficznych, ale można także zostać aresztowanym.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych dokłada wszelkich starań, aby informacje dla podróżujących publikowane na stronach MSZ były rzetelne, wyczerpujące i aktualne. Jednocześnie podkreślamy, że publikowane przez MSZ treści należy traktować wyłącznie jako rekomendacje, które nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń. Należy pamiętać, że MSZ nie ma prawnych możliwości zakazania wyjazdu do jakiegokolwiek państwa.