Inform ESM dotyczący ośrodków zakwaterowania osób objętych ochroną międzynarodową i współpracy z społecznościami lokalnymi
Najnowszy Inform Europejskiej Sieci Migracyjnej (ESM) przedstawia rozwiązania stosowane w 23 państwach członkowskich ESM oraz w Serbii w zakresie rozmieszczania ośrodków zakwaterowania i osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, współpracy ze społecznościami lokalnymi oraz przeciwdziałania wyzwaniom integracyjnym. Opracowanie opiera się na danych zgromadzonych do lutego 2025 r.
Zarządzanie alokacją osób ubiegających się o ochronę międzynarodową oraz rozmieszczeniem ośrodków zakwaterowania w celu wsparcia systemu przyjęcia i integracji
Inform dotyczy dwóch odrębnych form alokacji: przydziału miejsc dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową oraz rozmieszczenia ośrodków zakwaterowania. Zagadnienia te omówiono osobno w rozdziałach 2.1 i 2.2 opracowania. Czternaście państw członkowskich ESM oraz Serbia stosują określone kryteria przydziału miejsc zakwaterowania dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, siedemnaście państw członkowskich EMN i Serbia rozmieszczają na swoim terytorium ośrodki zakwaterowania według ustalonych zasad. Kryteria te obejmują m.in. czynniki demograficzne regionów, infrastrukturę, dostęp do usług oraz indywidualną ocenę potrzeb, takich jak stan zdrowia, sytuacja rodzinna czy szczególna wrażliwość. Przykładami są system klucza demograficznego stosowany we Francji oraz system przydziału według wpływów podatkowych w Niemczech.
Niektóre państwa wprowadziły także narzędzia oparte na algorytmach, wspierające bardziej efektywne rozmieszczenie oraz lepsze wyniki procesów integracyjnych.
Zaangażowanie społeczności lokalnych różni się w poszczególnych krajach
Tylko pięć państw posiada formalne plany komunikacji wspierające otwieranie nowych ośrodków zakwaterowania. Pozostałe opierają się na ogólnych wytycznych lub działaniach podejmowanych indywidualnie, w zależności od sytuacji. Mimo to większość krajów uczestniczących w badaniu angażuje w ten proces władze lokalne oraz przedstawicieli społeczności już na etapie planowania lub uruchamiania nowych ośrodków. W szesnastu krajach współpraca obejmuje również bezpośredni kontakt z mieszkańcami.
Przykładowo w Belgii krajowa agencja ds. przyjmowania cudzoziemców przekazuje ulotki mieszkańcom, organizuje spotkania informacyjne z interesariuszami i wyznacza osoby kontaktowe jeszcze przed otwarciem ośrodka. W innych państwach działania obejmują m.in. zebrania w ratuszach, biuletyny informacyjne, punkty kontaktowe czy dni otwarte. W Irlandii współpraca lokalna jest zorganizowana wokół forów integracji społeczności, natomiast w Holandii opracowano krajowe wytyczne mające wspierać zaangażowanie samorządów i koordynować przekaz informacyjny.
Dodatkowe wsparcie dla usług lokalnych i organizacji pozarządowych
W siedmiu krajach funkcjonują mechanizmy umożliwiające przekazywanie dodatkowych środków na potrzeby społeczności przyjmujących, w tym finansowanie opieki zdrowotnej, edukacji i transportu publicznego. Irlandia wprowadziła trzy odrębne programy finansowania skierowane do organizacji pozarządowych i grup społecznych. W Chorwacji i Republice Słowackiej wsparcie to realizowane jest poprzez projekty współfinansowane z Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI).
Wyzwania i dobre praktyki
Inform wskazuje, że większość krajów uczestniczących w badaniu nadal mierzy się z trudnościami w zakresie współpracy z lokalnymi interesariuszami, zwłaszcza w regionach o ograniczonym doświadczeniu w funkcjonowaniu społeczności wielokulturowych. Do najczęściej zgłaszanych problemów należą sprzeciw części mieszkańców i przedstawicieli władz lokalnych, brak woli politycznej oraz napięcia na tle politycznym. W kilku krajach odnotowano także opóźnienia w komunikacji oraz skomplikowane mechanizmy koordynacji. Trudności te mogą wpływać nie tylko na sam proces otwierania ośrodków zakwaterowania, lecz także na ich skuteczne funkcjonowanie i integrację ze społecznościami lokalnymi.
Inform przedstawia zestaw dobrych praktyk pogrupowanych w pięć kategorii:
-
działania wspierające otwieranie ośrodków zakwaterowania,
-
inicjatywy wzmacniające zaangażowanie społeczności lokalnych i integrację ośrodków z życiem samorządowym,
-
wsparcie finansowe dla gmin goszczących ośrodki zakwaterowania,
-
jasną, przejrzystą i proaktywną komunikację z interesariuszami,
-
mechanizmy koordynacji po otwarciu ośrodka.
Wsparcie dla rozwoju świadomej i włączającej polityki
Inform stanowi część rosnącego dorobku Europejskiej Sieci Migracyjnej dotyczącego przyjmowania i integracji osób ubiegających się o ochronę międzynarodową. Przedstawiając porównawcze zestawienie rozwiązań w zakresie lokalizacji ośrodków zakwaterowania oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi, dostarcza cennego źródła wiedzy dla decydentów, władz lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych podmiotów zaangażowanych w rozwój zrównoważonych, włączających i skutecznych systemów przyjęcia w Europie.
Pełna analiza porównawcza i komplet wyników: "Distribution of international protection accommodation centres and relationship management with local communities"