Światowy Dzień Monitoringu Wód. Badamy, aby chronić
18.09.2025
Kto i po co zajmuje się badaniami wód powierzchniowych w Polsce? Do jakich celów wykorzystywane są dane pomiarowe i jak są pozyskiwane? Przypadający dziś Światowy Dzień Monitoringu Wód to dobra okazja, aby zebrać kilka najważniejszych informacji w tym zakresie.
Ideą Światowego Dnia Monitoringu Wód jest zachęcenie społeczeństwa do troski o ten najważniejszy zasób naturalny Ziemi i podkreślenie roli monitoringu w dbaniu o wodę.
Warto wiedzieć, że podstawowym dla człowieka źródłem wody w przyrodzie są wody powierzchniowe – rzeki i jeziora. To te wody są najbardziej narażone na skutki działalności człowieka. Trafia do nich deszczówka z aglomeracji miejskich, zanieczyszczenia obszarowe (na przykład z pól), ścieki oczyszczone z gospodarstw czy przemysłu. Bez profesjonalnego monitoringu nie wiedzielibyśmy, w jakim stanie są wody powierzchniowe w naszej najbliższej okolicy. Taki monitoring prowadzi Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Nasze działania dostarczają specjalistycznej wiedzy badawczej, która jest podstawą do oceny stanu wszystkich komponentów środowiska – w tym wody. Informacje pozyskane w trakcie monitoringu wykorzystywane są na potrzeby zarządzania gospodarką wodną oraz oceny stopnia realizacji celów środowiskowych.
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska:
- koordynuje działania w zakresie monitoringu wód powierzchniowych,
- wykonuje pomiary jakości wód powierzchniowych,
- klasyfikuje i ocenia stan wód powierzchniowych w skali obszarów dorzeczy, w układzie zlewniowym na terenie województw,
- prowadzi krajowe programy monitoringowe i opracowuje wkłady merytoryczne do raportów na temat oceny stanu wód w dorzeczach.
Ważne: Inspekcja Ochrony Środowiska bada i ocenia stan wód powierzchniowych w ramach państwowego monitoringu środowiska.
Monitoring jakości wód dzieli się na monitoring wód powierzchniowych (wody śródlądowe, wody przejściowe i przybrzeżne), monitoring wód podziemnych i monitoring Morza Bałtyckiego. Obecnie wody powierzchniowe w Polsce podzielone są na 4240 tzw. jednolitych części wód (jcw), a ich badania prowadzone są w cyklach 6-letnich, zgodnie z planami gospodarowania wodami.
Jcw to – zgodnie z polskim prawem – podstawowa jednostka gospodarki wodnej. Jednolita część wód jest pojęciem obejmującym zarówno zbiorniki wód stojących, jak i cieki, a także przybrzeżne fragmenty wód morskich i wody podziemne.
Badania jakości wód powierzchniowych wykonuje Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ, które pobiera próbki i oznacza ponad 120 różnych parametrów.
Wskaźniki, które uwzględniamy przy ocenie stanu wód śródlądowych
Nasze badania są realizowane zgodnie z założeniami Ramowej Dyrektywy Wodnej i innych dyrektyw dotyczących polityki wodnej oraz Ramowej Dyrektywy w sprawie Strategii Morskiej.
A co badamy w Morzu Bałtyckim:
- warunki fizykochemiczne,
- parametry biologiczne środowiska morskiego,
- ichtiofaunę oraz fakultatywnie mikrobiologię,
- warunki hydrograficzne, odpady w środowisku morskim oraz hałas podwodny,
- gatunki i siedliska morskie.
Wśród wyników prac Inspekcji Ochrony Środowiska wymienić można: gotowe pomiary monitoringowe, oceny stanu wód (chemicznego i ekologicznego), informacje dla społeczeństwa w zakresie stanu wód, sprawozdawczość do Komisji Europejskiej i Europejskiej Agencji Środowiska, zestawienia dla statystyki publicznej, wspomaganie mechanizmów decyzyjnych w gospodarce wodnej i ochronie środowiska, współpracę międzynarodową, publikacje wojewódzkie i ogólnokrajowe.
Aktualne informacje o monitoringu wód prowadzonym przez GIOŚ znajdziesz na naszej stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/gios/stan-srodowiska-monitoring-wod.
Więcej o monitoringu wód:
- powierzchniowych na dedykowanej stronie: https://wody.gios.gov.pl/pjwp/ na której możliwy jest również dostęp do bieżących wyników badań poprzez interaktywną mapę https://wody.gios.gov.pl/pjwp/maps/
- podziemnych na dedykowanej stronie: https://mjwp.gios.gov.pl/
- morskich na dedykowanej stronie: https://rdsm.gios.gov.pl/index.php/pl