Historia Poznańskiej Zawodowej Straży Pożarnej

HISTORIA POZNAŃSKIEJ ZAWODOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

Od czasu, gdy wybudowano pierwsze miasto, jednym z największych jego wrogów był ogień.

Człowiek od wieków wytężał całą swoją inteligencję by opanować i zwalczyć niszczący żywioł. Drewniana zabudowa miasta Poznania nie mogła długo opierać się płomieniom, który w 1447 roku strawił kwartały miasta. Dopiero nakaz Zygmunta III Wazy aby budować tylko murowane domy, kryte dachówką-przyczynił się do poprawy dramatycznej sytuacji.

W 1553 roku pojawiły się pierwsze przepisy dotyczące sprzętu przeciwpożarowego i regulaminy dotyczące obrony przeciwpożarowej. Obowiązkiem walki z pożarami obarczono organizacje cechowe, którym przydzielono poszczególne dzielnice miasta. System ten przetrwał do XIX wieku.

W roku 1793 miasto posiadało 162 sikawki, w tym 157 drewnianych i 5 metalowych.

6 października 1842 roku grupa obywateli Poznania utworzyła Towarzystwo, którego celem miałoby być ratowanie zagrożonego życia i mienia - „Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe w Poznaniu”. Ukonstytuowało się ono 9 października 1842 roku, na jego czele stanął sędzia Kuettner. W jego skład weszło 120 osób, oddział podzielono na 4 kompanie.

W 1867 r. straż została wyposażona w nowoczesne drabiny, umundurowanie, liny, wozy, hełmy, sikawki.

Boom budowlany jaki w związku z przyspieszonym wzrostem gospodarczym wystąpił w Poznaniu był wstępem do utworzenia pierwszej zawodowej straży pożarnej w Poznaniu. 10 grudnia 1877 roku przy ulicy Wolnica 1 do urządzonej przez miasto strażnicy wprowadził się pierwszy zawodowy zastęp, który składał się z 12 strażaków. Strażnica główna umieszczona w starym, adaptowanym budynku bardzo szybko okazała się niewystarczająca na potrzeby Straży, dlatego, w październiku 1886 r. rozpoczęto budowę nowego obiektu. Ukończono go we wrześniu 1887 r. W tym samym roku, 10 grudnia przeniesiono komendę i oddział I do strażnicy przy ul. Masztalarskiej 3.

Strażnica oddziału I przy ul: Masztalarskiej, wybudowana w latach 1886-1887, budynek 2 piętrowy, 4 stoiska garażowe, 4 piętrowa wspinania.

Rozbudowana strażnica oddziału I przy ul: Masztalarskiej, w roku 1942 dobudowano 2 piętrowe skrzydło z jednym stoiskiem garażowym, w 1953 r. nadbudowano trzecie piętro.

Na początku XX wieku straż pożarna liczyła 101 osób w tym 72 w służbie czynnej i 29 w rezerwowej.

W listopadzie 1912 uruchomiono w strażnicy głównej przy ul. Masztalarskiej pierwszy w Polsce zmotoryzowany oddział straży pożarnej. Samochody pożarnicze firmy Daimler .

Mercedesy znacznie zwiększyły operatywność straży pożarnej.

Pierwsze samochody pożarnicze jakie otrzymała poznańska straż pożarna w październiku 1912 r. 1 - osobowy, 2 - drabina mechaniczna, 3 - gazowy, 4 - z autopompą

Drabina mechaniczna na podwoziu do zaprzęgu konnego, typ jaki poznańska straż otrzymała w 1888 r.

Sikawka o napędzie parowym na podwoziu do zaprzęgu konnego, typ jaki poznańska straż otrzymała w 1890 r.

Budynek jednopiętrowy dobudowany dobudowany do strażnicy przy ul: Masztalarskiej od strony dziedzińca. Parter z dwoma stanowiskami garażowymi wybudowano w 1942 r., piętro nadbudowano w 1947 r. Dobudówkę wyburzono w 2003 r.

Budynek warsztatowy oddziału I przy ul: Masztalarskiej z 1947 r., wybudowany w miejscu wypalonego w 1945 r. W budynku urządzone były warsztaty mechaniczne, kuźnia, stolarnia, warsztat krawiecki i szewski. Budynek wyburzono w 2003 r.

I wojna światowa nie zmieniła charakteru działań poznańskiej straży - co ważniejsze uszczupliła jej szeregi. O ile w 1915 było jeszcze 91 strażaków to 1916 zostało ich tylko 58. We wrześniu 1921 r powołany został Główny Związek Straży Pożarnej RP. Władze miasta dbały o tę instytucję. W 1919 r stan osobowy liczył 69 osób natomiast w 1926 zwiększył się do 104. Polepszyła się również sytuacja finansowa strażaków, których umieszczono na etatach urzędniczych.

Magistrat m. Poznania dnia 12 lutego 1924r. wydał pierwszy polski “Regulamin służbowy Straży Pożarnej m. stołecznego Poznania”, w którym określono wymagania dla kandydatów do straży, oraz obowiązki funkcjonariuszy straży pożarnej.

Na skutek działań wojennych w lutym 1945 r. w oddziale I przy ul. Masztalarskiej 3 całkowicie został zniszczony – wypalony budynek gospodarczy z warsztatami mechanicznymi, kuźnią, stolarnią oraz warsztatami - szewskim i krawieckim. W tym czasie strażnica była zajęta przez wojska radzieckie, uczestniczące w walkach o Cytadelę. Dopiero po jej zdobyciu wojsko radzieckie, w końcu lutego opuściło strażnicę.

Trzy podwozia samochodowe "Ford" V-8, które poznańska straż otrzymała w 1948 r.

W 1944 roku powołany został Główny Inspektorat Pożarnictwa, agenda rządowa, której podlegały wszystkie jednostki straży zawodowej, zarówno w zakresie ustalanych norm pożarniczych jak i obsady stanowisk kierowniczych. Ten system dwuwładzy zniosła ustawa z 4 lutego 1950 roku, która utworzyła scentralizowany system państwowych organów ochrony ppoż włączony w ramy administracji państwowej. Komendy podporządkowane zostały nowo powołanym organom administracji Państwowej - Prezydiom Rad Narodowych. Jednym z efektów ustawy było poszerzenie zakresu działań straży pożarnej o czynności prewencyjne i kontrolne. W powojennym dziesięcioleciu istotne znaczenie miało kształcenie kadr. W latach 1948-1950 wybudowano na Dębcu, przy ul. Czechosłowackiej 27, nową strażnicę z zapleczem szkoleniowym a w 1952 otwarto tu Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Pożarniczego. Z czasem Ośrodek przekształcono w Szkołę Chorążych (dziś - Aspirantów).

Lata 70-te to czas modernizacji, w związku z szerszym rozwinięciem krajowej produkcji sprzętu pożarniczego m.in. samochodów strażackich „Jelcz”. To również lata wielkich pożarów np. Zakładu Gumowego „Stomil” w 1972 roku.

Rok 1989, rok przełomu w najnowszych dziejach Polski, nie pozostał bez wpływu także na środowisko strażackie. Z jego inicjatywy doszło do sformułowania głównych kierunków reformy straży pożarnej.

24.VIII.1991 roku powołano Państwową Straż Pożarną jako nowoczesną, zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt ratowniczy formację przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

Obowiązki Komendanta Rejonowego PSP pełnił w latach 1992-1996 st. bryg. Stefan Korbacz. Od 1996 na Komendanta Rejonowego PSP w Poznaniu zostaje powołany st. kpt. Krzysztof Wiśniewski. Z dniem 1 stycznia po wprowadzeniu reformy administracji publicznej kraju PSP rozpoczęła działania w nowym układzie organizacyjnym. Została powołana do życia Komenda Miejska PSP w Poznaniu z jej komendantem na czele st. kpt. Krzysztofem Wiśniewskim

Sztandar Komendy Miejskiej PSP w Poznaniu

Został nadany 15 maja 1998r. podczas centralnych uroczystości “Dnia Strażaka” oraz 120-lecia poznańskiej Straży Pożarnej, przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Janusza Tomaszewskiego. Nadany w dowód szczególnego wyróżnienia, jako symbol zaszczytnej, ofiarnej i wiernej służby dla dobra Rzeczypospolitej Polskiej i jej obywateli.

Sztandar wykonany jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lipca 1992r w sprawie określenia wzoru oraz trybu nadawania sztandaru jednostkom organizacyjnym Państwowej Straży Pożarnej.

Dnia 15 maja 1998r. Prezes Zarządu Głównego ZOSP RP Waldemar Pawlak, odznaczył sztandar “Złotym Znakiem Związku” za wieloletnią ofiarną działalność w ochronie przeciwpożarowej dla dobra społeczeństwa i kraju

10 grudnia 2004r. Poznańska Straż Pożarna obchodziła 127-lecie swego istnienia. Punktem kulminacyjnym uroczystości było przekazanie dwóch samochodów marki VW dla Jednostek Ratowniczo - Gaśniczych nr 1 i 6 z rąk Prezesa Wielkopolskiego Stowarzyszenia Międzynarodowych Przewoźników Samochodowych - Wojciecha Staniszewskiego

POZNAŃSKA STRAŻ POŻARNA - DZIŚ

Dziś poznańska straż pożarna jest jedną z największych i najlepiej wyszkolonych w Polsce. Komenda Miejska PSP skupia na terenie miasta Poznania 7 Jednostek Ratowniczo - Gaśniczych i 1 w powiecie.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 1 przy ul. Wolnica 1

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 1 została powołana 1 lipca 1992 roku. Na bazie ratowników i zaplecza techniczno - logistycznego jednostki została utworzona Grupa Ratownictwa Wodnego.

Obecna strażnica została oddana do użytku 8.12.2003 r. w 126 rocznicę Powstania Poznańskiej Zawodowej Straży Pożarnej.

W obecności (od lewej) Waldemara Witkowskiego - Wicewojewody, Stefana Mikołajczaka – Przewodniczącego Sejmiku Województwa, Krzysztofa Janika – Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ryszarda Grobelnego – Prezydenta miasta Poznania, bryg. Krzysztofa Wiśniewskiego – Komendanta Miejskiego PSP w Poznaniu, nadbryg. Ryszarda Kamińskiego – Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego, generała brygadiera Teofila Jankowskiego –Komendanta Głównego PSP - Szefa Obrony Cywilnej Kraju

Koncepcję architektoniczną budynku opracowało Studio ADS pod przewodnictwem architekta pana Piotra Barełkowskiego, wkomponował on budynek w staromiejską zabudowę i styl strażnicy przy ul. Masztalarskiej. Budowa Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej ruszyła 29 marca 2002 roku realizowana przez Firmę Budimex-Dromex Oddział Zachodni a została zakończona 9 października 2003r. Obiekt zrealizowano w 399 dni! Zaprojektowana strażnica jest budynkiem czterokondygnacyjnym na planie trójkata. Powierzchnia całkowita budynku wynosi 5.006,5 metrów kwadratowych, kubatura 11.866,42 metry sześcienne.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 2 przy ul. Grunwaldzkiej 16 a

Niegdyś - Strażnica oddziału II przy ul: Grunwaldzkiej, wybudowany w latach 1907-1909, budynek 2 piętrowy, 3 stanowiska garażowe, 5 piętrowa wspinalnia.Obecnie Jednostka Ratowniczo - Gaśnicza nr 2

Rzut poziomy JRG nr 2 (1908r.)

Budynek warsztatowy oddziału II przy ul" Grunwaldzkiej, częściowo wypalony w 1945 r., odbudowany w 1946 r., w którym urządzono warsztaty mechaniczne, stolarnie i warsztat sprzętu przeciwgazowo-dymowy.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 3 przy ul. Warszawskiej 349

Niegdyś, Strażnica oddziału III przy Rynku Wschodnim, przejęta przez zawodową straż pożarną w 1926 r., od Ochotniczej Straży Pożarnej. Placówka ta była najmniejszą w mieście, przyjmując nazwę "STRAŻNICA III". Budynek -1 - piętrowy z 3 stoiskami garażowymi dobudowany w 1942 r. do strażnicy, trzy piętrowa wspinalnia dobudowana w 1947 r.

W późniejszym okresie została nazwana Oddziałem III Zawodowej Straży Pożarnej. Podpisanie w dniu 6 maja 2002 r umowy pomiędzy Komendą Miejską PSP w Poznaniu a Volkswagen Poznań Sp. zo.o. zaowocowało wybudowaniem obiektu strażnicy przez Volkswagen na terenie Zakładu nr 1 w Poznaniu. 1 października 2003 r. przeniesiono strażnicę z ul. Stary Rynek na ul. Warszawską do nowego obiektu. Symbolicznego otwarcia strażnicy dokonali: (od lewej) Wicewojewoda - Waldemar Witkowski, gen. bryg. Teofil Jankowski - Komendant Główny PSP Szefa Obrony Kraju, nadbryg. Ryszard Kamiński Wielkopolski Komendant PSP, Jörn Reimers - Prezes VW w Poznaniu i Zastępca Prezydenta m. Poznania - Tomasz Kayser.Uroczystośc ta była ukoronowaniem czteroletnich rozmów dotyczącej tej budowy pomiędzy Wielkopolskim Komendantem Wojewódzkim PSP nadbryg. Ryszardem Kamińskim i Komendantem Miejskim PSP w Poznaniu bryg. Krzysztofem Wiśniewskim a byłym Prezesem Zarządu Volkswagen w Poznaniu Panem Klausem Eberhartem. Budynek składa się z 3 kondygnacji z 6 boksami garażowymi i jest przewidziany do pełnienia w nim służby przez 15 strażaków na zmianie służbowej. Powierzchnia użytkowa strażnicy wynosi 1.358 m kw. i 7. 554 m sześciennych.

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 3 - 1 października 2003 r.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 4 przy ul. Hetmańskiej 82

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 4 została powołana 1 lipca 1992 roku. Na bazie ratowników i zaplecza techniczno – logistycznego JRG – 4 utworzono Grupę Poszukiwawczo – Ratowniczą.

Jednostka Ratownicza -Gaśnicza nr 5 na Oś. Bolesława Chrobrego 122

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 5 w Poznaniu została powołana 1 lipca 1992 roku. Jednostka ta ma szczególny charakter bowiem w jej skład wchodzą Członkowie Grupy Ratownictwa Wysokościowego.

Grupę Ratownictwa Wysokościowego w Poznaniu powołał Komendant Miejski PSP w Poznaniu Decyzją nr 67/02 z dnia 2 września 2002 roku. Jednocześnie Wielkopolski Komendant Wojewódzki w Poznaniu Decyzją nr 115/02 z dnia 22 października włączył GRW do struktur Wielkopolskiej Brygady Obwodowej. Celem ratownictwa wysokościowego jest niesienie pomocy osobom poszkodowanym i zagrożonym, znajdującym się poza zasięgiem lub możliwościami użycia sprzętu i urządzeń do transportu pionowego.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 6 wraz z posterunkiem w Mosinie przy ul. Rudzkiej 1

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 6 powstała 1 lipca 1992 roku. Grupa Ratownictwa Chemiczno – Ekologicznego powstała na bazie ratowników i zaplecza techniczno – logistycznego JRG nr 6 KM PSP Poznań. Jej początek datuje się na wiosnę roku 1990, gdy do jednostki został zakupiony ciężki samochód ratownictwa chemicznego SCR_ch na podwoziu Jelcz.

Z dniem 31.01.2007 r. została rozwiązana Jednostka Ratowniczo Gaśnicza nr 9 w Mosinie.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 7 przy ul. Bobrzańskiej 6

Z dniem 1 września 2000 roku, po zakończeniu budowy nowej strażnicy przy ul. Bobrzańskiej 6, decyzją Komendanta Miejskiego została powołana nowa Jednostka nr 7 Poznań – Rataje. W obiekcie tym oprócz Jednostki Ratowniczo – Gaśniczej PSP, znajduje się Centrum Zarządzania Kryzysowego Poznania.

Uroczystość oddania do użytku strażnicy odbyła się 20 września 2000 r. Otwarcia strażnicy dokonał Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Antoni Podolski, w towarzystwie Tomasza Kaysera Z-cy Prezydenta Miasta Poznania, Komendanta Głównego PSP - Szefa OCK: nadbryg. Jasińskiego Marka, Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego nadbryg. Ryszarda Kaminskiego. Poświęcenia nowo otwartej strażnicy dokonali: kapelan krajowy strażaków, st. bryg. ks. Jerzy Kołodziejczak i proboszcz miejscowej parafii, ks Henryk Szymczak. Równocześnie uległa likwidacji Jednostka w Luboniu, a powstała nowa w Mosinie na bazie dotychczasowego pododdziału jednostki w Luboniu.

Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 8 przy ul. Obornickiej 1 w Bolechowie

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza w Bolechowie została powołana do życia z dniem 15 listopada 1992 roku na bazie Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej „PRESTA”

Ponadto funkcjonują następujące jednostki ochrony przeciwpożarowej:

- 5 Ochotniczych Straży Pożarnych:

1.Mistral (włączona do KSRG),

2.OSP Głuszyna, OSP oś. Kwiatowe, OSP Krzesiny, Grupa Ratownictwa Specjalistycznego,

3.Zakładowa Straż Pożarna Portu Lotniczego Poznań-Ławica,

4.Zakładowa Służba Ratownicza Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji,

5.Jednostka Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w Krzesinach.