Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Przygotowanie wysokiej jakości kiszonek i pasz objętościowych to jeden z najważniejszych etapów produkcji rolniczej w gospodarstwach, w których hoduje się bydło. Oprócz dbałości
o wartość odżywczą i technologię zakiszania, niezbędne jest przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy. Wypadki w gospodarstwie rolnym podczas przygotowywania kiszonek często mają
związek z niewłaściwym przygotowaniem miejsca składowania i nieprawidłową organizacją pracy lub obsługą maszyn i narzędzi rolniczych. 

Organizacja miejsca pracy

Przygotowanie kiszonek często wiąże się z intensywnymi czynnościami w krótkim czasie. Dobrze zaplanowana praca zmniejsza presję, poprawia efektywność i bezpieczeństwo. Przed 
przystąpieniem do prac związanych z kiszeniem należy dokładnie zaplanować cały proces:

• Lokalizacja silosów i pryzm – powinny być umieszczone na równym, utwardzonym terenie, z dala od budynków mieszkalnych i ciągów komunikacyjnych,
• Porządek i dostępność – osobom pracującym należy zapewnić łatwy dostęp do miejsca zakiszania, przeszkody i niepotrzebne przedmioty, które mogą utrudniać manewrowanie maszynami powinny być usunięte przed rozpoczęciem tych czynności.
• Oświetlenie – w razie potrzeby należy stosować dodatkowe oświetlenie miejsca pracy.

Praca z maszynami

Podczas przygotowywania kiszonek wykorzystywane są różne maszyny: sieczkarnie, prasy, przyczepy samozbierające, ciągniki, rozgniatarki i wozy paszowe. Nieprawidłowa ich obsługa
to jedna z głównych przyczyn wypadków.

• Przeglądy techniczne – każdą maszynę należy sprawdzić przed rozpoczęciem pracy. Uszkodzone osłony, nieszczelne przewody hydrauliczne czy wadliwe układy hamulcowe mogą być śmiertelnie niebezpieczne.
• Obsługa wyłącznie przez przeszkolonych rolników – nigdy nie pozwalaj osobom niedoświadczonym obsługiwać sprzętu.
• Przed rozpoczęciem zbioru wyreguluj bezpiecznik przeciążeniowy kosiarki, wysokość koszenia i kąt ustawienia zespołu tnącego do kierunku jazdy. Sprawdź zespoły tnące. Naostrz tępe nożyki, a wyszczerbione wymień na nowe. Oceń przyleganie listwy nożowej do stalek.
• Zanim rozpoczniesz pracę upewnij się, że osoby postronne i zwierzęta znajdują się w bezpiecznej odległości od pracujących maszyn.
• Osoby postronne muszą znajdować się w odległości co najmniej 50 m od pracującej kosiarki lub sieczkarni zbierającej oraz przetrząsarko-zgrabiarki.
• Nie wolno pracować maszyną do zbioru zielonek w terenie o pochyleniu ponad 10°, chyba że instrukcja obsługi to dopuszcza.
• Zapchania w prasie, zakładanie sznurka lub siatki i inne czynności konserwacyjne wykonuj przy wyłączonym silniku ciągnika i wyłączonym napędzie!
• Podczas regulacji lub naprawy prasy zabezpiecz mechaniczną blokadą ramę tylną, uniesioną na siłownikach.

Transport po drogach publicznych

• Nie przewoź maszyn w ustawieniu roboczym po drogach publicznych.
• Nie przekraczaj dopuszczalnej ładowności przyczepy; pamiętaj o oświetleniu pojazdu i wyposażeniu w trójkąt ostrzegawczy oraz że całkowita szerokość przyczepy z ładunkiem nie może przekraczać 3 m, a jej wysokość 4 m.
• Nie przewoź ludzi na przyczepach załadowanych kostkami i belami siana.

Ugniatanie i formowanie pryzmy – najczęstsze miejsce wypadków

Zagęszczanie zielonki w silosie lub pryzmie to klucz do dobrej jakości kiszonki, ale również jeden z najbardziej niebezpiecznych etapów.

• Zagęszczaj materiał warstwami, z zachowaniem ostrożności.
• Nie przekraczaj wysokości pryzmy – zbyt strome zbocza zwiększają ryzyko przewrócenia się maszyny.
• Jazda na pryzmie – rolnik powinien pracować powoli i płynnie, z dala od krawędzi. Cofanie musi odbywać się z zachowaniem szczególnej ostrożności.

Zagrożenia gazami fermentacyjnymi

Kiszonki wytwarzają gazy fermentacyjne – głównie dwutlenek węgla, metan i tlenki azotu. W dużych stężeniach są one śmiertelnie niebezpieczne.

• Nie wchodź do silosu bez wentylacji – dotyczy to zwłaszcza pierwszych dni po zakiszeniu. Przed wejściem należy dobrze przewietrzyć przestrzeń.
• Nie pracuj sam – wszelkie prace wewnątrz silosu powinny odbywać się pod nadzorem drugiej osoby.
• Stosuj ochrony dróg oddechowych (takie jak maski z filtrem) – szczególnie w miejscach o słabej cyrkulacji powietrza.

Bezpieczne pobieranie paszy

Codzienne wybieranie paszy z pryzmy lub silosu również niesie ryzyko wypadków.

• Nie stój pod pionową ścianą kiszonki – materiał może się osunąć, powodując przygniecenie.
• Używaj bezpiecznego sprzętu – np. chwytaków, frezarek lub ładowaczy czołowych, które ograniczają konieczność pracy ręcznej.
• Unikaj wspinania się na pryzmy – poślizgnięcie się na folii lub źle ułożonej oponie może skutkować poważnymi obrażeniami.

Środki ochrony indywidualnej

Odpowiedni ubiór to podstawowa forma ochrony:

• Pracuj w ubraniu przylegającym do ciała, żeby nie doszło do pochwycenia luźnych elementów odzieży przez maszyny.
• Używaj butów roboczych z dobrą przyczepnością.
• Zakładaj rękawice ochronne – chronią przed kwasem mlekowym i pleśnią.
• Stosuj maski z filtrem – chronią przed pyłami i gazami (np. tlenkiem azotu) oraz okulary ochronne – zapobiegają podrażnieniom oczu.

Pamiętaj: Żaden materiał paszowy nie jest wart więcej niż ludzkie zdrowie i życie. Pracuj mądrze – pracuj bezpiecznie