Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

„Obturacyjne zapalenie płuc” to określenie potoczne, które odnosi się do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), czyli postępującego schorzenia układu oddechowego, charakteryzującego się ograniczonym przepływem powietrza przez drogi oddechowe. Jej postęp prowadzi do zmniejszenia wydolności fizycznej, ograniczenia aktywności zawodowej a w ciężkich przypadkach do niewydolności oddechowej. W Polsce na POChP choruje około 2 miliony ludzi, a na całym świecie prawie 400 milionów. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, głównie u osób starszych. 

Główną przyczyną tego schorzenia jest długotrwałe narażenie na czynniki drażniące, zwłaszcza dym tytoniowy, prowadzące do zapalenia i zwężenia oskrzeli oraz uszkodzenia pęcherzyków płucnych, co objawia się rozedmą płuc. Choroba jest nieuleczalna i postępująca. 

W środowisku pracy rolników występuje wiele czynników, które mogą się przyczyniać do zachorowania na POChP, tj:

• pyły organiczne – kurz ze zbóż, siana, słomy, pasz, który wdychany przez lata może powodować przewlekłe zapalenie oskrzeli;
• pleśnie i mikroorganizmy – obecne w kiszonkach, sianie i paszach, mogą wywoływać reakcje alergiczne i stany zapalne w płucach;
• środki chemiczne – pestycydy, nawozy mineralne i inne preparaty stosowane w rolnictwie, które w połączeniu z pyłem mogą podrażniać drogi oddechowe;
• dym i spaliny – praca przy silnikach, spalanie odpadów rolniczych lub palenie w piecach w gospodarstwie;
• palenie tytoniu – jeden z najważniejszych czynników zwiększających ryzyko rozwoju POChP.

Czynniki te działają kumulatywnie. Im dłuższa i intensywniejsza ekspozycja, tym większe ryzyko uszkodzenia płuc i pojawienia się objawów choroby.

Objawy choroby

Rozpoznanie POChP jest trudne w początkowym okresie, ponieważ objawy bywają łagodne i wolno postępujące:

• przewlekły kaszel, często z odkrztuszaniem śluzu – szczególnie rano;
• duszność, początkowo przy wysiłku, później również w spoczynku;
• świszczący oddech i uczucie ucisku w klatce piersiowej;
• zmęczenie, osłabienie organizmu i częste infekcje dróg oddechowych.

W miarę postępu choroby ograniczenie przepływu powietrza staje się coraz bardziej widoczne, a codzienne czynności stają się wyczerpujące, pojawiają się chroniczne zmęczenie i duszności.

Profilaktyka i ochrona

Skutki obturacyjnej choroby płuc można znacząco ograniczyć poprzez świadomą profilaktykę – stosowanie ochron w pracy, zmniejszenie ekspozycji na pyły i chemikalia, regularne badania oraz zdrowy styl życia. Wczesna interwencja lekarska pozwala zachować dłużej sprawność i komfort życia. 

Skuteczna profilaktyka POChP obejmuje działania zarówno na poziomie indywidualnym, jak i środowiskowym:

1. Ochrona układu oddechowego:

• stosowanie masek ochronnych z filtrami podczas pracy w zapylonym środowisku;
•  zapewnienie odpowiedniej wentylacji w pomieszczeniach gospodarczych i magazynach pasz.

2.   Zmniejszenie ekspozycji zawodowej:

•  mechanizacja prac, takich jak przenoszenie siana, słomy czy pasz;
• regularne czyszczenie, wietrzenie i utrzymywanie higieny w magazynach.

3.   Regularne badania i monitorowanie zdrowia:

• badania spirometryczne oraz konsultacje lekarskie w ramach profilaktyki NFZ;
• wczesne zgłaszanie objawów przewlekłego kaszlu lub duszności.

4.   Styl życia i edukacja zdrowotna:

• niepalenie tytoniu i ograniczenie ekspozycji na dym;
• zdrowa dieta i aktywność fizyczna wspierająca układ oddechowy i odporność.

Ważne:
Chociaż główną przyczyną POChP jest palenie tytoniu (około 90% przypadków), ok. 10–20% przypadków może mieć związek z narażeniem zawodowym POChP i może być uznane za chorobę zawodową, jeśli jej rozwój jest związany z ekspozycją na szkodliwe czynniki w miejscu pracy, takie jak pyły, gazy i chemikalia.

 

Przypisy:

1. Kampanie prewencyjne - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Portal Gov.pl
2. Programy i Projekty - Ministerstwo Zdrowia - Portal Gov.pl
3. Centrala NFZ - Aktualności / Aktualności / Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) – finansujemy zdrowie Polaków