Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Żyjemy w czasach, w których wszystko nabrało tempa. XXI wiek to epoka pośpiechu, stresu i ciągłego „muszę”. Maszyny pracują szybciej, areały gospodarstw rolnych są większe, obowiązków więcej – ale człowiek nie jest maszyną. Potrzebuje odpoczynku, troski o siebie i czasu, by zadbać o zdrowie.

Rolnik, choć żyje bliżej natury, również odczuwa presję cywilizacji. Codzienny rytm pracy w gospodarstwie często nie daje wytchnienia, a obowiązki nie pozwalają na „chwilę dla siebie”. 
Jednak to właśnie ten brak zatrzymania się jest jednym z największych zagrożeń dla zdrowia człowieka. Często mówimy: „jeszcze tylko żniwa”, „po zbiorach pójdę do lekarza”, „na badania 
przyjdzie czas”. Niestety, czasem przychodzi już za późno. Dlatego dziś, bardziej niż kiedykolwiek, warto przypomnieć sobie, że zdrowie to nie luksus – to warunek, by dalej móc żyć i pracować. Bo rodzina i gospodarstwo potrzebują silnego, zdrowego gospodarza.

Choroby cywilizacyjne – ciche zagrożenie współczesnego świata

Choroby cywilizacyjne to schorzenia, które rozwijają się powoli, latami – w wyniku niezdrowego trybu życia, stresu, braku ruchu, nieprawidłowej diety czy używek. To nie są choroby zakaźne,
które „łapiemy” od innych. To choroby, które „pracują w nas” – cicho, po trochu, każdego dnia.

Do najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych należą m.in.:

• choroby układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, miażdżyca, zawał serca, udar mózgu;
• cukrzyca typu 2;
• otyłość;
• zaburzenia psychiczne i przewlekły stres.

Ich wspólną cechą jest to, że nie dają objawów przez długi czas. Rolnik może czuć się zmęczony, senność może zrzucać na pogodę, a bóle głowy – na przeciążenie. Tymczasem mogą to być pierwsze oznaki poważnej choroby.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że choroby cywilizacyjne są odpowiedzialne za ponad 70% wszystkich zgonów na świecie, a w Polsce – za około 90% przedwczesnych zgonów dorosłych. To ogromna liczba, której można byłoby uniknąć, gdyby więcej osób regularnie się badało i prowadziło zdrowszy tryb życia.

Układ krążenia – silnik organizmu, który też się zużywa

Serce to najważniejszy „silnik” w ludzkim ciele. W ciągu życia bije ponad 2,5 miliarda razy, pompując tysiące litrów krwi dziennie. Jednak, jak każdy mechanizm, z czasem może się
„zużywać” – zwłaszcza jeśli nie dbamy o jego warunki pracy.

Do najczęstszych chorób układu krążenia należą:

• nadciśnienie tętnicze – często nie daje objawów, ale prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, nerek, serca i mózgu;
• miażdżyca – odkładanie się cholesterolu w naczyniach krwionośnych, co prowadzi do ich zwężenia i utrudnionego przepływu krwi;
• choroba wieńcowa – niedokrwienie serca, objawiające się bólem w klatce piersiowej, dusznością i zmęczeniem;
• zawał mięśnia sercowego – nagłe zatrzymanie dopływu krwi do części serca, często kończące się śmiercią;
• udar mózgu – spowodowany niedrożnością lub pęknięciem naczyń w mózgu, prowadzący do paraliżu lub trwałych zaburzeń neurologicznych.

Rolnicy są szczególnie narażeni na choroby sercowo-naczyniowe, bo:

• pracują fizycznie, często ponad siły, bez odpowiedniego odpoczynku;
• odżywiają się nieregularnie i zbyt tłusto;
• palą papierosy i piją alkohol;
• żyją w stresie związanym z warunkami pogodowymi i ekonomicznymi;
• rzadko odwiedzają lekarzy i nie wykonują badań profilaktycznych;
• trudniejszy jest dostęp do lekarzy specjalistów.

Nie można zapominać, że choroby układu krążenia nie bolą, dopóki nie jest za późno. Zawał, udar czy nagłe zatrzymanie krążenia to momenty graniczne – często poprzedzone latami 
drobnych zaniedbań.

Jakie zagrożenia niosą choroby cywilizacyjne?

Skutki zaniedbania zdrowia są poważne – nie tylko dla życia, ale i dla pracy w gospodarstwie:

• utrata sprawności fizycznej – trudności z poruszaniem się, duszności, bóle stawów, brak siły do pracy;
• trwała niezdolność do pracy – po udarze czy zawale wiele osób wymaga stałej opieki;
• zwiększone ryzyko powikłań i zgonu;
• pogorszenie jakości życia – brak energii, bezsenność, nerwowość, apatia;
• koszty leczenia i rehabilitacji, które są znacznie większe niż koszt badań profilaktycznych.

Nie chodzi więc tylko o życie i zdrowie, ale także o możliwość prowadzenia gospodarstwa i bezpieczeństwo rodziny.

Profilaktyka – Twoja najlepsza inwestycja

Profilaktyka zdrowotna to nie luksus. To prosty, skuteczny i bezpłatny sposób, by wcześnie wykryć choroby i uniknąć tragedii. Wystarczy kilka prostych kroków:

• regularnie badaj ciśnienie, poziom cukru i cholesterolu;
• przynajmniej raz w roku zrób EKG i morfologię;
• utrzymuj prawidłową wagę;
• ruszaj się – pomaga nawet krótki spacer lub praca na świeżym powietrzu „dla siebie”, nie tylko dla pola;
• unikaj stresu i używek;
• zadbaj o sen – regeneracja jest niezbędna dla serca.

Lepiej jest poświęcić godzinę na badania niż miesiące na leczenie.

Program profilaktyczny NFZ – ChUK

Narodowy Fundusz Zdrowia prowadzi Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChUK) skierowany do osób szczególnie narażonych na choroby układu krążenia. Jest on także dla 
Ciebie, jeśli spełniasz następujące warunki:

• masz od 35 do 65 lat;
• nie masz cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, rodzinnej hipercholesterolemii ani niektórych chorób układu krążenia (jeśli na nie chorujesz, dowiesz się od lekarza, czy możesz wziąć udział w programie);
• nie korzystałeś lub nie korzystałaś z badań w ramach programu Moje Zdrowie w ciągu ostatnich 12 miesięcy;
• nie korzystałeś lub nie korzystałaś z badań w ramach tego programu w ciągu ostatnich 5 lat.

Badania są bezpłatne i możesz je wykonać w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) – bez skierowania.

W ramach programu wykonuje się:

• pomiar ciśnienia, masy ciała i obwodu talii;
• badania poziomu glukozy i cholesterolu;
• ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego;
• konsultację lekarską z zaleceniami, jak zmienić styl życia.

To naprawdę niewiele – a może uratować życie. Zgłoś się do swojego lekarza i powiedz: 
Chciałbym wykonać badania w ramach programu ChUK.

Nie daj się zbyć!
Zadbaj o siebie – bo gospodarstwo potrzebuje zdrowego gospodarza

Twoje zdrowie to Twoja siła i bezpieczeństwo Twojej rodziny. Nie czekaj, aż ciało samo się zbuntuje. Zatrzymaj się. Zbadaj się. Zadbaj o siebie tak, jak dbasz o każdą maszynę i każdy plon. Bo gospodarstwo bez zdrowego gospodarza nie ma przyszłości. Serce masz jedno – dbaj o nie jak o najlepszy sprzęt w gospodarstwie, a profilaktyka to inwestycja, która zawsze  się zwraca.

Link do Programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChUK):
https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/profilaktyka-chorob-ukladu-krazenia-chuk

Dane wykorzystane w artykule zostały opracowane na podstawie publikacji i raportów:

• Główny Urząd Statystyczny (GUS);
• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (PZH–PIB);
• Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ);
• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) za lata 2020–2024