Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Współczesne tempo życia, stres oraz codzienne wyzwania zdrowotne sprawiają, że wiele osób przyjmuje różnego rodzaju leki. Wśród nich znajdują są środki przeciwbólowe, nasenne, 
uspokajające, a także przeciwdepresyjne. Choć ich działanie może być pomocne w leczeniu objawów fizycznych lub psychicznych, środki te wpływają także na percepcję, koncentrację,
refleks czy koordynację ruchową. Z tego względu mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym.

Czym jest percepcja w kontekście pracy rolniczej?

Percepcja to proces odbierania i reagowania na bodźce z otoczenia. Obejmuje ona m.in. zmysł wzroku, słuchu, dotyku, a także procesy poznawcze tj. koncentrację, pamięć krótkotrwałą czy 
ocenę sytuacji. Prawidłowe funkcjonowanie percepcji jest kluczowe podczas wykonywania zadań wymagających skupienia i szybkiej reakcji – a więc codziennych obowiązków rolnika. 

W pracy rolnika obejmuje ona m.in.:

• ocenę odległości i prędkości podczas prowadzenia i obsługi maszyn;
• rozpoznawanie dźwięków ostrzegawczych;
• orientację przestrzenną;
• zdolność szybkiego reagowania na niebezpieczeństwo (np. zwierzęta, ruchome części maszyn i urządzeń).

Niezaburzona percepcja ma kluczowe znaczenie dla:

• bezpieczeństwa własnego i innych;
• poprawnej obsługi maszyn i urządzeń;
• szybkiego reagowania na niebezpieczne sytuacje.

Jak leki wpływają na percepcję?

Wiele leków, zarówno tych wydawanych na receptę, jak i dostępnych bez niej, może wpływać na układ nerwowy i funkcje poznawcze. Do takich grup należą:

1. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – mogą powodować senność, osłabienie koordynacji. W przypadku leków przeciwzapalnych nawet te niesteroidowe przy długotrwałym stosowaniu, mogą wchodzić w interakcje z innymi preparatami wpływającymi na układ nerwowy.
2. Leki uspokajające i nasenne – powodują senność, osłabienie koncentracji, wpływają na czas reakcji. 
3. Leki psychotropowe (środki przeciwlękowe, antydepresanty i neuroleptyki) – mogą powodować zaburzenia koncentracji, nadmierną senność, a czasem także spowolnienie ruchowe.
4. Leki przeciwhistaminowe – stosowane przy alergiach i katarze siennym często działają uspokajająco i mogą znacząco spowalniać czas reakcji.
5. Leki obniżające ciśnienie i regulujące rytm serca – niektóre z nich, zwłaszcza betablokery, mogą powodować zawroty głowy lub uczucie zmęczenia, co wpływa na  percepcję i refleks.

Jak minimalizować ryzyko?

1. Konsultuj się z lekarzem – leki przyjmuj zgodnie z zaleceniami lekarzy. Warto również poinformować lekarza o rodzaju wykonywanej pracy. Czasem możliwe jest dobranie leku, który mniej wpływa na percepcję. Lekarz może też zalecić czasowe ograniczenia w wykonywaniu niektórych czynności.
2. Czytaj ulotki leków – zwracaj uwagę na ostrzeżenia dotyczące np. prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. 
3. Nie łącz leków z innymi substancjami, np. z alkoholem – połączenie substancji działających na układ nerwowy może zwielokrotnić ich działanie i stworzyć zagrożenie dla zdrowia i życia.
4. Planuj pracę z wyprzedzeniem – jeśli wiesz, że musisz zażyć lek, który może spowodować otępienie, odłóż prace wymagające pełnej koncentracji. 

Jeśli podczas wykonywanej pracy czujesz się senny, rozkojarzony, doskwierają Ci zawroty głowy – nie ryzykuj! To znaki, że Twoja percepcja jest zaburzona. Nie kontynuuj pracy w takim 
stanie. Skonsultuj się z lekarzem. 

Percepcja jest jednym z kluczowych elementów bezpieczeństwa w pracy rolnika. Nawet pozornie łagodne środki farmakologiczne mogą zaburzać zdolność do prawidłowej oceny sytuacji i reakcji na bodźce. Świadomość tego jest niezbędna dla codziennego funkcjonowania człowieka oraz zapobiegania wypadkom i ochrony zdrowia w środowisku rolniczej pracy.