Polska na Litwie

Głównym elementem programu poniedziałkowego pobytu ministra Raua w stolicy Litwy były rozmowy z ministrem spraw zagranicznych Republiki Litewskiej Gabrieliusem Landsbergisem. Szefowie polskiej i litewskiej dyplomacji omówili najważniejsze zagadnienia z zakresu stosunków dwustronnych, polityki wschodniej i regionalnej, współpracy gospodarczej i naukowej; poruszyli również problem mniejszości narodowej.

Ważnym punktem rozmów były kwestie bezpieczeństwa, w tym sytuacji na granicach z Białorusią. – Polska i Litwa muszą działać razem, żeby walczyć z prowadzoną wojną hybrydową. Nie możemy zgodzić się na nielegalną migrację organizowaną przez państwo białoruskie. Wykorzystywanie migrantów przez reżim Łukaszenki jako broni do destabilizowania sytuacji w sąsiednich krajach jest niedopuszczalne i stanowi naruszenie podstawowych praw człowieka – zaznaczył minister Rau. Szefowie polskiej i litewskiej dyplomacji zgodnie podkreślili, że ochrona zewnętrznych granic to sprawa całej Unii Europejskiej.

Ministrowie podkreślili również zbieżność interesów w NATO, zwłaszcza w kontekście Koncepcji Strategicznej, odstraszania i obrony. Wyrazili głębokie zaniepokojenie rozpoczynającymi się 10 września br. ćwiczeniami Zapad-2021, w których wezmą udział żołnierze rosyjscy i białoruscy. – Wspólnie obserwujemy, jak rozwój sytuacji w Afganistanie oraz ćwiczenia Zapad wpłyną na kwestie migracyjne, a w szczególności na sytuację na naszych granicach z Białorusią – podkreślił minister Rau.

Konieczność realizacji praw polskiej mniejszości narodowej, w tym szczególnie przyjęcie przez Litwę ustawy o mniejszościach narodowych oraz poprawa sytuacji polskiej oświaty na Litwie, także znalazła się w agendzie spotkania. – W wielowymiarowych stosunkach Polski i Litwy istnieje wiele obszarów, które chcemy rozwijać wspólnie. Tym bardziej cieszę się, że już 17 września w Warszawie odbędą się drugie polsko-litewskie Konsultacje Międzyrządowe, które będą okazją do szerokiej dyskusji o naszych bieżących relacjach. Wiele w nich konkretnych, istotnych dla Warszawy i Wilna projektów, które rozwijają i wzmacniają nasz region, takich jak połączenia infrastrukturalne, współpraca gospodarcza, ale także projekty kulturalne, historyczne, budujące międzyludzką tkankę naszej intensywnej współpracy – zaznaczył szef polskiej dyplomacji. 

W ramach obchodów 30. rocznicy odnowienia stosunków dyplomatycznych ministrowie Rau i Landsbergis przyjęli wspólne oświadczenie podkreślające znaczenie relacji polsko-litewskich. – Polska, tak jak parlamentarzyści Solidarności w latach 1989-1993, zawsze stoi po stronie niepodległej Litwy. Mam nadzieję, że nasze relacje, tak bogate w czasie istnienia wspólnego polsko-litewskiego państwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pozostaną wzorcowe i będą przykładem przezwyciężania także bolesnych epizodów z naszej historii dla innych państw naszego regionu – podkreślił szef polskiej dyplomacji. 

Ponadto, ministrowie Rau i Landsbergis otworzyli wystawę „Polska i Litwa - razem w imię wolności”, prezentowaną przed budynkiem Ambasady RP w Wilnie. Ilustruje ona współpracę polskich i litewskich środowisk opozycyjnych i niepodległościowych, przede wszystkim największych ruchów wolnościowych: Solidarności i Sąjūdisu.

W czasie poniedziałkowej wizyty szef polskiej dyplomacji spotkał się również z Prezydentem Republiki Litewskiej Gitanasem Nausėdą, Przewodniczącą Sejmu Republiki Litewskiej Viktoriją Čmilytė-Nielsen oraz Premier Republiki Litewskiej Ingridą Šimonytė. Rozmowy z prezydentem Nausėdą koncentrowały się na sytuacji bezpieczeństwa w regionie i w najbliższym sąsiedztwie. Rozmówcy zgodzili się, że tegoroczny jubileusz 230-lecia Konstytucji 3 Maja i jego obchody z udziałem prezydentów obu państw stanowiły ważny element budowania dialogu historycznego Warszawy i Wilna. 

W rozmowie ministra Raua z przewodniczącą Čmilytė-Nielsen podkreślono wyjątkowy charakter roku jubileuszowego z aktywnym zaangażowaniem parlamentarzystów, w tym planowaną w październiku wizytą przewodniczącej w Warszawie. Minister Rau zaapelował o możliwie sprawne procedowanie w litewskim parlamencie ustaw dotyczących polskiej mniejszości narodowej, a zwłaszcza ustawy o mniejszościach narodowych na Litwie. Rozmowa z premier Šimonytė koncentrowała się wokół wyzwań hybrydowych kreowanych przez reżim Aleksandra Łukaszenki, realizacji praw polskiej mniejszości narodowej na Litwie, dobrych perspektyw współpracy gospodarczej między Polską a Litwą, w tym kluczowych dla regionu projektów infrastrukturalnych. Szefowa literwskiego rządu podziękowała za organizację przez Polskę drugiej edycji Konsultacji Międzyrządowych i potwierdziła swój przyjazd do Warszawy 17 września wraz z członkami litewskiego rządu. 

W trakcie wizyty oficjalnej w Wilnie minister Rau złożył również kwiaty na Cmentarzu na Antokolu, gdzie odwiedził kwatery spoczywających tam polskich żołnierzy. Wziął także udział w debacie na Uniwersytecie Wileńskim i gościł w Centrum Nauk Fizycznych i Technologii.

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Fot. Gabriel Piętka/MSZ