Lasy Państwowe Nadleśnictwo Dębica

FORMY OCHRONY PRZYRODY W NADLEŚNICTWIE DĘBICA

REZERWATY PRZYRODY:

Dla ochrony rzadkich zbiorowisk florystycznych w lasach Nadleśnictwa utworzone zostały trzy rezerwaty przyrody:

Rezerwat ,,Torfy"o powierzchni 11,66 ha położony w Obrębie Żdżary, w leśnictwie Chotowa, w oddz. 29 i, k, j; 40 d, f, i, h. Admistracyjnie znajduje się na terenie województwa podkarpackiego, powiat dębicki, gmina Czarna, miejscowość Chotowa. Jest to rezerwat ścisły, przedmiotem ochrony jest torfowisko przejściowe i występująca na nim rzadka roślina owadożerna – rosiczka okrągłolistna oraz inne gatunki roślin związanych z biotopem torfowiska i boru bagiennego. Celem ochrony jest zachowanie stanowisk rosiczki oraz innych roślin związanych z torfowiskami przejściowymi oraz miejsc lęgowych i ostoi rzadkich gatunków ptaków wodno – błotnych. Otulina jest wyznaczona od strony wschodniej i północnej.

Rezerwat ,,Kamera″ o powierzchni 38,01 ha położony w obrębie Dębica, w leśnictwie Brzostek, w oddz. 180, 181 a, 183a. Admistracyjnie znajduje się na terenie województwa podkarpackiego, powiat dębicki, gmina Brzostek, miejscowość Smarżowa. Jest to rezerwat częściowy, przedmiotem ochrony jest kompleks leśny ze stanowiskiem rzadkiego krzewu – kłokoczki południowej oraz zbiorowiskiem żyznej buczyny karpackiej w formie podgórskiej z wieloma gatunkami roślin górskich i chronionych. Celem ochrony jest zachowania tego kompleksu ze względów naukowych i dydaktycznych. Najważniejsze osobliwości to naturalne stanowisko krzewu kłokoczki południowej, zbiorowisko żyznej buczyny karpackiej w formie podgórskiej. W głównym starodrzewie bukowym niektóre egzemplarze drzew o rozmiarach zbliżonych do pomnikowych. W południowej części występuje łęg podgórski oraz grąd niski. Dla rezerwatu nie wyznaczono otuliny.

Rezerwat ,,Słotwina″ o powierzchni 3,18 ha położony w Obrębie Żdżary, w leśnictwie Machowa, w oddz. 177 g, h, i. Dla rezerwatu wyznaczono otulinę z oddz. 170 a, b, 177 b, d. Administracyjnie znajduje się na terenie województwa podkarpackiego, powiat dębicki, gmina Pilzno, miejscowość Podlesie Machowskie. Jest to rezerwat częściowy, przedmiotem ochrony jest naturalne stanowisko paproci – piuropusznika strusiego rosnącego w zbiorowisku łęgowym, występującym wzdłuż potoku Machowskiego. Celem ochrony jest zachowanie tego stanowiska ze względów naukowych i dydaktycznych. Najważniejsze osobliwości rezerwatu to zbiorowisko lasu łęgowego z naturalnym stanowiskiem pióropusznika strusiego i łęgu olszowo-jesionowego. Występują tu rzadkie rośliny – ciemiężyca zielona, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity.

POMNIKI PRZYRODY:

Pomniki przyrody to forma ochrony indywidualnej, która obejmuje pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno- pamiątkowej i krajobrazowej, odznaczające się indywidualnymi cechami wyróżniającymi je wśród innych tworów. Nadleśnictwo posiada na swoim terenie uznane pomniki przyrody ożywionej:

Jesion wyniosły - znajduje się w leśnictwie Berdech, w oddz. 51 j, miejscowość Braciejowa. Uznany 16.01.1996 r. zarządzeniem nr 2 Wojewody Tarnowskiego. Obwód 560 cm, wysokość 33 m, stan zdrowotny dobry.

Dąb szypułkowy - znajduje się w leśnictwie Berdech, w oddz. 46 d, miejscowość Stasiówka. Uznany 16.01.1996 r. zarządzeniem nr 2 Wojewody Tarnowskiego. Obwód 370 cm, wysokość 28 m, stan zdrowotny dobry.

Bluszcz pospolity – kwitnące okazy, około 50 egzemplarzy - znajdują się w leśnictwie Jaworze, w oddz. 112 b, 129 d, 134 c, na styku miejscowości Połomia Gębiczyna i Jaworze Dolne. Uznany 15.05.1995 r. zarządzeniem nr 4 Wojewody Tarnowskiego, stan zdrowotny dobry.

Aleja drzew - złożona z dębów szypułkowych, olszy czarnej, dębów czerwonych, lip drobnolistnych, robinii akacjowych, klonów zwyczajnych, wiązów szypułkowych, znajduje się w leśnictwie Wałki, w oddz. 168 c, d, f, g, h, i, j, k, l, n. Uznana 15.05.1995 r. zarządzeniem nr 4 Wojewody Tarnowskiego, stan zdrowotny średni – kilka egzemplarzy dęba opanowanych przez choroby grzybowe.

Na terenach nieleśnych, będących w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Dębica, znajduje się ponadto 68 stanowisk pomników przyrody, gdzie najliczniejszą grupę stanowią liczne gatunki drzew.

OBSZARY NATURA 2000:

Na terenie Nadleśnictwa Dębica znajdują się dwa obszary Natura 2000 – obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW), powołane w celu ochrony siedlisk.

,,Dolna Wisłoka z Dopływami" Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - ( PLH 180053) zajmuje powierzchnię 453,70 ha, z czego 1,16 ha (0,0026 % ogólnej powierzchni obszaru) przypada na tereny w zarządzie Nadleśnictwa Dębica – leśnictwo Chotowa oddział 19~f –0,84 ha i oddz. 56~i – 0,32 ha. Są to fragmenty oddziałów bezpośrednio przylegających do potoku Chotowskiego i rzeki Czarna.

Obszar ,,Dolna Wisłoka z Dopływami" cechują znaczne różnice szerokości i głębokości koryt rzek i potoków, a także różnorodność w dnach rzek, które mogą być piaszczyste, żwirowe lub kamieniste z pojedynczymi skałami narzutowymi. Dorzecze Wisłoki objęte jest krajowym programem restytucji ryb wędrownych (certy, troci wędrownej, łososia i jesiotra ostronosego) zaś jej dopływy są wymieniane jako jedne z cieków dorzecza o walorach kwalifikujących je jako potencjalne tarliska anadromicznych ryb wędrownych i siedlisko ryb prądolubnych. Oprócz 32 gatunków ryb, w wodach obszaru naturowego, występuje rak rzeczny. Siedliska pozakorytowe przekształcone są w umiarkowanym stopniu. Fragmenty zbliżone do naturalnych zachowały się w dolinach potoków: Tuszymka, Brzezinka, Czarna (nazywany także Grabinką lub Czarnianką) i Chotowskim. Przeważają zbiorowiska lasów łęgowych wierzbowych a także płaty łęgu olszowo-jesionowego, nie będące na terenie Nadleśnictwa Dębica.

,,Las nad Braciejową" Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk – ( PLH 180023 ) zajmuje powierzchnię 1440,20 ha, z czego 1366,85 ha (dane z RDOŚ) przypada na tereny w zarządzie Nadleśnictwa Dębica, co stanowi ponad 95% powierzchni obszaru. SOO ,,Las nad Braciejową" cechuje mocno pofałdowany teren o wyraźnych różnicach wysokości pomiędzy zabudowanym dnem doliny a szczytami wzniesień. Występują tu gleby w większości płowe a na części brunatne. W granicach obszaru znalazły się szczytowe i środkowa partie wzniesień. prawie cały obszar porośnięty jest lasami, natomiast łąki zajmują niewiele ponad 1% powierzchni. Wśród siedlisk leśnych dominuje żyzna buczyna karpacka, która zajmuje ponad 80% powierzchni. Grądy zajmują około 10% powierzchni, natomiast pozostałe siedliska stanowi kwaśna buczyna i łęgi.

O wartości przyrodniczej ostoi decydują dobrze zachowane żyzne buczyny. Dodatkowym walorem jest duże zróżnicowanie występujących tu buczyn i grądów. Bardzo cenne z przyrodniczego punktu widzenia jest występowanie na tym obszarze gatunków zwierząt, które figurują w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Są to: czerwończyk nieparek, pachnica dębowa, zgniotek cynobrowy, biegacz urozmaicony, kumak górski, traszka karpacka. Z innych, ważnych gatunków zwierząt występują rzekotka drzewna, żaba trawna, traszka zwyczajna, padalec zwyczajny, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny.

PARKI KRAJOBRAZOWE:

Czarnorzecko – Strzyżowski Park Krajobrazowy″ powierzchnia parku wynosi ok. 25,8 tys. ha, a otuliny parku 34,4 tys. ha. W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Dębica znajduje się część parku krajobrazowego położona w powiecie dębickim, gminie Brzostek. Park ma charakter rolno – leśny i cechuje się wysokim stopniem naturalności. Walory przyrodnicze i krajobrazowe tego obszaru chronionego wynikają z budowy geologicznej, urozmaiconej rzeźby terenu, występowania cennych zbiorowisk roślinnych, bogatej fauny oraz niskiego stopnia zagrożenia środowiska naturalnego, wynikającego z utrzymywania się tradycyjnych form gospodarowania. Rośliny chronione reprezentowane są przez miedzy innymi: podrzeń żebrowiec, buławnik wielkokwiatowy, buławnik mieczolistny, kukułka (storczyk) mieczolistna, kukułka (storczyk) szerokolistna, lister jajowata, pióropusznik strusi, gnieźnik leśny, storczyk samczy, podkolan zielonawy. W parku żyje około 140 gatunków kręgowców chronionych i liczne gatunki rzadkie umieszczone w ,,Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt″, np.: traszka karpacka, bocian czarny, orlik krzykliwy, puchacz, żołna, wydra. Z bezkręgowców spotyka się chronionego chrząszcza jelonka, rogacza, 26 gatunków biegaczy, 19 gatunków trzmieli i szereg rzadkich motyli podlegających ochronie jak paź żeglarz, paź królowej i tęczowiec.

Szczegółowe informacje dotyczące przedmiotów ochrony w Nadleśnictwie Dębica, zawarte są w załączonym Planie Ochrony Przyrody.