Odra

W związku ze śnięciem ryb na rzece Odrze w 2022 r. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przedstawił propozycję nowych wytycznych w metodyce badania wód powierzchniowych oraz zarekomendował procedurę postępowania w przypadku badania fitoplanktonu.

W Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska został powołany specjalny zespół, w skład którego weszli przedstawiciele: Departamentu Inspekcji, Departamentu Monitoringu Środowiska, Centralnego Laboratorium Badawczego oraz zespołu prasowego. Zgodnie z decyzją GIOŚ ustalono, że próbki wody z największych rzek oraz ich dopływów należy pobierać częściej niż dwanaście razy w roku. Dotychczasowe pobory próbek wynikały z dyrektyw unijnych.

W ramach monitoringu interwencyjnego na rzece Wiśle Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ co dwa tygodnie dokonuje poboru próbek. Rozpoczęcie monitorowania Wisły na obecność fitoplanktonu wyznaczono już w styczniu, tak aby ocenić stopień rozwoju fitoplanktonu przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego.

Przeprowadzenie takich działań pozwoli na monitoring ew. pojawienia się złotej algi oraz z dużym prawdopodobieństwem pozwoli z wyprzedzeniem stwierdzić ewentualny zakwit. Pierwsze badania nie wykazały występowania złotej algi w Wiśle i jej dopływach.

Styczniowy pilotaż

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadził pilotażowo w styczniu monitoring fitoplanktonu w punktach pomiarowo-kontrolnych na rzece Odrze i na rzece Wiśle. Badania objęły również najważniejsze rzeki oraz zbiorniki wodne w Polsce pod kątem wykrycia obecności złotej algi (Prymnesium cf. Parvum). Z wykonanych badań w 74 wyznaczonych punktach (innych niż Odra) nie potwierdzono obecności złotej algi.

Potwierdzono natomiast w dalszym ciągu obecność Prymnesium cf. Parvum w Odrze.

Badania fitoplanktonu

W 2023 r. badania fitoplanktonu prowadzone są w 9 punktach pomiarowo-kontrolnych na Odrze i 10 punktach pomiarowo-kontrolnych na Wiśle oraz na większych ich dopływach: Baryczy, Warcie, Noteci, Sanie, Wieprzu, Pilicy, Narwi i Bugu, a także na 18 zbiornikach zaporowych (w tym 8 zbiorników w województwie śląskim i 2 zbiornikach w województwie łódzkim - Zb. Sulejów i Jeziorsko). Dodatkowe próby fitoplanktonowe są pobierane w Przemszy, czyli głównym dopływie Wisły z rejonu zagłębia śląsko-dąbrowskiego, pomimo że nie jest to rzeka typu fitoplanktonowego.

Odra - badania parametrów w 2023 r.

W „Wytycznych do planowania działalności organów Inspekcji Ochrony Środowiska w 2023 r.”, działania IOŚ związane z ochroną wód przed zanieczyszczeniem, w tym pochodzącym ze źródeł rolniczych, zostały określone jako priorytetowe. Pod ich wykonanie zostały podporządkowane także plany kontroli sporządzone przez poszczególne WIOŚ.

Działania podejmowane przez organy IOŚ są spójne z rekomendacjami Zespołu specjalistów ds. sytuacji na Odrze, zaprezentowanymi w raporcie, gdzie rekomendowano m.in. przegląd i weryfikację obowiązujących pozwoleń na zrzut ścieków do wód w dorzeczu Odry, systemowe zarządzanie legalnymi zrzutami poprzez uzależnienie parametrów i intensywności zrzutu od aktualnych wyników badań wody, wprowadzenie obowiązku czasowego wstrzymywania bądź ograniczania zrzutów w sytuacji zagrożenia.         

Obecnie Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ realizuje pobieranie próbek i wykonywanie badań i pomiarów w wyznaczonych 20 punktach pomiarowo- kontrolnych na rzece Odrze, jej dopływach i kanałach, w zakresie kluczowych parametrów fizyko-chemicznych oraz oznaczanie fitoplanktonu pod kątem wystąpienia Prymnesium parvum.

Próbki pobierane są z następujących lokalizacji:

1. Odra, m. Chałupki
2. Odra Ciechowice - Grzegorzowice
3. Kanał Gliwicki, Gliwice Marina
4. Kanał Gliwicki, Pyskowice, ul. Piaskowa
5. Kanał Gliwicki, śluza Rudziniec
6. Kłodnica Gliwice na wysokości Mariny
7. Kanał Kędzierzyński, m. Kędzierzyn-Koźle, most na kanale, ul. Dąbrowa Leśna
8. Kanał Gliwicki, m. Ujazd, most na ul. Chrobrego
9. Odra, m. Utrata, poniżej ujścia Kłodnicy
10. Odra, m. Lipki, Jaz na rzece
11. Odra poniżej Jazu Lipki
12. Odra powyżej Wrocławia – Łany
13. Odra na wysokości osiedla Widziaszów w Głogowie
14. Odra, Most Tolerancji w Głogowie
15. Odra, m. Bytom Odrzański
16. Odra, m. Kostrzyn
17. Odra w Widuchowej
18. Odra Zachodnia – Mescherin
19. Odra Wschodnia Most Cłowy
20. Odra Zachodnia Most Długi

Zakres badań i częstotliwość

Wskaźniki	Częstotliwość
temperatura wody	2 razy w tygodniu  -poniedziałek i czwartek
Przewodność
tlen rozpuszczony
pH
nasycenie tlenem
Siarczany
Chlorki
Sód
fosfor ogólny
związki azotu, tj: azot azotanowy azot azotynowy azot kieldahla azot ogólny
Fitoplankton (pod kątem Prymnesium parvum)	1 raz w tygodniu - poniedziałek

 

Badania te obrazują przebieg parametrów wód rzeki Odry. Wyniki badań są na bieżąco publikowane w zakładce Badania Odry.

W okresie od sierpnia 2022 r. do 31 stycznia 2023 r. Centralne Laboratorium Badawcze wykonało 46.676 oznaczeń.