Polska w OECD

Tematem tegorocznego spotkania był oczywiście kryzys związany z pandemią oraz sposoby wyjścia z kryzysu „The path to recovery: strong, resilient, green and inclusive”.

W porządku obrad znalazły się następujące punkty:

1. OPENING AND LEADERS’ SESSION

2. BREAKOUT SESSIONS: THE PATH TO RECOVERY

2.1.Breakout group session : Recovery Plans: Pursuing Sustainable Fiscal and Monetary Stimuli; Integrating Social and Environmental Dimensions for a More Sustainable, Resilient and Inclusive Future

2.2.  Globalisation and the Recovery: The Role of Trade and Investment; Enhancing Resilience in Global Value Chains; Fostering International Economic Cooperation

3. PLENARY SESSION:THE WAY OUT OF THE CRISIS: NATIONAL POLICIES AND INTERNATIONAL CO-OPERATION FOR A STRONG, RESILIENT, GREEN AND INCLUSIVE RECOVERY 

4. CLOSING SESSION AND OUTCOMES    Presentation and endorsement of the Ministerial Statement and other deliverables

1. OPENING AND LEADERS’ SESSION

W sesji otwierającej obrady, Sekretarz Generalny OECD Angel Gurria podkreślił, że pandemia  COVID-19 wywołała najgorszy w skutkach kryzys zdrowotny, gospodarczy i społeczny w 60-letniej historii istnienia OECD. Wszystkie kraje starają się odpowiedzieć na kryzys wprowadzając szereg rozwiązań mających na celu zwalczenie wirusa ale także zmniejszenie skutków kryzysu, groźnych zarówno  dla gospodarki i obywateli poprzez zachęty fiskalne i monetarne. W swoim wystąpieniu wskazał, iż najważniejszym obecnie działaniem w krótkiej perspektywie jest zwalczenie wirusa oraz wsparcie dla obywateli i przedsiębiorców, którzy ucierpieli z powodu pandemii. Natomiast w średniej i dłuższej perspektywie niezbędne jest wprowadzenie takich reform, które pozwolą krajom na powrót na ścieżkę wzrostu gospodarczego, ale zrównoważonego, odpornego na przyszłe kryzysy, ze szczególnym uwzględnieniem walki ze zmianami klimatycznymi. Aby to osiągnąć niezbędna jest pogłębiona współpraca międzynarodowa, w tym na płaszczyźnie wielostronnej.

Zapewnił, że OECD będzie wspierać rządy w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań dla polityk publicznych.

Pedro Sanchez, Prezydent Hiszpanii, która przewodniczy pracom OECD, również  podkreślał,  że obecna sytuacja gospodarcza i wyzwania globalne, wymagają ścisłej współpracy międzynarodowej i silnych instytucji wielostronnych. Wspomniał o znaczeniu stworzonej przez  OECD bazie analiz dotyczących walki z kryzysem spowodowany przez Covid 19, w której znajduje się już ponad 150 publikacji, zawierających analizy i rekomendacje dla polityk publicznych dotyczących różnych sektorów gospodarki i życia społecznego.

Podkreślił m.in. że polityka gospodarcza powinna być skierowana na działania pro wzrostowe zapewniające powstawanie nowych miejsc pracy. Szczególna uwaga powinna być skupiona na tych grupach społecznych, które najbardziej ucierpiały na skutkach kryzysu.

W swoim wystąpieniu odniósł się też do podatku cyfrowego i wyraził poparcie dla działań, które mają na celu uregulowanie tej kwestii. Poparł również plany Organizacji rozszerzenia listy wskaźników mierzących rozwój i jakość życia obywateli o takie uwzględniające w większym stopniu kwestie środowiskowe, cyfryzacyjne i edukacyjne.

Jego zdaniem, wyjście z kryzysu będzie możliwe tylko wtedy, jeśli zaangażowane będą w ten proces wszystkie kraje, również te rozwijające się.

Pozostali prelegenci zgodnie stwierdzali, iż odbudowa gospodarek po kryzysie powinna zakładać ekologiczny, cyfrowy i sprzyjający włączeniu społecznemu model wzrostu, który będzie bardziej odporny na podobne kryzysy w przyszłości.

Breakout Group 1:

Recovery Plans: Pursuing Sustainable Fiscal and Monetary Stimuli; Integrating Social and Environmental Dimensions for a More Sustainable, Resilient and Inclusive Future

W dyskusji udział wzięło prawie 30 ministrów z krajów członkowskich OECD oraz krajów partnerskich, przedstawiciele Sekretariatu OECD i zainteresowanych stron, w tym organizacji zrzeszających biznes - BIAC i  związki zawodowe TUAC.

Polskę reprezentował Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka.

W wystąpieniach podkreślono szereg różnic w okolicznościach, perspektywach i podejściach do kwestii odbudowy gospodarczej po pandemii. Jednakże wszystkie wypowiedzi były zgodne co do priorytetu, jakim jest zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający inkluzji społecznej, a także potrzeba międzynarodowej koordynacji wysiłków na rzecz sprostania globalnym wyzwaniom spowodowanym przez kryzys. Ministrowie podkreślili, że OECD jest organizacją, która może pomóc swoim członkom i partnerom wyjść z kryzysu i "lepiej się odbudować".

Prelegenci zgodzili się, że ten bezprecedensowy kryzys spotkał się również z bezprecedensową reakcją: rządy podjęły odważne działania w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków COVID-19. W szczególności rozluźniono politykę monetarną i fiskalną, aby złagodzić spadek aktywności gospodarczej i dochodów, a środki fiskalne wykorzystano zarówno do skierowania dodatkowych zasobów do sektorów ochrony zdrowia, jak i do ochrony tych, którzy najbardziej ucierpieli w wyniku pandemii. Dzięki temu pandemia nie doprowadziła do znacznie większego załamania gospodarczego, które pociągnęłoby za sobą jeszcze większe trudności.

Wciąż pozostaje wiele niewiadomych jak chociażby długość trwania pandemii, a za tym jak długo wyjątkowe działania polityczne będą musiały być utrzymane, a środki przekierowywane na walkę z pandemią. Pewne jest jednak to, że początkowo wprowadzone polityki monetarne i fiskalne nie będą mogły być utrzymywane w takiej formie w nieskończoność. Rządy stoją zatem przed wyzwaniem, jakim jest dalsze podtrzymywanie popytu przy jednoczesnym utrzymaniu stabilności finansów publicznych i ułatwieniu realokacji zasobów koniecznych do walki z kryzysem. Wielu ministrów podkreślało, że nie ma kompromisu między zwalczaniem pandemii a wspieraniem gospodarki - niepowodzenie w pokonaniu wirusa oznaczałoby większe i bardziej długotrwałe skutki gospodarcze.

Jedną z głównych kwestii poruszanych w trakcie wystąpień była powszechna zgoda co do tego, że rządy powinny wykorzystać okazję, aby uczynić nasze gospodarki bardziej inkluzyjnymi, zrównoważonymi i odpornymi. Przyszłe pokolenia powinny pamiętać o tym kryzysie jako o katalizatorze, który umożliwił naszym społeczeństwom osiągnięcie postępów w realizacji kluczowych celów klimatycznych i środowiskowych oraz wdrożenie transformacji cyfrowej w sposób inkluzyjny.

Minister Michał Kurtyka w swoim wystąpieniu podkreślił, że Covid-19 dla wielu był szokiem. Nie możemy zapominać, że już przed pandemią świat był pełen wyzwań, takich jak degradacja środowiska i zagrożenia klimatyczne, rosnące nierówności, ograniczony dostęp do zasobów cyfrowych czy edukacji. Obecna sytuacja daje nam jednak unikalną możliwość zaadresowania tych wyzwań tworząc w odpowiedni sposób plany odbudowy gospodarczej. Nasze działania nie mogą pozostać jedynie krótkookresową odpowiedzią na kryzys, ale sięgać znaczniej dalej tak, aby wzmocnić odporność gospodarek przeciwko przyszłym szokom. W Polsce plan odbudowy obejmuje poprawę klimatu inwestycyjnego, dostosowanie rynku pracy i ukierunkowanie wzrostu na przejście do gospodarki, która będzie bardziej zielona i cyfrowa. Neutralna klimatycznie, odporna gospodarka o obiegu zamkniętym  pozwoli na rozwój nowych sektorów takich jak wodór lub e-mobilność. Jest to rozwiązanie dla wielu gospodarek na świecie. Nowe technologie dostoswane do zmian klimatycznych powinny być postrzegane jako szansa na utrzymanie długoterminowych inwestycji, tworzenie miejsc pracy, a jednocześnie na poprawę jakości środowiska. Wsparcie fiskalne i monetarne wraz z reformami strukturalnymi będzie kluczowe dla zapewnienia  wzrostu gospodarczego – dla „Nowego Wzrostu”.

Minister Kurtyka odkreślił, że wszyscy mamy zaszczyt być członkami OECD - najbardziej uznanej instytucji w dziedzinie analizy gospodarczej na świecie, ale oznacza to również, że mamy zbiorowy obowiązek odbudowania globalnego zaufania po wstrząsie wywołanym pandemią Covid-19.  Żaden kraj nie jest w stanie samodzielnie wypracować odpowiedniej odpowiedzi na załamujący się handel i turystykę, rozdrobnione łańcuchy wartości i zanikające inwestycje.  Rozwiązanie problemu globalnych nierówności jest dziś bardziej niż kiedykolwiek warunkiem sine qua non światowego wspólnego dobrobytu. Ostateczny wpływ pandemii będzie także uzależniony od skutecznych międzynarodowych działań.

Breakout Group 2:

W równolegle odbywającej się sesji pt.: Globalisation and the Recovery: The Role of Trade and Investment; Enhancing Resilience in Global Value Chains; Fostering International Economic Co-operation, omawiano kwestie związane z rolą jaką handel międzynarodowy i  inwestycje mogą odegrać w procesie wychodzenia z kryzysu.

Polskę w panelu reprezentował Wicepremier, Minister Rozwoju, Pracy i Technologii Jarosław Gowin.

Premier w swoim wystąpieniu podkreślił, że pandemia ujawniła ryzyka jakie są związane z nadmiernie rozciągniętymi łańcuchami dostaw i brakiem zróżnicowania w gospodarce. W planach wyjścia z kryzysu większy nacisk powinien być położony zatem na budowanie odporności na ryzyka oraz tworzenie lokalnych powiązań gospodarczych, które mogą zapewnić bezpieczeństwo dostaw towarów i usług oraz uniknięcie zależności.

Podkreślił również konieczność odbudowy zaufania do handlu międzynarodowego, które zostało nadszarpnięte w czasie kryzysu oraz poprawy klimatu inwestycyjnego. Konieczne jest przyspieszenie niezbędnych reform Światowej Organizacji Handlu wraz z zapewnieniem równych warunków działania dla wszystkich. Ułatwienia w handlu międzynarodowym, cyfryzacja procesów, poprawa procedur granicznych i redukcja innych kosztów powinna pomóc odbudować międzynarodową wymianę handlową przede wszystkim dla tych najbardziej dotkniętych przez kryzys – małe i średnie przedsiębiorstwa.

Wspomniał również o roli i znaczeniu jakie OECD odgrywa w budowie powiązań wielostronnych w gospodarce.

W związku z tym zapowiedział, że Polska, doceniając znaczenie współpracy wielostronnej we współczesnym świecie, zgłosiła kandydata, Ministra Klimatu i Środowiska, Pana Michała Kurtykę do objęcia stanowiska Sekretarza Generalnego OECD.

Ministrowie zgodnie stwierdzali, że pandemia bardzo mocno dotknęła światowy handel, ujawniając istniejące słabości systemu i doprowadziła do rosnącego protekcjonizmu. Ministrowie krytykowali te praktyki uznając, że żaden kraj nie może walczyć z kryzysem na własną rękę i podkreślając konieczność pogłębionej współpracy międzynarodowej.

Wiele krajów podnosiło też, że kryzys może być szansą na zwiększenie walki ze zmianami klimatycznymi poprzez zwiększanie inwestycji środowiskowych, niskoemisyjnych. Może więc doprowadzić do postawienia zmian klimatycznych oraz zielonych strategii rozwoju w centrum zainteresowania rządów, a także promować zawieranie w umowach handlowych klauzul, które odnoszą się do celów klimatycznych i środowiskowych.

Zwracano też uwagę na przyspieszony w czasie pandemii rozwój usług cyfrowych, handlu elektronicznego (e-commerce) a w związku z tym konieczność pilnego wypracowania na arenie międzynarodowej zasad przepływu danych, przejrzystość w regulacjach dotyczących ochrony danych osobowych oraz ochrony konsumentów.

Ministrowie dyskutowali też o roli jaką rządy mają do odegrania w zabezpieczaniu dostaw podstawowych dóbr, przede wszystkim medycznych oraz zapewnianiu swobodnego przepływu towarów i usług.

Sesja plenarna

Dyskusję plenarną w drugim dniu obrad MCM zatytułowaną „The Way out of the Crisis: National Policies and International Cooperation for a Stronger, Resilient, Green and Inclusive Recovery” otworzył SG OECD Ángel Gurría. Prezentując dokument „Strategic Orientations”, podkreślił, że naczelnym celem Organizacji jest wspieranie integralnego rozwoju, uwzględniającego wszystkie powiązane zagadnienia ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Rolę OECD jako miejsce stanowienia standardów i rekomendacji politycznych wzmacniają aktywność organizacji na forum G-7 i G-20 oraz coraz bardziej intensywna współpraca z państwami nieczłonkowskimi. Zwrócił także uwagę na wyzwania związane z dyskusjami nt. wielkości budżetu Organizacji oraz kolejnym jej rozszerzeniem.

Prelegencji podkreślali wagę utrzymania współpracy rozwojowej w kontekście pandemicznego spadku inwestycji zagranicznych, ruchu turystycznego oraz przekazów pieniężnych. Wskazywali m.in. na znaczenie bezpieczeństwa żywnościowego, wsparcia dla krajów post-konfliktowych i grup marginalizowanych i zaznaczał, że pandemia musi zostać pokonana na całym świecie. Zwracali też uwagę, że kobiety zostały dotknięte kryzysem pandemicznym w większym stopniu – stanowią one większość pracowników służby zdrowia, pracują w bardziej zagrożonych bezrobociem sektorach oraz zwykle odpowiadają za opiekę nad dziećmi. Z tego powodu strategie odbudowy muszą stawiać kobiety w centrum, w tym wspierać ich przedsiębiorczość i uwzględniać rozwój systemu opieki nad dziećmi.

W dyskusji wzięli udział przedstawiciele niemal wszystkich państw członkowskich, Kostaryki, BIAC, TUAC oraz części państw aspirujących do członkostwa i Kluczowych Partnerów.  Zgodnie podkreślali oni historyczne znaczenie przygotowywanych strategii trwałej odbudowy, przyjaznej środowisku i  wykorzystujących potencjał technologii cyfrowych (w myśl hasła „build back/forward better”). Kobiety, grupy najbardziej zagrożone, społeczeństwa i przedsiębiorstwa niezmiennie pozostają w centrum wszystkich działań rządów, podejmowanych aktualnie w ogniu pandemii i kryzysu oraz w ramach strategii odbudowy, obejmujących podniesienie jakości usług publicznych na czele ze służbą zdrowia i systemem edukacyjnym, inwestycje w innowacyjność i rozwój technologiczny. Rozmiary trwającego kryzysu przekraczają możliwości działania państw z osobna i wymagają ponadnarodowej współpracy, jeśli chodzi o przygotowanie i dostęp do lekarstw i szczepień przeciw koronawirusowi, wsparcie dla wymiany handlowej, aktywności inwestycyjnej oraz wsparcie dla państw rozwijających się. OECD jest zaś bardzo dobrze przygotowana, by wspierać państwa we wszystkich tych obszarach poprzez swoje rekomendacje oparte na danych i horyzontalnych analizach, tworzenie przestrzeni wymiany wiedzy i najlepszych rozwiązań oraz tworzenie globalnych standardów i regulacji.

Reprezentujący Polskę również w tej sesji, minister Michał Kurtyka zwracał uwagę, że mimo że wciąż nie da się w pełni opisać i ocenić konsekwencji trwającego kryzysu zadaniem polityków jest patrzenie w przyszłość i przygotowanie mądrej rekonstrukcji uwzględniającej wzmocnioną służbę zdrowia, transformację cyfrową i energetyczną oraz podniesienie jakości życia. Kluczowym elementem „Nowego Rozwoju” powinno być zaufanie i solidarność, gdyż w trakcie pandemii „nobody is safe until everybody is safe”.

Podsumowując dyskusję, minister  González Laya wytypowała 5 głównych osi dyskursu o przyszłości gospodarki – 5G: growth (w tym transformacja cyfrowa i wspieranie nowych umiejętności), globalisation, green, generations (solidarność międzypokoleniowa), governance (odnowiony i wzmocniony multilateralizm). Podkreśliła również eksperckie wsparcie OECD w dobie pandemii i wychodzenia z kryzysu.

Sesję zakończyło przyjęcie po 3-letniej przerwie oświadczenia końcowego MCM oraz rekomendacji Rady ws. edukacji finansowej, kompendium dobrych praktyk dot. jakościowych inwestycji w infrastrukturę oraz raportów Sekretariatu dot. rozwoju relacji zewnętrznych i przeglądu stanowionych standardów.

---

Photo: © OECD 2020