Polska w OECD

W raporcie znajdują się informacje na temat  struktury, finansów i jakości systemów edukacji w krajach OECD oraz w szeregu krajów przystępujących i partnerskich. Ponad 100 wykresów i tabel zawartych w tej publikacji – a także linki do wielu innych dostępnych w edukacyjnej bazie danych – dostarcza kluczowych informacji na temat osiągnięć instytucji edukacyjnych; wpływu uczenia się w różnych krajach; dostępu, uczestnictwa i postępów w edukacji; środków finansowych inwestowanych w edukację  i nauczycieli, środowisku uczenia się i organizacji szkół.

Wydanie na rok 2023 koncentruje się na kształceniu i szkoleniu zawodowym (VET), analizując udział w kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz strukturę programów VET. W tym wydaniu znalazł się także nowy rozdział – Zapewnienie kontynuacji nauki ukraińskim uchodźcom – w którym przedstawiono wyniki badania OECD 2023, w ramach którego zebrano dane na temat działań podjętych przez kraje OECD w celu integracji ukraińskich uchodźców w ich systemach edukacji.

Zwiększenie dostępu do szkoleń zawodowych będzie miało kluczowe znaczenie, aby większa liczba młodych ludzi mogła sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na wykwalifikowanych pracowników oraz dostosować się do głębokich zmian wywołanych transformacją ekologiczną i cyfrową i czerpać z nich korzyści.

Z raportu OECD wynika, że w całym OECD 44% wszystkich uczniów szkół średnich II stopnia uczestniczy w kształceniu i szkoleniu zawodowym (VET). Pomimo tak wysokiego odsetka, w zbyt wielu krajach programy zawodowe są nadal postrzegane jako ostateczność.

Jak wynika z raportu, szkolenie zawodowe może pomóc w zmniejszeniu różnic między nauką a zatrudnieniem oraz poprawić wyniki uczenia się, zapewniając umiejętności najlepiej nabyte w pracy. Priorytetem powinno być wzmocnienie zaangażowania przemysłu w kształcenie i szkolenie zawodowe. Mniej niż połowa wszystkich uczniów szkół średnich II stopnia uczestniczy w programach obejmujących elementy uczenia się w miejscu pracy.

Pomocne byłoby zapewnienie silniejszych powiązań pomiędzy kształceniem i szkoleniem zawodowym a innymi poziomami edukacji. Średnio w krajach OECD jedna czwarta uczniów VET uczestniczy w programach szkół średnich II stopnia bez bezpośredniego dostępu do szkolnictwa wyższego. Programy zawodowe muszą zapewniać kwalifikacje wymagane do kontynuowania nauki na poziomie wyższym. Należy także opracować więcej programów studiów wyższych, aby opierały się one na umiejętnościach, jakie posiadają absolwenci szkół zawodowych.

Z raportu wynika również, że dobrze wykwalifikowani i zmotywowani nauczyciele są niezbędni dla silnych systemów edukacji, jednak zbyt wiele krajów w dalszym ciągu nie docenia podnoszenia kwalifikacji nauczycieli
i zwiększania atrakcyjności kariery nauczycielskiej, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wiele krajów OECD boryka się z niedoborami nauczycieli. Średnie wynagrodzenie w szkołach podstawowych jest o 13 procent niższe od pozostałych pracowników z wykształceniem wyższym. W przypadku nauczycieli szkół średnich II stopnia różnica ta nadal wynosi 5 procent.

W całej OECD średnie ustawowe wynagrodzenie nauczycieli szkół podstawowych i średnich rosło od 2015 r. realnie o mniej niż 1 procent rocznie. W prawie połowie krajów OECD, dla których dostępne są dane, realne ustawowe wynagrodzenia spadły. Na przykład w Luksemburgu płace realne nauczycieli szkół średnich II stopnia spadły od 2015 r. o 11%, a na Węgrzech w tym samym okresie spadek wyniósł 7%. Z raportu wynika, że sytuacja prawdopodobnie ulegnie pogorszeniu w wielu krajach, biorąc pod uwagę inflację z ostatnich 12 miesięcy.

Kraje powinny zwiększyć możliwości rozwoju kariery, zmniejszyć obciążenie administracyjne nauczycieli, poprawić publiczny wizerunek nauczycieli i podnieść płace, aby przyciągnąć wysokiej jakości kadrę nauczycielską.

Więcej informacji:

https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance_19991487

---

OECD (2023), Education at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/e13bef63-en

Photo : OECD