Polska w OECD

Posiedzeniu ministerialnemu, które nieprzypadkowo przypadało na ustanowiony przez ONZ Dzień Mikro - Małych i Średnich Przedsiębiorstw, przewodniczyła nowozelandzka minister ds. małego biznesu i gospodarki cyfrowej Ginny Andersen. Podczas obrad, prowadzonych w formacie sesji plenarnych i mniejszych grup równoległych dyskutowano na temat następujących kluczowych obszarów polityki wspierania przedsiębiorczości:

• Wzmacnianie odporności MŚP na przyszłe kryzysy – MŚP i przedsiębiorcy nieproporcjonalnie ucierpieli z powodu kryzysu COVID-19 i skutków agresji Rosji na Ukrainę, co wymagało intensywnego i bezprecedensowego wsparcia rządów. Tym niemniej zakłócenia w łańcuchu dostaw, zmienność cen energii i żywności oraz presja inflacyjna w dalszym ciągu ograniczają możliwości działania przedsiębiorców i wymagają bardziej ukierunkowanego wsparcia rządów.
• Wkład przedsiębiorców i MŚP w realizację zielonej i cyfrowej transformacji – MŚP, ze względu na swoją rolę w gospodarce oraz zbiorowy ślad środowiskowy,  powinny znaleźć się w centrum polityk publicznych napędzających długoterminowe przemiany gospodarcze, społeczne i środowiskowe. Konieczna jest  poprawa świadomości przedsiębiorców o możliwościach wynikających z transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz zwiększenie ich dostępu do wsparcia i strategicznych zasobów, takich jak finanse, umiejętności, usługi doradcze, technologie i dane.
• Udział MŚP w globalnej wymianie handlowej i inwestycyjnej – dostęp do rynków zagranicznych, integracja z globalnymi łańcuchami wartości stanowi dla MŚP źródło innowacji, wiedzy i wzrostu produktywności. Przezwyciężanie barier wewnętrznych (np. umiejętności menedżerskie) i zewnętrznych (np. jakość infrastruktury oraz bariery regulacyjne) wymaga utrzymania otwartych kanałów handlowych i obniżenia kosztów handlu, intensyfikacji środków wsparcia eksportu oraz wzmocnienia międzynarodowych powiązań biznesowych MŚP.
• Zwiększanie dostępu do kapitału – kryzys COVID-19 i wojna w Ukrainie oznaczają dla MŚP słabsze bufory płynności, mniejsze możliwości rozwoju i inwestowania, nierzadko wyższy poziom zadłużenia. Wymaga to lepszej dywersyfikacji dostępnych instrumentów finansowych o charakterze dłużnym i pozadłużnym – ważną wskazówką w tym obszarze jest nowa rekomendacja Rady OECD ws. finansowania MŚP.
• Ciągłe dostosowywanie kwalifikacji i umiejętności przedsiębiorców i pracowników MŚP – sektor ten stoi, w świetle obecnych szybkich zmian technologicznych, przed większymi wyzwaniami niż większe firmy w zakresie dostępu i utrzymania wykwalifikowanej siły roboczej, co ma kluczowe znaczenie dla ich konkurencyjności możliwości reorganizacji. Dostęp do wiedzy eksperckiej dla MŚP powinien być wspierany przez lokalne ekosystemy, takie jak inkubatory, akceleratory, instytucje edukacyjne i szkoleniowe.
• Rozwijanie przedsiębiorczości różnych grup społecznych – nierówne szanse, bariery, brak umiejętności i słabsze sieci kontaktów defaworyzowanych grup oznaczają wymierne utracone możliwości tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i innowacji. Inkluzywne polityki przedsiębiorczości powinny mieć na celu uwolnienie niewykorzystanego potencjału przedsiębiorczości tych grup, zwłaszcza kobiet i młodych.
• Wspieranie skalowania firm – start-upy i scale-upy mają kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, ale ostatnie kryzysy zmniejszyły wskaźniki przeżywalności i osłabiły innowacyjność, inwestycje i sieci. Polityki publiczne powinny uwzględniać zarówno potrzeby start-upów i scale-upów o wysokim potencjale oraz szerszej populacji MŚP spoza sektora zaawansowanych technologii.
• Udział MŚP w osiągnięciu celu zero-emisyjności (No Net Zero without SMEs) – MŚP mają kluczowe znaczenie dla ambicji osiągnięcia zero-emisyjności zarówno przez ich znaczny zbiorowy ślad środowiskowy, ale również potencjał w zakresie innowacji i dostarczania rozwiązań dla kwestii środowiskowych. Wykorzystanie tego potencjału będzie możliwe dzięki lepszemu dostępowi do zrównoważonego finansowania i inwestycji.
• Uwzględnianie kwestii przedsiębiorczości w politykach publicznych – bez uwzględnienia różnorodności MŚP nie można tworzyć skutecznych polityk publicznych i dokładnie oceniać obciążenia administracyjne i skutki regulacji. Długofalowe reformy wymagają spójnego, przekrojowego podejścia w różnych obszarach polityki, lepszych narzędzi oceny oraz aktywne zaangażowanie MŚP i przedsiębiorców w tworzenie polityk.

Przyjęta na zakończenie obrad Deklaracja ministerialna pt. Deklaracja w sprawie wzmacniania polityk na rzecz MŚP i przedsiębiorczości oraz skutecznej zielonej i cyfrowej transformacji podkreśla potrzebę przyjęcia bardziej perspektywicznego programu i podjęcia działań w celu zwiększenia odporności MŚP i przedsiębiorców na przyszłe wstrząsy oraz pomocy im w prowadzeniu cyfrowej i ekologicznej transformacji. Takie holistyczne i skoncentrowane na ludziach podejście do kształtowania polityk na rzecz przedsiębiorczości ma przede wszystkim kłaść nacisk na 7 kluczowych kwestii: wzmacnianie ekosystemów działania MŚP, wspierania zielonej i cyfrowej transformacji MŚP, ograniczanie obciążeń administracyjnych, większa uwaga na kwestie zdrowia mentalnego właścicieli i pracowników MŚP, wspieranie przedsiębiorczości najbardziej niedoreprezentowanych grup, w tym kobiet, lepsze mierzenie różnorodności sektora MŚP oraz bardziej inkluzywny procesu tworzeniu polityk.

Przewodnicząca polskiej delegacji, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Kamila Król poprowadziła dyskusję w ramach mniejszej grupy ministrów nt. rozwoju kwalifikacji i umiejętności w MŚP.
W swojej wypowiedzi w tej sesji Pani Minister zwracała na rozwijane w Polsce aktywne polityki rynku pracy mające na celu zapewnienie odpowiednich umiejętności pracowników do zmian w procesach produkcyjnych, wsparcia dla reintegracji pracowników w sektorach dotkniętych gwałtownymi redukcjami miejsc pracy oraz zapewnianiem kwalifikacji dla nowych sektorów rynku pracy o silnym popycie na nowych pracowników. Wskazywała również na ambitne plany rządowe dotyczące kształcenia zawodowego i ustawicznego (Zintegrowana Strategia Umiejętności).

---

Zdjęcie: OECD