Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. K. Szymanowskiego w Zamościu

Karol Szymanowski 1882 - 1937

Życie i twórczość

1882

3 X 1882 Karol Maciej Szymanowski rodzi się we wsi Tymoszówka jako trzecie dziecko Stanisława i Anny (z domu Taube).

Rodzice kompozytora

Tymoszówka - miejsce urodzenia kompozytora.

1882-1990

W Tymoszówce Szymanowski spędza swoje dzieciństwo, pobiera naukę gry na fortepianie - uczy się w domu z powodu drobnego kalectwa. Pierwszym nauczycielem muzyki jest Gustaw Neuhaus.

Karol Szymanowski w wieku 15 lat.

1889

Wiedeń, Opera Cesarska. Karol Szymanowski ogląda operę "Lohengrin" Richarda Wagnera.

1900

Szymanowski zdaje eksternistycznie maturę w gimnazjum w Elizawetgradzie.
Ukazuje się op. 1 (Dziewięć preludiów na fortepian).

1904

Wagnerowski Festiwal w Bayreuth - kompozytor wysłuchuje "Tristana i Izoldę" oraz "Śpiewaków Norymberskich" R. Wagnera.

Zakopane: poznaje Artura Rubinsteina i Stanisława Ignacego Witkiewicza - "Witkacego".

1905

Szymanowski ukańcza pobieranie prywatnych lekcji u Zygmunta Noskowskiego i Marka Zawirskiego (rozpoczęte w 1901 roku).
Wspólnie z Witkacym odbywa pierwszą podróż do Włoch.

Szymanowski zakłada Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich wspólnie z Ludomirem Różyckim, Grzegorzem Fitelbergiem oraz Apolinarym Szeluto. Spółka działa pod finansowym patronatem księcia Władysława Lubomirskiego.

12 października umiera ojciec kompozytora - Stanisław Szymanowski.

1906

Filharmonia Warszawska: 6 oraz 9 II odbyły się pierwsze koncerty "młodopolan". Wykonane zostały m.in.: "Uwertura koncertowa", "Wariacje h-moll" op.10 oraz "Etiuda b- moll" op. 4 nr 3 Karola Szymanowskiego.
30 marca odbył się koncert w Berlinie.

1907

Marzec: w Berlinie odbywa się drugi koncert kompozytorów przynależących do kręgu "Młodej Polski".
Kwiecień: w Warszawie odbywa się koncert, który wzbudził surowy osąd Aleksandra Polińskiego.

1908

Kolejna podróż do Włoch (Szymanowski wyjeżdża tam każdej wiosny do 1914 r.)

1909

Początek bliskiej przyjaźni z Pawłem Kochańskim.
Ukończona zostaje operetka "Loteria na mężów czyli Narzeczony nr. 69".

1910

"I Sonata op. 8" Szymanowskiego zdobywa pierwsze miejsce na konkursie kompozytorskim z okazji setnej rocznicy urodzin Fryderyka Chopina.

Karol Szymanowski-Paweł Kochański-Grzegorz Fitelberg (1910)

1911

Kwiecień: Pierwsze wykonanie "II Symfonii" pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga w Filharmonii Warszawskiej.
Pobyt na Sycylii.

1912

Kompozytor wyjeżdża do Wiednia, gdzie osiedla się.
Styczeń: pierwszy międzynarodowy sukces. Podczas koncertu w wiedeńskiej sali "Musikverein" wykonywane były "II Symfonia" i "II Sonata fortepianowa".
Marzec: Szymanowski podpisuje dziesięcioletni kontrakt z wydawnictwem Universal Edition.

Fitelberg-Szymanowski-Rubinstein - Wiedeń 1912

1913

W Wiedniu kompozytor poznaje Richarda Straussa.
Szymanowski kończy operę "Hagith" do libretta Felixa Dormanna.

1914

W styczniu i lutym Karol Szymanowski przebywa w Zakopanem.
Liczne podróże, podczas których kompozytor odwiedza Włochy, Sycylię, Afrykę Północną, Paryż (po raz pierwszy) oraz Londyn.
Pierwsze spotkanie z Igorem Strawińskim w Londynie.
"Ostatnim normalnym pociągiem" dociera do rodzinnej Tymoszówki.

Tunis 1914

1914-1916

W Tymoszówce powstają m.in. : "Pieśni miłosne Hafiza", fortepianowy cykl "Metopy", oraz "III Symfonia Pieśń o nocy".
Szymanowski odwiedza Kijów, Moskwę i Petersburg.
Kompozytor poznaje Sergiusza Prokofiewa.
Powstają: "Mity", "Nokturn i Tarantellę", "Maski" oraz "I Koncert skrzypcowy".

1917

Wiosną Szymanowski zapada na szkarlatynę.
Październik: na zawsze opuszcza ograbioną i zniszczoną Tymoszówkę.
Przeprowadzka do Elizawetgradu.
W tym czasie powstają: "III Sonata fortepianowa", "Kwartet smyczkowy" op. 37 oraz kantaty "Demeter" i "Agawe".

1918

Szymanowski rozpoczyna pisanie powieści "Efobos" (zachowanej we fragmentach, które przetrwały II wojnę światową).

1919

Kompozytor na kilka godzin zostaje aresztowany przez bolszewików.
Osiedlenie się w Warszawie

1920

Powrót na estrady koncertowe Warszawy stanowi dla kompozytora ogromne rozczarowanie (niska frekwencja, opinie krytyków muzycznych).
Szymanowski wstępuje do Centralnego Komitetu Propagandy Związków Artystycznych. Powstają trzy piosenki żołnierskie.
Na zamówienie Leona Schillera powstaje balet-pantomima "Mandragora", który ma swoją prapremierę w warszawskim Teatrze Polskim.
Jarosław Iwaszkiewicz przesyła Szymanowskiemu libretto "Pasterza". Kompozytor zmienia tytuł na "Król Roger", a praca nad dziełem trwa do roku 1924.
Wyjazd do Wiednia, Paryża i Londynu.

Plakat z koncertu we Lwowie 1920

1921

15 stycznia kompozytor wyrusza w podróż do Stanów Zjednoczonych w towarzystwie Pawła Kochańskiego i Artura Rubinsteina.
Powrót do Paryża (kwiecień) oraz do Warszawy (czerwiec).
12 listopada "Mity" Szymanowskiego w Budapeszcie wykonują Bela Bartok wraz z Zoltanem Szekely.
Szymanowski osiedla się w Bydgoszczy.
Powstają "Słopiewnie" do słów Juliana Tuwima. Z utworu emanuje fascynacja polskim folklorem.
Druga podróż do Stanów Zjednoczonych.

1922

K. Szymanowski otrzymuje nagrodę za "I Kwartet smyczkowy" (pół miliona marek) w konkursie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
12 maja, Warszawa: prapremiera opery "Hagith".
20 maja, Paryż-koncert kompozytorski w sali teatru "Vieux Colombier", zakończony wielkim sukcesem.
Pierwsze wykonanie "I Koncertu skrzypcowego" op.35.
Powrót do Zakopanego po ośmioletniej przerwie.

 

Na werandzie u Karpowicza, wrzesień 1922:
A. Iwaszkiewicz, K. Szymanowski, J. Iwaszkiewicz, S. I. Witkiewicz, S. Mierczyński, J. Mieczysławski

1923

Kompozytor mieszka w Warszawie, w hotelu "Bristol".
Powstaje broszura poświęcona twórczości Fryderyka Chopina.

1924

Kolejne spotkanie z Igorem Strawińskim w Warszawie.
Praca nad "Mazurkami" op.50.
Zamówienie kompozycji na orkiestrę i solistów złożone przez Księżnę de Polignac.
Bronisław Krystall - warszawski mecenas sztuki zamawia u kompozytora "Requiem" dla uczczenia pamięci swojej żony.

1925

Tragiczna śmierć ukochanej siostrzenicy Alusi Bartosiewiczówny, która połączeniu z powyższymi zamówieniami stanowi genezę powstania oratorium "Stabat Mater".

1926

12 VI - premiera opery "Król Roger" w warszawskim Teatrze Narodowym.
Kompozytor otrzymuje stypendium rządu polskiego, co umożliwia mu wyjazd do Francji i Hiszpanii.
W Stanach Zjednoczonych miejsce mają premiery nowych dzieł Szymanowskiego. Dyrygują Stokowski i Mengelberg.
Ukończenie "Stabat Mater", które Szymanowski ostatecznie dedykuje "Pamięci Izabeli Krystalowej".
Kompozytor otrzymuje propozycję objęcia funkcji dyrektora Konserwatorium Kairskiego.

1927

Szymanowski zostaje dyrektorem Konserwatorium Warszawskiego. Stanowisko to obejmuje 22 lutego.
Liczne spory o kształt Konserwatorium.
Ukończenie "II Kwartetu smyczkowego" op.56

1928

Prasa nie szczędzi ataków związanych z próbą reformy warszawskiej uczelni.
Powstają "Pieśni kurpiowskie" na chór.
Trwa intensywna praca nad baletem "Harnasie".

1929

Pierwsze wykonanie oratorium "Stabat Mater".
Karol Szymanowski rezygnuje ze stanowiska dyrektora warszawskiego konserwatorium (31 lipca podaje się do dymisji).
Nasilają się dolegliwości zdrowotne kompozytora, który spędza urlop zdrowotny w sanatorium w Edlach (Austria), a następnie w Davos (Szwajcaria).

1930

Powrót do Polski.
Ukończenie prac nad baletem "Harnasie".
1 września utworzona zostaje Wyższa Szkoła Muzyczna, której rektorem zostaje Szymanowski.
Publikacja rozprawki pt. "Wychowawcza rola kultury muzycznej w społeczeństwie".
Szymanowski osiedla się w Zakopanem w willi "Atma".
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 12 XII nadaje kompozytorowi tytuł doktora honoris causa tej uczelni.

Nadanie przez UJ tytułu doktora honoris causa (1930)

1931

17 IV: Pierwsze wykonanie kantaty "Demeter" op.37b.
Kompozytor zostaje honorowym członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.
Kolejny pobyt Szymanowskiego w Szwajcarii.

1932

30 IV: po wcześniejszych konfliktach i napięciach, kompozytor rezygnuje ze stanowiska rektora Wyższej Szkoły Muzycznej.
Ukończona zostają "IV Symfonia koncertująca" oraz "Pieśni kurpiowskie" op.58.
Szymanowski udaje się w kolejną podróż do Paryża.
Podpisanie umowy z wydawnictwem "Max Eschig".
9 X, Poznań - prawykonanie "IV Symfonii koncertującej". Partię fortepianu grał sam kompozytor, dyryguje Grzegorz Fitelberg.
21 X, Praga - prawykonanie opery "Król Roger" zakończone wielkim sukcesem kompozytora.

1933

Szymanowski zostaje honorowym członkiem Królewskiej Akademii św. Cecylii w Rzymie.
6 X, Warszawa - prawykonanie "II Koncertu skrzypcowego". Gra Paweł Kochański, dyryguje Grzegorz Fitelberg.
Koncerty kompozytorskie w Kopenhadze.
Pobyt kompozytora w Paryżu, gdzie spotyka się z wybitnymi artystami (A.Cortot, P. Casals, A. Honegger, J. Thibaud, W. Landowska, P. Monteux).
Madryt - udział w sesji Międzynarodowego Instytutu Współpracy Intelektualnej.
Tournee koncertowe z Grzegorzem Fitelbergiem oraz Ewą Bandrowską-Turską w Moskwie, Zagrzebiu, Bukareszcie, Paryżu, Amsterdamie i Hadze.
Śmierć brata kompozytora - Feliksa Szymanowskiego oraz jego przyjaciela Pawła Kochańskiego.

1934

Podróże koncertowe do Bułgarii, Francji, Anglii, Niemiec, Belgii, Włoch, po krajach skandynawskich i Holandii.
Kompozytor pracuje nad ostatnim dziełem - dwoma "Mazurkami" op.62 na fortepian.
Szymanowski rozpoczyna pisanie niedokończonego "Concertino", w którym zapowiada: "już nie będzie żadnych oberków w finale, dosyć mam folkloru".

1935

Kontynuacja trasy koncertowej, podczas której kompozytor wykonuje "IV Symfonię koncertującą".
11 V, Praga - światowa prapremiera baletu "Harnasie".
Spotkanie z Witoldem Lutosławskim w Rydze. Było to jedyne spotkanie dwóch największych polskich kompozytorów XX wieku.
Odznaczenie Karola Szymanowskiego Państwową Nagrodą Muzyczną.
Kompozytor w listopadzie opuszcza willę "Atma" w Zakopanem, jak się później okazało - na zawsze
Pobyt we Francji.

1936

Szymanowski spędza czas w Grasse, niedaleko Cannes.
21 IV, Paryż - wystawienie opery-baletu "Harnasie" z Serge Lifarem w roli głównej.
Kompozytor do końca lata pozostaje w Paryżu. Następnie wraca do Grasse.