Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Czarnkowie

„Bezpieczeństwo zdrowotne – wspólna odpowiedzialność”

XI Powiatowa Konferencja Zdrowia Publicznego

 

Zdrowie jest najwyższą wartością człowieka, o które powinien dbać każdy. Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego w wymiarze publicznym nie jest prostym zadaniem, jest to proces wielowątkowy wymagający współpracy różnych instytucji: publicznych, samorządowych i organizacji społecznych. Przedstawiciele wyżej wymienionych środowisk spotkali się 10 kwietnia 2025 r. na XI Powiatowej Konferencji Zdrowia Publicznego „Bezpieczeństwo zdrowotne – wspólna odpowiedzialność” zorganizowanej przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Czarnkowie oraz Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki. Konferencję otworzyli organizatorzy spotkania Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Czarnkowie Beata Kościelska oraz Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki Grzegorz Bogacz.

Działania edukacyjne i profilaktyczne to ważny obszar działań prowadzonych przez inspekcję sanitarną, samorządy, placówki oświatowe i środowisko medyczne. Wagę powyższych zagadnień podniósł również Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawiając specjalną uchwałą rok 2025 Rokiem Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki.

Sytuacja epidemiologiczna na świecie i co za tym idzie w Polsce jest zmienna. Z jednej strony mamy choroby zakaźne, które pojawiają się, jako nowe zagrożenia np. wirus zika, wirus SARS-CoV-2, wirusa MPXV, a z drugiej strony wracają te dawno zapomniane. Elektryzują nas medialne doniesienia o stwierdzonych w Polsce przypadkach błonicy, coraz częściej mówimy o krztuścu. Czy w XXI wieku nie ma sposobu na pozbycie się tych patogenów? Jak to się dzieje, że choroby, z którymi już dawno powinniśmy się „pożegnać” nadal nam zagrażają?

O aktualnych zagrożeniach epidemiologicznych i obecnej sytuacji chorób zakaźnych, w jakiej się znajdujemy, opowiedziała pani doktor Barbara Czech-Szczapa - Konsultantdo spraw epidemiologii w województwie wielkopolskim, kierownik Pracowni Epidemiologii funkcjonującej w ramach Katedry i Zakładu Profilaktyki Zdrowotnej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W historii i epidemiologii chorób zakaźnych ważna jest świadomość ich mechanizmów działania. Każda choroba zakaźna wywoływana jest przez konkretne wirusy, bakterie, grzyby czy pasożyty. Każdy z nich zachowuje się inaczej, bo ma inne sposoby na przetrwanie. Objawy chorobowe, które są przez nie wywołane, są wynikiem właśnie tego namnażania się w naszych organizmach. Bordetella pertussis – ta obco brzmiąca nazwa, to nic innego, jak bakterie wywołujące krztusiec, inaczej koklusz, przez niektórych nazywany również 100-dniowym kaszlem. Ale, czy to jest tylko kaszel? Absolutnie nie! Krztusiec to ostra choroba zakaźna układu oddechowego. Pierwszy okres choroby trwający od 1 do 2 tygodni objawia się nieżytem nosa, spojówek i kaszlem nasilającym się głównie w nocy. Objawy te związane są z wnikaniem bakterii do komórek nabłonka dróg oddechowych i ich toksycznego uszkodzenia. Gdy leczenie objawów na tym etapie się nie powiedzie dochodzi do bardzo silnych ataków kaszlu, często doprowadzających do wymiotów i krztuszenia się lepką wydzieliną.  Kaszel jest tak silny, że u małych dzieci może dojść do pojawienia się wybroczyn do spojówek i krwotoków z nosa. U niemowląt napad kaszlu może zakończyć się całkowitym bezdechem lub drgawkami. Jak możemy zapobiec tej chorobie? Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia ciężkiego przebiegu i groźnych powikłań w krztuścu są szczepienia. Szczepienia te są obowiązkowe u małych dzieci, jednak należy pamiętać, że szczepienie podstawowe obejmuje trzy dawki szczepionki podane co 4-6 tygodni zaczynając od 3 miesiąca życia i jedną dawkę uzupełniającą podana pomiędzy 16 a 18 miesiącem życia. Odporność ta, jak widać budowana jest stopniowo i proces ten trwa przez dłuższy czas. Dawkę przypominającą w postaci szczepionki acelularnej podaje się następnie w 6 roku życia i nastolatkom w 14 roku życia. W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające w 19 roku życia oraz dla osób dorosłych co 10 lat. A co z bezpieczeństwem noworodków, tych maluszków, które dopiero co pojawiły się na świecie? Jak je ochronić? Od października 2024 r. bezpłatnie przeciwko krztuścowi może zaszczepić się każda kobieta w ciąży, zgłaszając się do swojego lekarza rodzinnego. W ten sposób chroni nie tylko swoje zdrowie, ale również dziecka. Pani doktor Barbara Czech-Szczapa w wyjątkowo obrazowy i ciekawy sposób opowiedziała również o innych zagrożeniach epidemiologicznych, nawiązując również do chorób nowotworowych. Jako społeczeństwo chyba tych właśnie chorób boimy najbardziej, a i rzeczywiście liczba tych zachorowań wzrasta, to globalny trend.

W pogoni za zdrowiem wolnym od raka niebagatelne znaczenie odgrywa profilaktyka oraz promocja zdrowia i mimo, że mamy już takie wspaniałe narzędzia, takie jak szczepionka HPV, która zapobiega pośrednio nowotworom, to Polska odbiega efektywnością działań od wielu krajów: odsetek zaszczepienia pełnym cyklem w takich krajach jak Portugalia, Norwegia, Islandia, który wynosi 90%, a w Polsce niespełna 20%. Przecież program populacyjnych (darmowych i nieobowiązkowych) szczepień został wprowadzony już w 2023 roku. Początkowo można było zaszczepić osoby z wskazanych grup wiekowych tylko we wybranych punktach szczepień, ale teraz można to zrobić w każdej przychodni, a nawet w szkole.

Jednym z elementów wpływających na kształtowanie zachowań zdrowotnych jest zapewnienie rzetelnej wiedzy oraz budowanie umiejętności i kompetencji. Coraz więcej informacji o zdrowiu jest dostępnych w internecie i wszyscy chętnie czerpiemy stąd wiedzę. Jaka jest jednak nasza umiejętność rozumienia treści i powiązania ich z kompetencjami zdrowotnymi? W tym obszarze jest coraz więcej do zrobienia, a wykład o pułapkach dezinformacji i o czerpaniu wiedzy z wiarygodnych źródeł wygłosiła pani profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza Eliza Rybska „Świadome zdrowie – jak edukacja chroni przed dezinformacją”.

Konferencję zakończono panelem dyskusyjnym z udziałem dr n. o zdr. Barbary Czech-Szczapa,  prof. AM dr hab. Elizy Rybskiej oraz dra Pawła Michała Owsiannego dyrektora Nadnoteckiego Instytutu Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Pile. Liczne pytania, które zostały zadane w tej części konferencji i bardzo ciekawa dyskusja potwierdziły potrzebę organizowania takich spotkań.

Panu Grzegorzowi Bogaczowi Staroście Czarnkowsko-Trzcianeckiemu dziękujemy za włączenie się w organizację XI Konferencji Zdrowia Publicznego.

Panu dyrektorowi Pawłowi Zajdzie oraz pracownikom Miejskiego Centrum Kultury w Czarnkowie dziękujemy za nieocenioną pomoc w organizacji tego przedsięwzięcia.

Wszystkim uczestnikom konferencji dziękujemy za przybycie i poświęcony czas.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Czarnkowie

wraz z pracownikami Powiatowej Stacji

Sanitarno-Epidemiologicznej w Czarnkowie